„Þetta á ekki við rök að styðjast og það er ekki vísað í neinar heimildir“ Viktor Örn Ásgeirsson skrifar 27. október 2023 21:17 Guðrún Aspelund sóttvarnalæknir segist hafa orðið vör við háværari gagnrýnisraddir. Vísir/Arnar Sóttvarnalæknir segist hafa orðið vör við aukna gagnrýni á bólusetningar. Raddirnar hafi orðið háværari í kórónuveirufaraldrinum. Hún telur óþarfa að óttast, langflestir séu bólusettir. Aukaverkanir hafi verið sjaldgæfar og flestar vægar. Guðrún Aspelund sóttvarnalæknir ræddi bólusetningar í útvarpsþættinum Reykjavík síðdegis í dag. Fyrsta spurning þáttastjórnenda var út í greinarskrif hjúkrunarfræðings og ljósmóður sem skrifaði grein í Morgunblaðið á dögunum þar sem hún spurði: Er umræða í gangi um stóraukningu á krabbameinum, lömunum, hjartabólgum, fósturlátum, blóðtöppum og öðrum alvarlegum heilsubrestum? Greinarhöfundur setti skrifin í samhengi við Covid. „Þetta á ekki við rök að styðjast. Bóluefnin eru mjög örugg og virka gegn veikindum, sérstaklega alvarlegum veikindum og andlátum í Covid. Það eru engin bóluefni sem valda krabbameinum. Og þar að auki veit ég ekki hvaðan þetta kemur, að krabbamein hafi aukist. Það eru upplýsingar á síðu Krabbameinsfélagsins, þar eru töflur og mælaborð, og þar er hægt að skoða tíðni krabbameina hér á Íslandi aftur í tímann. Og ef það er skoðað yfir Covid-tímabilið og einhver ár þar á eftir, miðað við íbúafjölda auðvitað, þá er ekki aukning þar á. Þar að auki hafa bóluefnin ekki verið tengd myndun krabbameina, hvorki hér né annars staðar. Þannig þetta á ekki við rök að styðjast og það er ekki vísað í neinar heimildir í þessari grein,“ segir sóttvarnalæknir. Ætlar ekki að deila við höfundinn Guðrún segir bóluefnin hafa verið gefin í milljörðum skammta og að því væri komið í ljós ef það væri „stóraukning á fylgikvillum“ í tengslum við bóluefnin. Hún segist ekki ætla að deila við höfund greinarinnar, til dæmis með því að kalla skrifin óábyrg, og leggur áherslu á mikilvægi bóluefna. „Við höfum ekki lengur mænusótt hérna á Íslandi, mislinga, rauða hunda, kíghósta og alls konar sjúkdóma sem herjuðu á fólk áður – og börn. Og þetta hefur valdið náttúrulega straumhvörfum og lengt líf okkar og heilsu. Þar að auki erum við með bóluefni núna einmitt gegn HPV-veiru sem ver gegn krabbameinum, leghálskrabbameinum og öðru sem er alveg stórkostlegt.“ Fólk fái kvilla út af ýmsu Hluti af gagnrýni þeirra sem efast hafa um gildi bóluefna gegn Covid er hraði þróunarinnar. Guðrún segir bóluefnin hafa verið rannsökuð til hlítar. Nú væri búið að gefa milljónum, milljónum manna bóluefnin og enn væri grannt fylgst með gjöfinni. Um 90 prósent landsmanna væru bólusettir, sumir með allt að fjórum skömmtum. „Öll lyf hafa hættu á einhverjum aukaverkunum, það er bara þannig. En aukaverkanirnar eru flestar vægar og skammvinnar. Þetta er þá yfirleitt á stungustað, roði, bólga, óþægindi en jafnvel hiti, hrollur – svona líkamleg einkenni sem er líka vegna þess að bóluefnið virkjar ónæmiskerfið og veldur slíku. Síðan hafa verið sjaldgæfar og alvarlegri aukaverkanir. Hjartabólgur og gollurshúsbólgur í hjarta þar á meðal. En voru mjög fátíðar og miklu sjaldgæfari heldur en þessir sömu fylgikvillar eftir Covid-sýkinguna. Þá verðum við líka að muna það að fólk fær svona kvilla út af ýmsu. Ýmsum veirusýkingum og ýmsu öðru. Það er ákveðin grunntíðni af sjúkdómum og svona kvillum alltaf í gangi,“ segir Guðrún. Pfizer aðeins notað í dag Hún nefnir að eftir Covid-sýkingu hafi almennt verið sex sinnum líklegra að fá hjartabólgur saman borið við gjöf með bóluefninu sjálfu. Á meðal ákveðinna hópa ungra karlmanna, 16-24 