Árið 2011 kom hingað til lands sendiboði Mohammed bin Zayed Al Nahyan, krónprinsins af Abú Dabí, með skjalatösku sem innsigluð var sem diplómatapóstur. Eina erindi sendiboðans var að færa Ólafi Ragnari Grímssyni, forseta Íslands, gjöf frá Abú Dabí. Þar sem um diplómatasendingu var að ræða var ekki leitað í farangri mannsins.

Í skjalatöskunni voru tvær hálfsjálfvirkar skammbyssur með níu millimetra hlaupvídd frá Sameinuðu arabísku furstadæmunum, Caracal F að nafni. Á þessum tíma hafði Ólafur Ragnar Grímsson verið í miklum samskiptum við Abú Dabí og gerðist forseti í dómnefnd sjóðs á sviði endurnýjanlegra orkugjafa þar sem krónprinsinn er forvígismaður.

Stífar reglur um skammbyssur

Óheimilt er að flytja til landsins sjálfvirka eða hálfsjálfvirka skammbyssu samkvæmt embætti ríkislögreglustjóra og afar stífar reglur eru um skammbyssueign almennings. Krefst það svokallaðs D-leyfis en það leyfi er aðeins veitt einstaklingum eða skotfélögum vegna íþróttaskotfimi.

Forsetaembættið tók við gjöfinni og ákvað að skrá þær á fyrrverandi staðarhaldara á Bessastöðum, Júlíus Einarsson. Júlíus hafði verið lögreglumaður og handleikið skammbyssur í starfi sínu sem lögreglumaður. Vopnin voru ekki gerð óvirk með því að steypa í hlaup þeirra eða eyðileggja lásabúnaðinn. Voru þau færð í vörslu staðarhaldara sem virk skotvopn.

Júlíus deildi síðar um launagreiðslur við forsetaembættið og taldi sig hlunnfarinn um laun. Deilan fór fyrir dómstóla og vann hann málið. Áður en launadeilan fór fyrir dómstóla fór Júlíus fram á að taka vopnin til eignar fyrir vangoldin laun. Var því ákveðið af embætti forsetans að færa eignarhald vopnanna úr ríkiseigu, þar sem þau voru sannarlega gjöf til embættis forseta Íslands, og í eigu Júlíusar.

Vopnin er ekki að finna í dag í bókum embættisins um gjafir frá Abú Dabí, þrátt fyrir að hafa komið til landsins og verið veitt embættinu.

Nokkrar gjafir frá Abú Dabí

Örnólfur Thorsson forsetaritari segir nokkrar gjafir hafa samkvæmt skráningu borist embættinu á undanförnum áratug frá Abú Dabí. „Allmargar bækur útgefnar af Emirates Center for Strategic Studies and Research, lítil stytta af arabískum hesti og skrautmunur úr gleri. Þá voru embætti forseta færðar tvær skammbyssur frá Abú Dabí fyrir nokkrum árum eins og fram kemur í fyrirspurn Fréttablaðsins.

Samkvæmt skráningu gjafa undanfarna tvo áratugi og minni starfsmanna munu þetta vera einu skotvopnin sem embættinu hafa verið færð,“ segir Örnólfur í skriflegu svari til blaðsins.

„Á þeim tíma, sem og síðar, var embætti forseta vanbúið að taka við skotvopnum en bjó þó svo vel að umsjónarmaður fasteigna á þeim tíma hafði skotvopnaleyfi og var jafnframt traustur fyrrverandi lögreglumaður,“ bætir Örnólfur við.

Örnólfur svarar því ekki hvort umrædd vopn séu enn í eigu hins opinbera eða nú í eigu fyrrverandi staðarhaldara á Bessastöðum. Hins vegar herma heimildir Fréttablaðsins að til sé afsal fyrir vopnunum sem varðveitt er hjá embætti forsetans og Júlíus, fyrrverandi staðarhaldari, eigi afrit af afsali þessu.

Tók vopnin út af Bessastöðum

„Þegar hann lét af störfum árið 2014 og flutti frá Bessastöðum var engin aðstaða þar til að geyma þessa gripi eða starfsmaður sem hefði heimild til að varðveita þá.

Umsjónarmanninum, sem nú starfar sem lögreglumaður, var því falin áframhaldandi varðveisla þessara vopna. Þetta munu vera einu dæmi þess að gripir sem berast embætti forseta séu ekki varðveittir á Bessastöðum,“ segir Örnólfur.

Þegar Fréttablaðið óskaði frekari svara frá embættinu fengust þau svör að Örnólfur Thorsson væri farinn í tveggja vikna leyfi og því vant við látinn.