Kortlögðu sjávardvöl laxa fyrstir allra Svavar Hávarðsson skrifar 18. apríl 2015 09:00 Á skurðarborðinu Mælimerki sett inn í laxaseiði áður en því var sleppt í Kiðafellsá – sjö sneru til baka eftir ár í sjó af 600 alls. Mynd/VMST Tímamótarannsókn Veiðimálastofnunar hefur leitt vísindin ögn nær því að skilja sjávarvist laxa, en aldrei áður hefur tekist að fylgjast með laxi frá því hann gengur til sjávar að vori og aftur í ána sína sumarið eftir. Sigurður Guðjónsson, forstjóri Veiðimálastofnunar, segir að fram til þessa hafi fiskur verið merktur, siglt með hann út á sjó og heimferðin verið kortlögð. Eins hafi seiðum verið fylgt til sjávar sem svo hafa tapast og nýlega hafa menn merkt hoplax og fylgst með honum sumarið áður en hann gengur aftur í ána. Gönguseiðum var sleppt í Kiðafellsá í Kjós vorin 2005 og 2006 og voru seiðin merkt með mælimerkjum sem komið var fyrir í kviðarholi þeirra. Mælimerkin voru framleidd af íslenska hátæknifyrirtækinu Stjörnu-Odda og mældu hita og dýpi á klukkustundar fresti. Fimm laxar endurheimtust úr sleppingunni 2005 og tveir laxar úr sleppingunni 2006. Í ljós kom að laxarnir sem fóru úr Kiðafellsá héldu sig í byrjun sjávardvalarinnar fyrir vestan og svo suðvestan við Ísland. Um haustið fóru laxarnir í austur sunnan við Ísland langleiðina til Færeyja en sneru svo við og dvöldu það sem eftir lifði vetrar suðvestur af Íslandi uns þeir héldu af stað heim á leið í Kiðafellsá. Sigurður segir að komið hafi í ljós að íslenski laxinn dvelji mögulega á ákveðnu belti sem gengur þvert yfir Norður-Atlantshafið frá suðvestri til norðausturs um Ísland. Eins að hann sýni dæguratferli – laxinn heldur sig dýpra á daginn en á nóttinni en það var ekki vitað fyrr en nú. Seinna árið voru laxarnir sunnar en það fyrra. Þetta sýnir að lax dvelur á slóðum þar sem vænta má mikillar fæðu og er við tiltölulega háan sjávarhita sem nauðsynlegur er til hraðs vaxtar. „Hann heldur sig í straumskilum þar sem er gríðarleg framleiðsla á svifdýrum og fiski. Hann er að elta þessi skilyrði en ekki sérstaka staði,“ segir Sigurður. Sigurður segir að þegar vitað er hvar laxinn heldur sig á hverjum tíma sé hægt að skoða betur umhverfisaðstæður á þeim slóðum og finna skýringar á mismunandi góðum vexti og afföllum laxins milli ára. Þetta sé ekki síst mikilvægt fyrir marga þegar miklar sveiflur eru í veiði í íslenskum ám, en margar kenningar eru uppi um hvað hefur farið úrskeiðis í sjávardvöl laxins, til dæmis áður en lax gekk í ár í fyrrasumar. Mest lesið Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Innlent Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Innlent „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Við lögleiðum heróínið en bönnum áfengið. Þetta er galið“ Innlent Lýsa eftir Sigurði Fannari Innlent Álftin breyttist í dreka og rak hundinn upp úr með látum Innlent Fékk ekki að kveðja eiginmanninn fyrir flugið til Nígeríu Innlent Megrunarlyfin nýjasta vopnið gegn hjartasjúkdómum? Erlent Drengurinn er fundinn Innlent Fleiri fréttir 1.715 börn fengið leikskólapláss Fékk ekki að kveðja eiginmanninn fyrir flugið til Nígeríu Vill sjá Latabæ birtast aftur í sjónvarpsstöðvum heims Drengurinn er fundinn Lýsa eftir Sigurði Fannari „Við lögleiðum heróínið en bönnum áfengið. Þetta er galið“ Koma á fót framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Vonleysi veðmálanna og eiginmanni vísað úr landi Álftin breyttist í dreka og rak hundinn upp úr með látum Sóttu veikan mann á skemmtiferðaskip umkringt hafís Settur forstjóri skipaður forstjóri „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Breyttar forsendur kalli á nýjan unglingaskóla í Laugardal Ævintýralandið Ísland séð úr háloftunum Dæmdir fyrir ofbeldishrinu Hefur áhyggjur af nýfæddum lömbum á Höfða Uppflettingar í sjúkraskrá: Segir málinu alls ekki lokið Ítrekar afsökunarbeiðni til vöggustofubarna og fjölskyldna þeirra Helmingi dræmari kjörsókn nú en í síðustu forsetakosningum Fulltrúar Stígamóta reyna að tryggja öryggi kvennanna í Nígeríu Heimsótti Julian Assange í Belmarsh-öryggisfangelsið Brottvísun hælisleitenda og dræm þátttaka í utankjörfundi Bein útsending: Má ég taka þátt... í lífinu? Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Beint streymi: Uppfinningar og einkaleyfi Landris heldur áfram á sama hraða Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Friðlýsir hluta Fjaðrárgljúfurs Fjórum nígerískum ríkisborgurum flogið til Frankfurt Nær einróma ánægja en spurningum ósvarað um þjóðleikhússtjóra Sjá meira
