Tjáningarfrelsið var fótum troðið - dómurinn reifaður BBI skrifar 10. júlí 2012 10:34 Dómsalur Mannréttindadómstólsins. Mynd/AFP Það sem skipti höfuðmáli í dómum Mannréttindadómstóls Evrópu sem féllu í dag, þar sem íslenska ríkið var talið hafa brotið gegn tjáningafrelsi tveggja blaðamanna, er það hlutverk sem fjölmiðlar gegna í lýðræðissamfélagi, þeir eru varðhundar lýðræðisins. Og þó pressan megi ekki ganga út fyrir ákveðin mörk og verði að bera virðingu fyrir orðspori fólks er það engu að síður skylda fjölmiðla að miðla upplýsingum og hugmyndum um málefni sem snerta almenning. Og almenningur hefur rétt til að njóta þeirra. Íslenskir dómstólar höfðu áður dæmt blaðamennina Björk Eiðsdóttur og Erlu Hlynsdóttur, hvora í sínu lagi, til að þola ómerkingu ummæla sinna og greiða skaðabætur vegna umfjöllunar um nektardansstaði á Íslandi. Umfjöllun Erlu snerist um skemmtistaðinn Strawberries. Í þeirri umfjöllun höfðu ummæli verið höfð beint eftir viðmælanda blaðamannsins og birt í fréttinni. Íslenskir dómstólar töldu að þar sem Erlu hefði ekki tekist að sanna að þau ummæli væru sönn hefði hún gerst sek um ólögmætar aðdróttanir og dæmdi hana til greiðslu skaðabóta. Mannréttindadómstóllinn tekur fram að umfjöllunarefnið í fréttinni, þ.e. nektardansstaðir, hafi átt mikilvægt erindi við almenning enda hefði umræða um strippstaði verið hávær í samfélaginu á þeim tíma. Dómstóllinn bendir á að með því að reka nektardansstaðinn Strawberrie's hafi eigandinn gefið almenningi tilefni til að fjalla um sjálfan sig, þ.e. lagst sjálfviljugur á skotspón almennrar umræðu. Því verði hann að þola óvægnari umræðu en venjulegir menn í samfélaginu. Mannréttindadómstóllin veltir hinum umdeildu ummælum sem birtust í greininni fyrir sér. Þau höfðu eitthvað með mafíustarfsemi að gera. Að mati dómstólsins hafa þau ákveðin einkenni gildisdóma og eru höfð eftir viðmælanda blaðamanns. Almenna reglan er sú að ekki eru jafnstrangar kröfur gerðar til þess að fólk sanni gildisdóma sína í almennri umræðu, og þar sem ekki var beinlínis um staðreyndir að ræða þótti undarlegt að láta blaðamann bera hallan af því að ummælin voru ekki sönnuð. Dómstóllinn tekur fram að blaðamaðurinn hafi reynt eftir megni að birta allar hliðar málsins og því hafi verið um ábyrga blaðamennsku að ræða. Að lokum leggur dómstóllinn mikla áherslu á að ein mikilvægasta leið blaðamanna til að sinna hlutverki sínu og upplýsa almenning er að birta viðtöl við fólk í samfélaginu. Með því að hefta miðlun blaðamanna á ummælum annarra og hana refsiverða er almenn umræða alvarlega sköðuð. Slíkt ætti ekki að gera nema sérlega sterk rök lægju til þess. Með vísan til alls þessa og ófullkomins rökstuðnings íslenskra dómstóla kemst Mannréttindadómstóllinn að þeirri niðurstöðu að það hefði verið nóg að blaðamaðurinn hefði birt fréttina í góðri trú og hann hefði ekki þurft að sannreyna þau ummæli sem hann birti. Með dómi héraðsdóms var því tjáningarfrelsi blaðamannsins fótum troðið. Þessi umfjöllun er byggð á dómi Mannréttindadómstólsins