Byrlanir á skemmtistöðum hafa verið nokkuð í umræðunni að undanförnu og fjöldi fólks, að meginstefnu til konur, hafa deilt sögum af því að hafa verið byrlað ólyfjan.
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra var til viðtals um málefnið í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í dag. Hún segir eðli slíkra brota erfitt, einkum og sér í lagi vegna erfiðrar sönnunarfærslu.
„Það hefur þó ekki legið á lögreglu að senda mál áfram ef það fást einhverjar sönnur fyrir því, en þar kannski liggur mesti vandinn. Að sanna þessi brot. Þau eru auðvitað þess eðlis að þetta hefur breyst hratt. Efnin sem notuð eru og hvernig þau eru notuð, hvað þau hafa löng áhrif og hvernig þau mælast í þessum prófum. Sum hafa einfaldlega ekki mælst í ákveðnum prófum, þó ég sé ekki sérstakur sérfræðingur í því.“
Lagaramminn ekki vandamálið
Áslaug segir það að byrla fólki ólyfjan geta fallið undir ýmis hegningarlagaákvæði og geti þar af leiðandi komið til með að þyngja refsingar þeirra sem gerst hafi sekir um önnur brot gegn manneskjunni sem byrlað var.
„En byrlunin sjálf er auðvitað líka brot á hegningarlögum. Það hafa ekki komið neinar ábendingar frá ákæruvaldinu eða öðrum um að það þurfi að breyta lagarammanum sérstaklega. En það þarf auðvitað alltaf að passa að hann sé í takti við tímann eins og öðrum,“ sagði ráðherrann.
Byrlanir á skemmtistöðum hafa verið nokkuð í umræðunni að undanförnu og orðið „byrlunarfaraldur“ meðal annars verið notað. Aðspurð hvað hægt sé að gera til að sporna við slíkri þróun segir Áslaug að slík mál þurfi að taka alvarlega.
„Skoða hvernig er hægt að færa sönnur á þessu brot með betri hætti. Eru prófin nægileg? Erum við að taka nóg af prófum? Er aðgengi að þeim nægilega gott? Eru verklagsreglur hjá lögreglu og heilbrigðisyfirvöldum nægilega skýr varðandi þessi mögulegu atvik? Það þarf auðvitað að vekja athygli á því að það þarf að leita til læknis eins fljótt og auðið er til þess að sanna þessi brot en við þurfum auðvitað að fylgjast með því hvort tilkynningum hafi fjölgað,“ sagði Áslaug og bætti við að þróun síðustu ára benti til að byrlunum væri að fjölga.
Þannig hefðu skráð byrlunarmál verið um tuttugu á ári fyrir tíu árum síðan, en fyrir fimm árum hafi þau verið að nálgast hundrað. Hún kvaðst ekki vera með nýjustu tölur um slík mál á reiðum höndum, en hún hafi þegar óskað eftir þeim.
„Þetta getur varðað við hin ýmsu hegningarlagabrot. Auðvitað getur þetta varðað við ákvæði um líkamsárás, þetta getur varðað við ákvæði um frelsissviptingu, þetta getur varðað við hættubroti, að þú komir ekki manneskju til aðstoðar, þetta getur síðan varðað við nauðgun og verið þá refsiþyngingarástæða, nauðgun eftir að þér hefur verið byrlað. Þarna eru refsirammar alveg upp í fjórtán ár. En bara kannski byrlun, þá er það kannski frelsissvipting að einhverju leyti.
Áslaug bendir á að Kolbrún Benediktsdóttir varahéraðssaksóknari hafi fjallað nokkuð um þessi mál og að ekki hafi komið athugasemdir frá embættinu um að skýra þurfi lagarammann sérstaklega.
„Heldur frekar þurfi kannski að horfa til þess hvernig við getum sannað þetta og búið þannig um hnútana að fólk geti nálgast þá aðstoð og þann aðbúnað til þess að eiga þess kost.“
Fyrst og fremst þurfi að horfa til gerenda
Aðspurð hvort skemmtistaðir og forsvarsmenn þeirra geti lagt hönd á plóg í baráttunni gegn byrlunum bendir Áslaug á að í sumum löndum sé einfaldlega leitað á fólki áður en því er hleypt inn á skemmtistaði.
„Auðvitað geta efnin verið mjög smá og við höfum auðvitað upplifað það, eins og ég þekki úr fangelsiskerfinu, þú getur komið inn með efni á hinum ýmsu stöðum og það dugað í alveg fleiri hundruð skammta. Á sama tíma þá er allt eftirlit inni á skemmtistöðum til góðs og þessi vitundarvakning um einkenni og að fólk horfi til náungans í þessum efnum.
„En við þurfum auðvitað fyrst og fremst að einbeita okkur að þessum gerendum og átta okkur á því hversu stórt þetta vandamál er. Þessar sögur eru alvarlegar og þær ber að taka alvarlega,“ sagði Áslaug.
