Óskhyggja eða breyttar forsendur? 15. júlí 2004 00:01 Stjórnvöldum hefur gengið illa að haga rekstri sínum eftir fjárlögum síðustu ár. Útgjöldin hafa orðið mun meiri en stefnt var að við samþykkt fjárlaga. Á móti hafa tekjur reynst vanáætlaðar þó það hafi ekki dugað til að vega upp útgjaldaaukninguna. Þetta þýðir þó ekki að útgjöldin hafi verið umfram fjárheimildir sem þessu nemur enda hækka þær iðulega á fjáraukalögum á haustin. Þetta hefur orðið til þess að stjórnarandstaðan gagnrýnir stjórnarliðið fyrir að afgreiða fjárlög sem eiga minna skylt við ábyrga fjármálastjórn en óskhyggju og jafnvel blekkingaleik. Ríkisendurskoðun hefur sagt að allt of margir fjárlagaliðir fari "ár eftir ár fram úr þeim fjárheimildum sem starfseminni voru ætlaðar í fjárlögum". Stofnunin vísar jafnframt til þess í nýrri skýrslu sinni að í nágrannalöndum séu "fjárlög virt og það heyrir til undantekninga að stofnanir fari fram úr fjárheimildum". Þetta eigi ekki við hér enda hafi 40 prósent ríkisstofnana eytt meira en sem nam fjárheimildum á fjárlögum síðasta árs. Fjárlögin blekkingaleikur Jón Bjarnason, fulltrúi Vinstri-grænna í fjárlaganefnd Alþingis, segir stjórnvöld hafa lagt meira upp úr útliti fjárlaganna en innihaldi við gerð þeirra. "Það hefur verið lagt upp úr með að sýna sem mestan tekjuafgang af fjárlögum þegar þau hafa verið lögð fram og samþykkt. Það hefur oft á tíðum verið bókhaldslegur blekkingaleikur. Fyrst og fremst hafa gjöld verið vanáætluð. Þó svo það hafi legið fyrir upplýsingar um að svo væri hefur ekki verið tekið tillit til þess," segir Jón. Jón nefnir sem dæmi að fulltrúar framhaldsskólanna hafi bent rækilega á það við fjárlagagerðina að skólunum væri ætlað alltof lítið fjármagn miðað við þau verkefni sem þeir ættu að inna af hendi. Skólarnir hafi því lent í miklum vanda við að standa undir skyldum og orðið að velja milli þess að fara fram úr fjárlögum eða brjóta gegn lögum sem kveða á um hlutverk þeirra. Eðlilegt að forsendur breytist "Við verðum að hafa í huga að hér er mikill hagvöxtur og allt á fleygiferð í efnahagslífi landsins. Það er mikið um að vera í hagkerfinu og eðlilegt að forsendur fjárlaga breytist á þeim tíma," segir Birkir Jón Jónsson, fulltrúi Framsóknarflokks í fjárlaganefnd, um það hvernig fjárlögin hafa ekki gengið eftir. "Það er ekki alltaf hægt að sjá fyrir alla útgjaldaliði. Við mætum þeim óvæntu þörfum í fjáraukalögum hverju sinni." Stjórnarandstaðan hefur haldið því fram að margar viðbæturnar í fjáraukalögum séu alls ekki svo óvæntar. Sum útgjöldin hafi verið fyrirséð við fjárlagagerðina en ekki sett inn vegna þess að þá hefðu fjárlögin ekki litið jafn vel út. "Það kæmi mönnum í koll síðar meir ef svo væri raunin. Við afgreiðum fjárlögin í góðri trú," svarar Birkir því. Auknar heimildir ekki framúrkeyrsla Baldur Guðlaugsson, ráðuneytisstjóri í fjármálaráðuneytinu, segir að gera verði greinarmun á útgjöldum umfram fjárheimildir fjárlaga og endanlegar fjárheimildir sem eru samþykktar í fjáraukalögum. Hann bendir á að þó Ríkisendurskoðun bendi á að útgjöld ríkissjóðs hafi orðið fjórtán milljörðum meiri en stefnt var að segi það ekki alla söguna. "Þetta snýst ekki um óheimil útgjöld," segir hann og bendir á að heimild hafi fengist fyrir auknum útgjöldum í fjáraukalögum. Hamfarir, dómar og kjarasamningar sem auka útgjöld meira en búist var við geta breytt forsendum fjárlaga segir Baldur og segir að við því verði að bregðast með fjáraukalögum eins og kveðið sé á um í fjárreiðulögum. Í fyrra hafi útgjöld til dæmis aukist vegna öryrkjadómsins síðari og aukinna vegaframkvæmda í atvinnu- og byggðaátaki. Heimilda hafi verið aflað fyrir hvoru tveggja. Innlent Stj.mál Mest lesið Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Innlent „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Innlent „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Innlent Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent Engin smithætta vegna veikinda í vélinni Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Stimpingar milli mótmælenda á Austurvelli Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Segir Viðskiptablaðið og Samstöðina fara rangt með mál um Ásthildi Lóu Innlent Zion sakaður um tvær nauðganir, heimilisofbeldi og líflátshótanir Erlent Fleiri fréttir Stimpingar milli mótmælenda á Austurvelli Sigríður svarar gagnrýni á störf lögreglunnar á Suðurnesjum Tíundi hver með ágætiseinkunn í MR Engin smithætta vegna veikinda í vélinni Segir Viðskiptablaðið og Samstöðina fara rangt með mál um Ásthildi Lóu Kökuskreytingar og þjóðdansar á „Fjör í Flóa“ í dag Tvenn mótmæli í Reykjavík og herþota á flugsýningu „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Ók hlaupahjólinu á tré með pizzu í annarri Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn Sjá meira