í máli Erlu Hlynsdóttur. Hann má nálgast hér. Tengdar fréttir Stórsigur fyrir blaðamenn "Ég er í skýjunum yfir þessu," segir Björk Eiðsdóttir, ritstjóri Séð og heyrt og fyrrverandi blaðamaður á Vikunni. Mannréttindadómstóll Evrópu komst að þeirri niðurstöðu í morgun að íslenska ríkið hefði brotið gegn henni og Erlu Hlynsdóttur blaðamanni þegar þær voru gerðar ábyrgar fyrir ummælum viðmælenda sinna á tveimur dómsstigum á Íslandi. "Þetta er frábært. Fyrir hönd okkar allra í blaðamannastéttinni, þá er þetta bara stórsigur," segir hún. 10. júlí 2012 10:52 Erla og Björk unnu báðar mál sín hjá Mannréttindadómstólnum Erla Hlynsdóttir fréttamaður á Stöð 2 og Björk Eiðsdóttir ritstjóri Séð og Heyrt unnu báðar dómsmál sín gegn íslenska ríkinu fyrir Mannréttindadómstóli Evrópu. 10. júlí 2012 08:38 "Stórkostlegur sigur fyrir tjáningarfrelsið“ Ég held að þetta hafi verið stórkostlegur sigur fyrir tjáningarfrelsið í landinu sem hefur verið í nauðvörn síðustu ár fyrir dómstólnum, segir Gunnar Ingi Jóhannsson, lögmaður blaðmannanna Bjarkar Eiðsdóttur og Erlu Hlynsdóttur. 10. júlí 2012 09:58 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Berst gegn kvíaeldi á jörð sem hann telur sína Innlent Biðst afsökunar á að hafa kallað skemmdarvarginn „fífl“ Innlent Óttast mikinn skaða sem seint yrði fyrirgefinn Innlent Segja baráttuna bara rétt að hefjast Innlent Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Erlent Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Innlent Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Erlent Katrín og Baldur takast enn á um forystuna Innlent Íbúar sváfu vært meðan á öllu gekk á jarðhæðinni Innlent Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Erlent Fleiri fréttir Pétur Guðfinnsson er látinn Biðst afsökunar á að hafa kallað skemmdarvarginn „fífl“ Rafmagnslaust á Blönduósi Segja baráttuna bara rétt að hefjast Berst gegn kvíaeldi á jörð sem hann telur sína Óttast mikinn skaða sem seint yrði fyrirgefinn Úrskurðaður í vikulangt gæsluvarðhald á Akureyri Mikilvægt skref en megi gera betur Katrín og Baldur takast enn á um forystuna Fjögurra milljarða króna tekjur á ári af spilakössum Katrín, Halla og Steinunn Ólína mætast í Pallborðinu Bæjarstjórn fundaði með Þórkötlu Morðrannsókn á Akureyri og sundgestir í uppnámi Vonast til að afgreiða hvalveiðileyfi eins hratt og mögulegt er Tveimur sleppt úr haldi á Suðurlandi Átta hundrað milljóna afgangur í Hafnarfirði Halla telur langt í að fólk sé búið að ákveða sig Sjö sóttu um embætti skólameistara Íbúar sváfu vært meðan á öllu gekk á jarðhæðinni Ásdís Rán búin að safna undirskriftum Kristrún segir ríkisstjórnina vilja gefa auðlindir þjóðarinnar Þjófnaðurinn áfall fyrir reynslumikla öryggisverði Voru að byggja annan bústað Skerjafjarðarskáldið segir Höllu Hrund eina með öllu Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Stefnir í spennandi forsetakosningar Grunur um manndráp á Akureyri Þarf að borga fyrir tunnur sem hann hvorki vildi né fékk Viðamiklar breytingar gerðar á örorkulífeyriskerfinu Enginn í 9. bekk skildi setninguna „hjartað dælir blóði“ Sjá meira