ára, hafi hins vegar verið hærri grunntíðni hjartavöðvabólga í tengslum við bóluefni Moderna. Þess vegna hafi embættið hætt að gefa það ungum karlmönnum. Hið sama megi segja um Johnson&Johnson og Astra Zeneca, eftir að talið var að aukin hætta væri á ákveðinni tegund blóðtappa, í konum um og undir sextugt, eftir gjöf bóluefna frá framleiðendunum. Í dag sé Pfizer aðeins notað. En hefurðu orðið vör við aukna gagnrýni á bólusetningar? „Þetta hefur alla vega orðið háværara. Það hafa yfir 90 prósent þegið bólusetningu gegn Covid hér á landi. Og þátttaka í almennum bólusetningum er hérna mjög góð, sem betur fer. Þannig að við erum ekki að sjá barnasjúkdóma sem eru í þeim löndum þar sem bólusetningar eru ekki í boði eða fólk getur ekki þegið, í svona vanþróuuðum löndum oft þar sem eru ýmsir erfiðleikar við að fá bóluefni eða koma þeim til fólks. Þannig að þátttakan er nú mjög góð, þannig að þessi hópur er nú ekki mjög stór.“ „Og hann er frekar lítill en ég er alveg sammála að það hefur orðið háværara í Covid og það er þá væntanlega með það að gera, eins og þið nefnið, að þetta var á skömmum tíma - mjög, mjög margir bólusettir. Og svona útbreiddara heldur en með flest annað. En nú erum við komin í það að það er verið að bólusetja svona afmarkaðri hópa þar sem að flestir aðrir eru búnir að fá bólusetningu sem er talin duga,“ segir Guðrún. Hægt er að hlusta á viðtalið við Guðrúnu Aspelund sóttvarnalækni hér að neðan. Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Bólusetningar Mest lesið Mótmælendur lokuðu veginum að Bláa lóninu Innlent Tekur U-beygju og kallar stuðningsmenn sína aumingja Erlent Grunur um að maður hafi kveikt í húsi í Reykjanesbæ Innlent Átta börn fædd úr erfðaefni þriggja einstaklinga til að fyrirbyggja sjúkdóma Erlent Von der Leyen dásamaði útsýnið á Reykjavíkurflugvelli Innlent Félag eldri borgara vildi bygginguna nær lóðarmörkunum Innlent Ásthildur bendir strandveiðimönnum á minnihlutann Innlent Ætlar ekki að þegja til að láta fordómafullu fólki líða betur Innlent Segir ferðaþjónustunni mismunað og efnir til mótmæla Innlent Dregið úr virkni en virðist enn gjósa í um tíu gígum Innlent Fleiri fréttir Atvinnurekendur í Grindavík argir: „Míga inn um bréfalúguna, dingla og spyrja hversu langt þú dreifst“ Gosið lifir enn og mengun norður í landi Flugvél snúið við vegna eldgossins: Var í fjörutíu klukkustundir á leið til Íslands Grindvíkingar setja þrýsting á lögreglustjóra Háskólinn fær 200 milljónir vegna vatnslekans Telur stuðning við ESB-viðræður til staðar Telur enga leið til þess að lengja strandveiðitímabilið Flutti tæp þrjú kíló af kókaíni til landsins og fær tvö ár Ætlar ekki að þegja til að láta fordómafullu fólki líða betur Strandveiðar færast frá Viðreisn til Flokks fólksins Myndir: Flugu til Þórsmerkur og Grindavíkur Mótmælendur lokuðu veginum að Bláa lóninu „Annars lítur þetta ekki mjög vel út fyrir þær“ „Sýnið nú kjark og dug og gerið þetta almennilega“ Grunur um að maður hafi kveikt í húsi í Reykjanesbæ Staðan á gosinu og óánægja með lokanir í Grindavík Segir ferðaþjónustunni mismunað og efnir til mótmæla Félag eldri borgara vildi bygginguna nær lóðarmörkunum Von der Leyen dásamaði útsýnið á Reykjavíkurflugvelli Landlæknir hlynnt því að banna ljósabekki Loftgæði mælast óholl á Akureyri Dregið úr virkni en virðist enn gjósa í um tíu gígum Met í verðtryggðum lánveitingum lífeyrissjóðanna Ásthildur bendir strandveiðimönnum á minnihlutann Opnaði listasýningu aldargamall og segir verkin verða eins og börnin sín Blámóða vofir yfir Vestfjörðum og Skagafirði Dettifossi kippt í lag og seinkar um sólarhring Grindvíkingum hleypt inn, varnargarðar hækkaðir og Bláa lónið opnar Vill fyrst og fremst fá að njóta ævikvöldsins í friði „Af hverju þetta brestur strax, það skiljum við ekki alveg“ Sjá meira