Stjórnvöldum hefur gengið illa að haga rekstri sínum eftir fjárlögum síðustu ár. Útgjöldin hafa orðið mun meiri en stefnt var að við samþykkt fjárlaga. Á móti hafa tekjur reynst vanáætlaðar þó það hafi ekki dugað til að vega upp útgjaldaaukninguna. Þetta þýðir þó ekki að útgjöldin hafi verið umfram fjárheimildir sem þessu nemur enda hækka þær iðulega á fjáraukalögum á haustin. Þetta hefur orðið til þess að stjórnarandstaðan gagnrýnir stjórnarliðið fyrir að afgreiða fjárlög sem eiga minna skylt við ábyrga fjármálastjórn en óskhyggju og jafnvel blekkingaleik. Ríkisendurskoðun hefur sagt að allt of margir fjárlagaliðir fari "ár eftir ár fram úr þeim fjárheimildum sem starfseminni voru ætlaðar í fjárlögum". Stofnunin vísar jafnframt til þess í nýrri skýrslu sinni að í nágrannalöndum séu "fjárlög virt og það heyrir til undantekninga að stofnanir fari fram úr fjárheimildum". Þetta eigi ekki við hér enda hafi 40 prósent ríkisstofnana eytt meira en sem nam fjárheimildum á fjárlögum síðasta árs. Fjárlögin blekkingaleikur Jón Bjarnason, fulltrúi Vinstri-grænna í fjárlaganefnd Alþingis, segir stjórnvöld hafa lagt meira upp úr útliti fjárlaganna en innihaldi við gerð þeirra. "Það hefur verið lagt upp úr með að sýna sem mestan tekjuafgang af fjárlögum þegar þau hafa verið lögð fram og samþykkt. Það hefur oft á tíðum verið bókhaldslegur blekkingaleikur. Fyrst og fremst hafa gjöld verið vanáætluð. Þó svo það hafi legið fyrir upplýsingar um að svo væri hefur ekki verið tekið tillit til þess," segir Jón. Jón nefnir sem dæmi að fulltrúar framhaldsskólanna hafi bent rækilega á það við fjárlagagerðina að skólunum væri ætlað alltof lítið fjármagn miðað við þau verkefni sem þeir ættu að inna af hendi. Skólarnir hafi því lent í miklum vanda við að standa undir skyldum og orðið að velja milli þess að fara fram úr fjárlögum eða brjóta gegn lögum sem kveða á um hlutverk þeirra. Eðlilegt að forsendur breytist "Við verðum að hafa í huga að hér er mikill hagvöxtur og allt á fleygiferð í efnahagslífi landsins. Það er mikið um að vera í hagkerfinu og eðlilegt að forsendur fjárlaga breytist á þeim tíma," segir Birkir Jón Jónsson, fulltrúi Framsóknarflokks í fjárlaganefnd, um það hvernig fjárlögin hafa ekki gengið eftir. "Það er ekki alltaf hægt að sjá fyrir alla útgjaldaliði. Við mætum þeim óvæntu þörfum í fjáraukalögum hverju sinni." Stjórnarandstaðan hefur haldið því fram að margar viðbæturnar í fjáraukalögum séu alls ekki svo óvæntar. Sum útgjöldin hafi verið fyrirséð við fjárlagagerðina en ekki sett inn vegna þess að þá hefðu fjárlögin ekki litið jafn vel út. "Það kæmi mönnum í koll síðar meir ef svo væri raunin. Við afgreiðum fjárlögin í góðri trú," svarar Birkir því. Auknar heimildir ekki framúrkeyrsla Baldur Guðlaugsson, ráðuneytisstjóri í fjármálaráðuneytinu, segir að gera verði greinarmun á útgjöldum umfram fjárheimildir fjárlaga og endanlegar fjárheimildir sem eru samþykktar í fjáraukalögum. Hann bendir á að þó Ríkisendurskoðun bendi á að útgjöld ríkissjóðs hafi orðið fjórtán milljörðum meiri en stefnt var að segi það ekki alla söguna. "Þetta snýst ekki um óheimil útgjöld," segir hann og bendir á að heimild hafi fengist fyrir auknum útgjöldum í fjáraukalögum. Hamfarir, dómar og kjarasamningar sem auka útgjöld meira en búist var við geta breytt forsendum fjárlaga segir Baldur og segir að við því verði að bregðast með fjáraukalögum eins og kveðið sé á um í fjárreiðulögum. Í fyrra hafi útgjöld til dæmis aukist vegna öryrkjadómsins síðari og aukinna vegaframkvæmda í atvinnu- og byggðaátaki. Heimilda hafi verið aflað fyrir hvoru tveggja.
Innlent Stj.mál Mest lesið Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Innlent „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Innlent „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Innlent Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent Engin smithætta vegna veikinda í vélinni Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Stimpingar milli mótmælenda á Austurvelli Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Segir Viðskiptablaðið og Samstöðina fara rangt með mál um Ásthildi Lóu Innlent Zion sakaður um tvær nauðganir, heimilisofbeldi og líflátshótanir Erlent Fleiri fréttir Stimpingar milli mótmælenda á Austurvelli Sigríður svarar gagnrýni á störf lögreglunnar á Suðurnesjum Tíundi hver með ágætiseinkunn í MR Engin smithætta vegna veikinda í vélinni Segir Viðskiptablaðið og Samstöðina fara rangt með mál um Ásthildi Lóu Kökuskreytingar og þjóðdansar á „Fjör í Flóa“ í dag Tvenn mótmæli í Reykjavík og herþota á flugsýningu „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Ók hlaupahjólinu á tré með pizzu í annarri Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn Sjá meira