Það sem skipti höfuðmáli í dómum Mannréttindadómstóls Evrópu sem féllu í dag, þar sem íslenska ríkið var talið hafa brotið gegn tjáningafrelsi tveggja blaðamanna, er það hlutverk sem fjölmiðlar gegna í lýðræðissamfélagi, þeir eru varðhundar lýðræðisins. Og þó pressan megi ekki ganga út fyrir ákveðin mörk og verði að bera virðingu fyrir orðspori fólks er það engu að síður skylda fjölmiðla að miðla upplýsingum og hugmyndum um málefni sem snerta almenning. Og almenningur hefur rétt til að njóta þeirra. Íslenskir dómstólar höfðu áður dæmt blaðamennina Björk Eiðsdóttur og Erlu Hlynsdóttur, hvora í sínu lagi, til að þola ómerkingu ummæla sinna og greiða skaðabætur vegna umfjöllunar um nektardansstaði á Íslandi. Umfjöllun Erlu snerist um skemmtistaðinn Strawberries. Í þeirri umfjöllun höfðu ummæli verið höfð beint eftir viðmælanda blaðamannsins og birt í fréttinni. Íslenskir dómstólar töldu að þar sem Erlu hefði ekki tekist að sanna að þau ummæli væru sönn hefði hún gerst sek um ólögmætar aðdróttanir og dæmdi hana til greiðslu skaðabóta. Mannréttindadómstóllinn tekur fram að umfjöllunarefnið í fréttinni, þ.e. nektardansstaðir, hafi átt mikilvægt erindi við almenning enda hefði umræða um strippstaði verið hávær í samfélaginu á þeim tíma. Dómstóllinn bendir á að með því að reka nektardansstaðinn Strawberrie's hafi eigandinn gefið almenningi tilefni til að fjalla um sjálfan sig, þ.e. lagst sjálfviljugur á skotspón almennrar umræðu. Því verði hann að þola óvægnari umræðu en venjulegir menn í samfélaginu. Mannréttindadómstóllin veltir hinum umdeildu ummælum sem birtust í greininni fyrir sér. Þau höfðu eitthvað með mafíustarfsemi að gera. Að mati dómstólsins hafa þau ákveðin einkenni gildisdóma og eru höfð eftir viðmælanda blaðamanns. Almenna reglan er sú að ekki eru jafnstrangar kröfur gerðar til þess að fólk sanni gildisdóma sína í almennri umræðu, og þar sem ekki var beinlínis um staðreyndir að ræða þótti undarlegt að láta blaðamann bera hallan af því að ummælin voru ekki sönnuð. Dómstóllinn tekur fram að blaðamaðurinn hafi reynt eftir megni að birta allar hliðar málsins og því hafi verið um ábyrga blaðamennsku að ræða. Að lokum leggur dómstóllinn mikla áherslu á að ein mikilvægasta leið blaðamanna til að sinna hlutverki sínu og upplýsa almenning er að birta viðtöl við fólk í samfélaginu. Með því að hefta miðlun blaðamanna á ummælum annarra og hana refsiverða er almenn umræða alvarlega sköðuð. Slíkt ætti ekki að gera nema sérlega sterk rök lægju til þess. Með vísan til alls þessa og ófullkomins rökstuðnings íslenskra dómstóla kemst Mannréttindadómstóllinn að þeirri niðurstöðu að það hefði verið nóg að blaðamaðurinn hefði birt fréttina í góðri trú og hann hefði ekki þurft að sannreyna þau ummæli sem hann birti. Með dómi héraðsdóms var því tjáningarfrelsi blaðamannsins fótum troðið. Þessi umfjöllun er byggð á dómi Mannréttindadómstólsins í máli Erlu Hlynsdóttur. Hann má nálgast hér.