Guðrún Aspelund sóttvarnalæknir ræddi bólusetningar í útvarpsþættinum Reykjavík síðdegis í dag. Fyrsta spurning þáttastjórnenda var út í greinarskrif hjúkrunarfræðings og ljósmóður sem skrifaði grein í Morgunblaðið á dögunum þar sem hún spurði: Er umræða í gangi um stóraukningu á krabbameinum, lömunum, hjartabólgum, fósturlátum, blóðtöppum og öðrum alvarlegum heilsubrestum? Greinarhöfundur setti skrifin í samhengi við Covid. „Þetta á ekki við rök að styðjast. Bóluefnin eru mjög örugg og virka gegn veikindum, sérstaklega alvarlegum veikindum og andlátum í Covid. Það eru engin bóluefni sem valda krabbameinum. Og þar að auki veit ég ekki hvaðan þetta kemur, að krabbamein hafi aukist. Það eru upplýsingar á síðu Krabbameinsfélagsins, þar eru töflur og mælaborð, og þar er hægt að skoða tíðni krabbameina hér á Íslandi aftur í tímann. Og ef það er skoðað yfir Covid-tímabilið og einhver ár þar á eftir, miðað við íbúafjölda auðvitað, þá er ekki aukning þar á. Þar að auki hafa bóluefnin ekki verið tengd myndun krabbameina, hvorki hér né annars staðar. Þannig þetta á ekki við rök að styðjast og það er ekki vísað í neinar heimildir í þessari grein,“ segir sóttvarnalæknir. Ætlar ekki að deila við höfundinn Guðrún segir bóluefnin hafa verið gefin í milljörðum skammta og að því væri komið í ljós ef það væri „stóraukning á fylgikvillum“ í tengslum við bóluefnin. Hún segist ekki ætla að deila við höfund greinarinnar, til dæmis með því að kalla skrifin óábyrg, og leggur áherslu á mikilvægi bóluefna. „Við höfum ekki lengur mænusótt hérna á Íslandi, mislinga, rauða hunda, kíghósta og alls konar sjúkdóma sem herjuðu á fólk áður – og börn. Og þetta hefur valdið náttúrulega straumhvörfum og lengt líf okkar og heilsu. Þar að auki erum við með bóluefni núna einmitt gegn HPV-veiru sem ver gegn krabbameinum, leghálskrabbameinum og öðru sem er alveg stórkostlegt.“ Fólk fái kvilla út af ýmsu Hluti af gagnrýni þeirra sem efast hafa um gildi bóluefna gegn Covid er hraði þróunarinnar. Guðrún segir bóluefnin hafa verið rannsökuð til hlítar. Nú væri búið að gefa milljónum, milljónum manna bóluefnin og enn væri grannt fylgst með gjöfinni. Um 90 prósent landsmanna væru bólusettir, sumir með allt að fjórum skömmtum. „Öll lyf hafa hættu á einhverjum aukaverkunum, það er bara þannig. En aukaverkanirnar eru flestar vægar og skammvinnar. Þetta er þá yfirleitt á stungustað, roði, bólga, óþægindi en jafnvel hiti, hrollur – svona líkamleg einkenni sem er líka vegna þess að bóluefnið virkjar ónæmiskerfið og veldur slíku. Síðan hafa verið sjaldgæfar og alvarlegri aukaverkanir. Hjartabólgur og gollurshúsbólgur í hjarta þar á meðal. En voru mjög fátíðar og miklu sjaldgæfari heldur en þessir sömu fylgikvillar eftir Covid-sýkinguna. Þá verðum við líka að muna það að fólk fær svona kvilla út af ýmsu. Ýmsum veirusýkingum og ýmsu öðru. Það er ákveðin grunntíðni af sjúkdómum og svona kvillum alltaf í gangi,“ segir Guðrún. Pfizer aðeins notað í dag Hún nefnir að eftir Covid-sýkingu hafi almennt verið sex sinnum líklegra að fá hjartabólgur saman borið við gjöf með bóluefninu sjálfu. Á meðal ákveðinna hópa ungra karlmanna, 16-24 ára, hafi hins vegar verið hærri grunntíðni hjartavöðvabólga í tengslum við bóluefni Moderna. Þess vegna hafi embættið hætt að gefa það ungum karlmönnum. Hið sama megi segja um Johnson&Johnson og Astra Zeneca, eftir að talið var að aukin hætta væri á ákveðinni tegund blóðtappa, í konum