Lægstur lífeyrir og mesta tekjuskerðingin á Íslandi

Ellilífeyrir er lægstur hér á landi af öllum Norðurlöndunum og skerðist mest við aðrar tekjur. Á öllum Norðurlöndunum er svipað hlutfall ellilífeyrisþega sem lifir við fátæktarmörk. Þetta er niðurstaða aðalfundar norrænna eldri borgara sem fram fer í Reykjavík þessa dagana.

Hér á landi búa um 30% ellilífeyrisþega við fátæktarmörk, hlutfallið er svipað í Finnlandi en ástandið er skást í Svíþjóð og Noregi, þar sem rétt um 20% eldri borgara eru í fátækasta hópinum. Á milli 70 og 80 %af fátækasta hópnum eru konur.

Tvær aðalskýringar á bágri stöðu eldri borgara hér á landi eru lágur grunnlífeyrir, sá lægsti á Norðurlöndunum og hörð skerðing lífeyris ef aðrar tekjur koma til. Grunnlífeyrir hér á landi eru tæplega 23 þúsund en í Danmörku er sama upphæð tæpar sextíu þúsund krónur. Þegar við bætist tekjutrygging og tekjutryggingarauki er heildarupphæð lífeyris einstæðings komin upp í tæplega 90 þúsund hér en tæp 119 þúsund í Danmörku.

Ef einstaklingurinn þénar eitthvað umfram lífeyrinn frá ríkinu, eða á inni lífeyrisgreiðslur úr einkalífeyrissjóði þá byrja greiðslur frá ríkinu strax að skerðast hér á Íslandi en í Danmörku getur einstaklingur unnið sér inn rúmar 55 þúsund krónur áður en lífeyrir hans byrjar að skerðast. Og þegar því marki er náð, skerðast lífeyristekjur Dana einungis um 30% meðan lífeyrir Íslendings skerðist mun hraðar niður að grunnlífeyri.

Húsnæðisekla aldraðra er því sem næst einsdæmi á Íslandi, auk þess sem öldrunaríbúðir á hinum Norðurlöndunum eru mun betur útbúnar heldur en öldrunarheimili á Íslandi. Ólafur Ólafsson, formaður Landssambands eldri borgara, segir Íslendinga eina um að vera enn að byggja stór öldrunarheimili, á hinum Norðurlöndunum sé nú nær eingöngu byggðar öryggisíbúðir, þar sem hver einstaklingur hefur eitt og hálft til tvö herbergi út af fyrir sig. Hér sé því miður brestur á því að aldraðir á dvalarheimilum hafi nokkuð einkarými.