Tengdar fréttir Stórsigur fyrir blaðamenn "Ég er í skýjunum yfir þessu," segir Björk Eiðsdóttir, ritstjóri Séð og heyrt og fyrrverandi blaðamaður á Vikunni. Mannréttindadómstóll Evrópu komst að þeirri niðurstöðu í morgun að íslenska ríkið hefði brotið gegn henni og Erlu Hlynsdóttur blaðamanni þegar þær voru gerðar ábyrgar fyrir ummælum viðmælenda sinna á tveimur dómsstigum á Íslandi. "Þetta er frábært. Fyrir hönd okkar allra í blaðamannastéttinni, þá er þetta bara stórsigur," segir hún. 10. júlí 2012 10:52 Erla og Björk unnu báðar mál sín hjá Mannréttindadómstólnum Erla Hlynsdóttir fréttamaður á Stöð 2 og Björk Eiðsdóttir ritstjóri Séð og Heyrt unnu báðar dómsmál sín gegn íslenska ríkinu fyrir Mannréttindadómstóli Evrópu. 10. júlí 2012 08:38 "Stórkostlegur sigur fyrir tjáningarfrelsið“ Ég held að þetta hafi verið stórkostlegur sigur fyrir tjáningarfrelsið í landinu sem hefur verið í nauðvörn síðustu ár fyrir dómstólnum, segir Gunnar Ingi Jóhannsson, lögmaður blaðmannanna Bjarkar Eiðsdóttur og Erlu Hlynsdóttur. 10. júlí 2012 09:58 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Berst gegn kvíaeldi á jörð sem hann telur sína Innlent Biðst afsökunar á að hafa kallað skemmdarvarginn „fífl“ Innlent Óttast mikinn skaða sem seint yrði fyrirgefinn Innlent Segja baráttuna bara rétt að hefjast Innlent Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Erlent Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Innlent Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Erlent Katrín og Baldur takast enn á um forystuna Innlent Íbúar sváfu vært meðan á öllu gekk á jarðhæðinni Innlent Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Erlent Fleiri fréttir Pétur Guðfinnsson er látinn Biðst afsökunar á að hafa kallað skemmdarvarginn „fífl“ Rafmagnslaust á Blönduósi Segja baráttuna bara rétt að hefjast Berst gegn kvíaeldi á jörð sem hann telur sína Óttast mikinn skaða sem seint yrði fyrirgefinn Úrskurðaður í vikulangt gæsluvarðhald á Akureyri Mikilvægt skref en megi gera betur Katrín og Baldur takast enn á um forystuna Fjögurra milljarða króna tekjur á ári af spilakössum Katrín, Halla og Steinunn Ólína mætast í Pallborðinu Bæjarstjórn fundaði með Þórkötlu Morðrannsókn á Akureyri og sundgestir í uppnámi Vonast til að afgreiða hvalveiðileyfi eins hratt og mögulegt er Tveimur sleppt úr haldi á Suðurlandi Átta hundrað milljóna afgangur í Hafnarfirði Halla telur langt í að fólk sé búið að ákveða sig Sjö sóttu um embætti skólameistara Íbúar sváfu vært meðan á öllu gekk á jarðhæðinni Ásdís Rán búin að safna undirskriftum Kristrún segir ríkisstjórnina vilja gefa auðlindir þjóðarinnar Þjófnaðurinn áfall fyrir reynslumikla öryggisverði Voru að byggja annan bústað Skerjafjarðarskáldið segir Höllu Hrund eina með öllu Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Stefnir í spennandi forsetakosningar Grunur um manndráp á Akureyri Þarf að borga fyrir tunnur sem hann hvorki vildi né fékk Viðamiklar breytingar gerðar á örorkulífeyriskerfinu Enginn í 9. bekk skildi setninguna „hjartað dælir blóði“ Sjá meira
Stórsigur fyrir blaðamenn "Ég er í skýjunum yfir þessu," segir Björk Eiðsdóttir, ritstjóri Séð og heyrt og fyrrverandi blaðamaður á Vikunni. Mannréttindadómstóll Evrópu komst að þeirri niðurstöðu í morgun að íslenska ríkið hefði brotið gegn henni og Erlu Hlynsdóttur blaðamanni þegar þær voru gerðar ábyrgar fyrir ummælum viðmælenda sinna á tveimur dómsstigum á Íslandi. "Þetta er frábært. Fyrir hönd okkar allra í blaðamannastéttinni, þá er þetta bara stórsigur," segir hún. 10. júlí 2012 10:52
Erla og Björk unnu báðar mál sín hjá Mannréttindadómstólnum Erla Hlynsdóttir fréttamaður á Stöð 2 og Björk Eiðsdóttir ritstjóri Séð og Heyrt unnu báðar dómsmál sín gegn íslenska ríkinu fyrir Mannréttindadómstóli Evrópu. 10. júlí 2012 08:38
"Stórkostlegur sigur fyrir tjáningarfrelsið“ Ég held að þetta hafi verið stórkostlegur sigur fyrir tjáningarfrelsið í landinu sem hefur verið í nauðvörn síðustu ár fyrir dómstólnum, segir Gunnar Ingi Jóhannsson, lögmaður blaðmannanna Bjarkar Eiðsdóttur og Erlu Hlynsdóttur. 10. júlí 2012 09:58