um og undir sextugt, eftir gjöf bóluefna frá framleiðendunum. Í dag sé Pfizer aðeins notað. En hefurðu orðið vör við aukna gagnrýni á bólusetningar? „Þetta hefur alla vega orðið háværara. Það hafa yfir 90 prósent þegið bólusetningu gegn Covid hér á landi. Og þátttaka í almennum bólusetningum er hérna mjög góð, sem betur fer. Þannig að við erum ekki að sjá barnasjúkdóma sem eru í þeim löndum þar sem bólusetningar eru ekki í boði eða fólk getur ekki þegið, í svona vanþróuuðum löndum oft þar sem eru ýmsir erfiðleikar við að fá bóluefni eða koma þeim til fólks. Þannig að þátttakan er nú mjög góð, þannig að þessi hópur er nú ekki mjög stór.“ „Og hann er frekar lítill en ég er alveg sammála að það hefur orðið háværara í Covid og það er þá væntanlega með það að gera, eins og þið nefnið, að þetta var á skömmum tíma - mjög, mjög margir bólusettir. Og svona útbreiddara heldur en með flest annað. En nú erum við komin í það að það er verið að bólusetja svona afmarkaðri hópa þar sem að flestir aðrir eru búnir að fá bólusetningu sem er talin duga,“ segir Guðrún. Hægt er að hlusta á viðtalið við Guðrúnu Aspelund sóttvarnalækni hér að neðan.
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Bólusetningar Mest lesið Mótmælendur lokuðu veginum að Bláa lóninu Innlent Tekur U-beygju og kallar stuðningsmenn sína aumingja Erlent Grunur um að maður hafi kveikt í húsi í Reykjanesbæ Innlent Átta börn fædd úr erfðaefni þriggja einstaklinga til að fyrirbyggja sjúkdóma Erlent Von der Leyen dásamaði útsýnið á Reykjavíkurflugvelli Innlent Félag eldri borgara vildi bygginguna nær lóðarmörkunum Innlent Ásthildur bendir strandveiðimönnum á minnihlutann Innlent Ætlar ekki að þegja til að láta fordómafullu fólki líða betur Innlent Segir ferðaþjónustunni mismunað og efnir til mótmæla Innlent Dregið úr virkni en virðist enn gjósa í um tíu gígum Innlent Fleiri fréttir Atvinnurekendur í Grindavík argir: „Míga inn um bréfalúguna, dingla og spyrja hversu langt þú dreifst“ Gosið lifir enn og mengun norður í landi Flugvél snúið við vegna eldgossins: Var í fjörutíu klukkustundir á leið til Íslands Grindvíkingar setja þrýsting á lögreglustjóra Háskólinn fær 200 milljónir vegna vatnslekans Telur stuðning við ESB-viðræður til staðar Telur enga leið til þess að lengja strandveiðitímabilið Flutti tæp þrjú kíló af kókaíni til landsins og fær tvö ár Ætlar ekki að þegja til að láta fordómafullu fólki líða betur Strandveiðar færast frá Viðreisn til Flokks fólksins Myndir: Flugu til Þórsmerkur og Grindavíkur Mótmælendur lokuðu veginum að Bláa lóninu „Annars lítur þetta ekki mjög vel út fyrir þær“ „Sýnið nú kjark og dug og gerið þetta almennilega“ Grunur um að maður hafi kveikt í húsi í Reykjanesbæ Staðan á gosinu og óánægja með lokanir í Grindavík Segir ferðaþjónustunni mismunað og efnir til mótmæla Félag eldri borgara vildi bygginguna nær lóðarmörkunum Von der Leyen dásamaði útsýnið á Reykjavíkurflugvelli Landlæknir hlynnt því að banna ljósabekki Loftgæði mælast óholl á Akureyri Dregið úr virkni en virðist enn gjósa í um tíu gígum Met í verðtryggðum lánveitingum lífeyrissjóðanna Ásthildur bendir strandveiðimönnum á minnihlutann Opnaði listasýningu aldargamall og segir verkin verða eins og börnin sín Blámóða vofir yfir Vestfjörðum og Skagafirði Dettifossi kippt í lag og seinkar um sólarhring Grindvíkingum hleypt inn, varnargarðar hækkaðir og Bláa lónið opnar Vill fyrst og fremst fá að njóta ævikvöldsins í friði „Af hverju þetta brestur strax, það skiljum við ekki alveg“ Sjá meira
Atvinnurekendur í Grindavík argir: „Míga inn um bréfalúguna, dingla og spyrja hversu langt þú dreifst“