Tímamótarannsókn Veiðimálastofnunar hefur leitt vísindin ögn nær því að skilja sjávarvist laxa, en aldrei áður hefur tekist að fylgjast með laxi frá því hann gengur til sjávar að vori og aftur í ána sína sumarið eftir. Sigurður Guðjónsson, forstjóri Veiðimálastofnunar, segir að fram til þessa hafi fiskur verið merktur, siglt með hann út á sjó og heimferðin verið kortlögð. Eins hafi seiðum verið fylgt til sjávar sem svo hafa tapast og nýlega hafa menn merkt hoplax og fylgst með honum sumarið áður en hann gengur aftur í ána. Gönguseiðum var sleppt í Kiðafellsá í Kjós vorin 2005 og 2006 og voru seiðin merkt með mælimerkjum sem komið var fyrir í kviðarholi þeirra. Mælimerkin voru framleidd af íslenska hátæknifyrirtækinu Stjörnu-Odda og mældu hita og dýpi á klukkustundar fresti. Fimm laxar endurheimtust úr sleppingunni 2005 og tveir laxar úr sleppingunni 2006. Í ljós kom að laxarnir sem fóru úr Kiðafellsá héldu sig í byrjun sjávardvalarinnar fyrir vestan og svo suðvestan við Ísland. Um haustið fóru laxarnir í austur sunnan við Ísland langleiðina til Færeyja en sneru svo við og dvöldu það sem eftir lifði vetrar suðvestur af Íslandi uns þeir héldu af stað heim á leið í Kiðafellsá. Sigurður segir að komið hafi í ljós að íslenski laxinn dvelji mögulega á ákveðnu belti sem gengur þvert yfir Norður-Atlantshafið frá suðvestri til norðausturs um Ísland. Eins að hann sýni dæguratferli – laxinn heldur sig dýpra á daginn en á nóttinni en það var ekki vitað fyrr en nú. Seinna árið voru laxarnir sunnar en það fyrra. Þetta sýnir að lax dvelur á slóðum þar sem vænta má mikillar fæðu og er við tiltölulega háan sjávarhita sem nauðsynlegur er til hraðs vaxtar. „Hann heldur sig í straumskilum þar sem er gríðarleg framleiðsla á svifdýrum og fiski. Hann er að elta þessi skilyrði en ekki sérstaka staði,“ segir Sigurður. Sigurður segir að þegar vitað er hvar laxinn heldur sig á hverjum tíma sé hægt að skoða betur umhverfisaðstæður á þeim slóðum og finna skýringar á mismunandi góðum vexti og afföllum laxins milli ára. Þetta sé ekki síst mikilvægt fyrir marga þegar miklar sveiflur eru í veiði í íslenskum ám, en margar kenningar eru uppi um hvað hefur farið úrskeiðis í sjávardvöl laxins, til dæmis áður en lax gekk í ár í fyrrasumar.
Mest lesið Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Innlent Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Innlent „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Við lögleiðum heróínið en bönnum áfengið. Þetta er galið“ Innlent Lýsa eftir Sigurði Fannari Innlent Álftin breyttist í dreka og rak hundinn upp úr með látum Innlent Fékk ekki að kveðja eiginmanninn fyrir flugið til Nígeríu Innlent Megrunarlyfin nýjasta vopnið gegn hjartasjúkdómum? Erlent Drengurinn er fundinn Innlent Fleiri fréttir 1.715 börn fengið leikskólapláss Fékk ekki að kveðja eiginmanninn fyrir flugið til Nígeríu Vill sjá Latabæ birtast aftur í sjónvarpsstöðvum heims Drengurinn er fundinn Lýsa eftir Sigurði Fannari „Við lögleiðum heróínið en bönnum áfengið. Þetta er galið“ Koma á fót framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Vonleysi veðmálanna og eiginmanni vísað úr landi Álftin breyttist í dreka og rak hundinn upp úr með látum Sóttu veikan mann á skemmtiferðaskip umkringt hafís Settur forstjóri skipaður forstjóri „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Breyttar forsendur kalli á nýjan unglingaskóla í Laugardal Ævintýralandið Ísland séð úr háloftunum Dæmdir fyrir ofbeldishrinu Hefur áhyggjur af nýfæddum lömbum á Höfða Uppflettingar í sjúkraskrá: Segir málinu alls ekki lokið Ítrekar afsökunarbeiðni til vöggustofubarna og fjölskyldna þeirra Helmingi dræmari kjörsókn nú en í síðustu forsetakosningum Fulltrúar Stígamóta reyna að tryggja öryggi kvennanna í Nígeríu Heimsótti Julian Assange í Belmarsh-öryggisfangelsið Brottvísun hælisleitenda og dræm þátttaka í utankjörfundi Bein útsending: Má ég taka þátt... í lífinu? Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Beint streymi: Uppfinningar og einkaleyfi Landris heldur áfram á sama hraða Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Friðlýsir hluta Fjaðrárgljúfurs Fjórum nígerískum ríkisborgurum flogið til Frankfurt Nær einróma ánægja en spurningum ósvarað um þjóðleikhússtjóra Sjá meira