Fjárfestar koma ekki af sjálfu sér

Allar þjóðir heimsins keppast við að laða til sín erlendar fjárfestingar og er mikil samkeppni þar á milli. Síðustu árin hefur slíkt valdið deilum hér á landi og oft hefur verið erfitt að negla niður hver stefna stjórnvalda er í málaflokknum. Carlos Bronzatto er framkvæmdastjóri World Association of Investment Promotion Agencies (WAIPA), sem útleggja mætti sem alþjóðasamtök fjárfestingarstofa. Hann segir áreiðanleika í regluverki lykilinn að því að laða fjárfesta að.

Bronzatto segir Ísland geta lært margt af öðrum löndum þegar komi að erlendum fjárfestingum. Engin ástæða sé til þess að eyða tíma í að reyna að finna upp hjólið. Þess í stað geti Íslendingar byggt á reynslu annarra þegar komi að kynningum á fjárfestingarmöguleikum.

Alþjóðlegt tengslanetWAIPA eru alþjóðasamtök fjárfestingarstofa um allan heim sem hafa tengsl sín á milli í gegnum samtökin. Ríkisstjórnir flestra landa hafa komið á fót slíkum stofnunum og er Íslandsstofa dæmi um eina slíka. Bronzatto segir WAIPA virka eins og tengslanet á milli stofanna.

„Við erum aðallega með tengsl á milli ríkisstofnana sem eru að reyna að laða fjárfesta að. Einnig höfum við tengsl við ákveðna fjárfesta sem deila sinni reynslu með okkur um hvað það er sem fær þá til að velja einhvern einn stað umfram annan. Við erum ekki mikið í því að koma fólki saman, heldur fremur að deila reynslu og veita ráðgjöf.“

Bronzatto segir að stofnunin vinni einnig með alþjóðlegum stofnunum á sviði efnahagsmála beggja megin Atlantsála. Hann segir umhverfið að sumu leyti ólíkt í Bandaríkjunum en í Evrópu, en þekking á báðum mörkuðum sé fyrir hendi hjá WAIPA.

Ábatasöm verkefniBronzatto segir að þar sem Ísland sé lítið land og fámennt ættu stjórnvöld að einblína á ábatasöm verkefni þegar komi að beinni erlendri fjárfestingu. Mikilvægt sé að tengja saman marga aðila og gott sé ef það tengist háskólum og rannsóknum. Ríkisstjórnin þurfi að huga að því hvernig hægt sé að styðja við háskóla til þróunar rannsóknartækja sem nýta megi í mismunandi geirum efnahagslífsins.

Hann segist ekki hafa kynnt sér stöðuna á Íslandi sérstaklega en er mjög ánægður með áform ríkisstjórnarinnar í málaflokknum, sem betur verður komið að síðar. Hann fundaði með Katrínu Júlíusdóttur iðnaðarráðherra meðan á dvöl hans hér á landi stóð og segir WAIPA munu aðstoða við að kynna Ísland sem eftirsóknarverðan fjárfestingarkost.

„Mér sýnist að hér á landi séu augljóslega margir möguleikar á öllu sem tengist orku. Málið snýst um hvernig hægt er að stilla saman áhættuvægi varðandi orkuiðnaðinn og önnur tækifæri. Íslendingar þurfa að leggja höfuðið í bleyti og finna einnig aðra kosti sem landið getur nýtt sér.“

SölumennskaÖll lönd vilja laða til sín erlenda fjárfestingu og því getur samkeppnin orðið hörð. Bronzatto segir mikilvegt að Íslendingar skilgreini upp á hvað þeir ætli að bjóða. Það krefjist naflaskoðunar og heimavinnu.

„Sum lönd, svo sem Kína og Brasilía, hafa svo stóra markaði að þau geta leyft sér að sitja og bíða fjárfesta. Langflest þurfa hins vegar að berjast fyrir erlendri fjárfestingu og þar sem efnahagsástandið í heiminum er með þeim hætti sem raun ber vitni hafa mörg gömul og stór markaðssvæði þurft að taka þátt í samkeppninni. Það eru áhrif efnahagskreppunnar.

Íslendingar þurfa að skilgreina hvað landið hefur upp á að bjóða sem önnur lönd hafa ekki; hvað er einstakt við Ísland. Annað sem er mjög mikilvægt er að velja hverjum á að kynna hugmyndina. Hverjum á að selja þetta? Það þarf að hugsa um Ísland sem vöru, skilgreina það sem gerir landið öðruvísi og hvaða möguleika er aðeins að finna hér. Þetta er því heilmikil sölumennska.

Síðan þarf að skoða hina hliðina, hvaða fjárfestar passa að þeim verkefnum sem hér standa til boða og hvernig er best að selja þeim verkefnin. Fjárfestar koma ekki af sjálfu sér, það þarf að kynna þeim möguleikana.“

Haldið að sér höndumEfnahagskreppan hefur gert það að verkum að mun erfiðara er að kynna fjárfestum möguleg verkefni. Bronzatto segir hins vegar að kreppan skapi einnig ákveðin tækifæri.

„Það er mun erfiðara að laða að sér fjárfesta, þar sem fyrirtæki sitja á strák sínum. Menn passa upp á fjármuni sína og bíða þess sem verða vill í þróun efnahagsmála. Að sumu leyti er þetta hins vegar rétti tíminn þar sem fyrirtæki sitja á miklum fjármunum og góð verkefni gætu því fengið stuðning. Á móti vinnur að fyrirtæki eru treg til að fjárfesta nú um stundir.

Þetta er hins vegar rétti tíminn til að greina stöðuna, til að skilgreina í hvaða geirum Íslendingar vilja laða að sér fjárfestingu og upp á hvað landið hefur að bjóða. Kreppunni mun ljúka um síðir og þá er um að gera að vera tilbúinn. Því þarf þessi grunnvinna að hafa farið fram.“

Áreiðanleiki er lykilatriðiÍslandsstofa og Viðskiptaráð stóðu fyrir málþingi á þriðjudag um erlendar fjárfestingar. Þar kom fram að mikið skorti á að reglur hér á landi væru skýrar og það fældi erlenda fjárfesta frá.

Iðnaðarráðherra og efnahags- og viðskiptaráðherra hafa lagt fram frumvarp á Alþingi sem á að bæta úr þessu. Meðal þess sem þar er að finna er stofnun fjárfestingarstofu, sem á að fylgjast með málaflokknum. Bronzatto segir gríðarlega mikilvægt að fjárfestar viti að hverju þeir gangi varðandi lög og reglur.

„Áreiðanleiki í reglugerðum er lykilatriði, sérstaklega þar sem þið eruð land sem býr ekki við stóran markað. Ég er því mjög ánægður með að ríkisstjórnin sé að stíga skref í þá átt að skýra regluverkið. Lítil hagkerfi hafa ekki efni á að vera með óskýrt regluverk og því er löngu tímabært að þetta sé að gerast.

Þegar fjárfestar taka ákvörðun um það hvar þeir eigi að festa fé sitt vilja þeir búa við öryggi. Það er mjög slæmt þegar ákvarðanir einstaka stjórnmálamanna breyta hlutunum, sérstaklega á tímum þegar það verður æ mikilvægara að laða fjárfesta að. Það er mjög mikilvægt að pólitíkin þvælist ekki fyrir og vinni ekki með.

Hluti af vinnu fjárfestingarstofa er að auðvelda við að finna fjárfesta og semja við þá. Það er hluti af því sem margar ríkisstjórnir gera. Ég vona að þetta fari að gerast hér núna.“