Taka flóttamönnunum opnum örmum

Hvernig myndi Ísland taka á móti 80 þúsund flóttamönnum? Gætum við sem þjóð sinnt 200 nýjum flóttamönnum frá nágrannaríki á hverjum einasta degi? Þessi fjöldi er hlutfallslega sambærilegur við þann gríðarlega straum sýrlenskra flóttamanna sem hefur streymt yfir landamærin til Líbanon frá því borgarastyrjöldin í Sýrlandi hófst.

Fyrir ríki með um fjórar milljónir íbúa er það risavaxinn biti fyrir Líbanon að taka á móti rúmlega einni milljón flóttamanna. Það er nær óvinnandi verk að taka þannig á móti þeim tveimur þúsundum sem bætast við daglega að sómi sé að.

Þrátt fyrir erfiðleikana eru Sýrlendingarnir boðnir velkomnir til landsins og Líbanar taka á sig ýmiskonar skerðingar þeirra vegna, segir Þórir Guðmundsson, sviðsstjóri alþjóðasviðs Rauða kross Íslands.

„Líbanar taka á móti öllum þessum flóttamönnum með opnum örmum,“ segir Þórir. Hann heimsótti Líbanon nýverið ásamt Vilhelm Gunnarssyni, ljósmyndara Fréttablaðsins, til að kynnast því að eigin raun hvernig hjálparstarf Rauða krossins gengur fyrir sig.

Flóttamennirnir setja gríðarlegt álag á innviði Líbanon. Skólar sem áður voru einsetnir eru nú tvísetnir, og sumir jafnvel þrísettir. Raforkuframleiðslan, sem var tæp fyrir, annar engan vegin eftirspurninni. Álagið á heilbrigðiskerfið er einnig gríðarlegt.

„Þrátt fyrir allt þetta taka Líbanar vel á móti öllum þessum flóttamönnum. Það er í raun alveg stórkostlegt,“ segir Þórir.

Rauði krossinn rekur þrjár færanlegar sjúkrastöðvar sem fara á milli þorpa til að veita læknisaðstoð, auk þess sem boðið er upp á ýmiskonar fræðslu og fyrirbyggjandi aðgerðir. Stöðvarnar eru kostaðar af norska og íslenska Rauða krossinum.

„Heilbrigðiskerfið í Líbanon er einkarekið, og það kostar mjög mikið að fara á spítala. Sýrlenskir flóttamenn hafa upp til hópa ekki efni á slíku, svo þessi læknisaðstoð sem Rauði krossinn er að veita, sem Íslendingar hafa lagt fé til, verður oft til þess að fólk fái læknisaðstoð sem það hefði ella ekki fengið,“ segir Þórir.

Togstreita vegna flóttamanna

Opinberar tölur í Líbanon segja að það séu 760 þúsund sýrlenskir flóttamenn skráðir í landinu, en flestir eru sammála um að þeir séu mun fleiri. Sumir vilja tvöfalda þá tölu, en líklegast er að flóttamennirnir séu að lágmarki rúm milljón.

Þetta er ekki í fyrsta skipti sem flóttamenn streyma yfir landamæri Sýrlands og Líbanon, en síðast þegar það gerðist lá straumurinn í hina áttina. Mikill fjöldi líbanskra flóttamanna fengu hæli í Sýrlandi á meðan fimmtán ára borgarastyrjöld í Líbanon geisaði. Mörgum Líbönum finnst því mikilvægt að launa greiðann.

Þrátt fyrir að Líbanar taki óhikað við flóttamönnum frá Sýrlandi ber sífelt meira á togstreitu milli Sýrlendinga og heimamanna í Líbanon. Sumir flóttamannanna hafa einhverja peninga milli handanna og stofna matsölustaði eða önnur lítil fyrirtæki sem keppa við þau sem fyrir voru. Aðrir taka vinnu sem býðst, þó launin séu langt undir því sem Líbanar myndu sætta sig við.

„Ég varð ekki var við þetta, en við vitum að það kemur upp ýmiskonar núningur,“ segir Þórir. 

Hann segir fólk gera það sem það geti til að bjarga sér. Margar sýrlenskra fjölskyldur lifa af tekjum barna sem eru send í vinnur út á akur. Einu tekjur fjölskyldu sem hann hitti koma frá dreng sem erfiðar rúma sextán tíma á sólarhring í marvöruverslun.

Óttast átök í Líbanon

Pólitískt ástand í Líbanon hefur verið óstöðugt undanfarið, og óttast margir að átökin í Sýrlandi geti orðið til þess að upp úr sjóði í landinu. Það yrði enn hræðilegra en ella í ljósi þess mikla fjölda sýrlenskra flóttamanna sem hafa flúið átökin til Líbanon. 

„Það væri hrikalegt ef átökin færðust yfir til Líbanon,“ segir Þórir. „Það er mikil spenna í landinu eftir borgarastyrjöldina, en flestir Líbanar virðast staðráðnir í að láta það ekki gerast. Ég sé ekki að spennan sé að ná þeim hæðum að það sé mikil hætta á átökum.“

Líbanon í hnotskurn

Mannfjöldi: Um 4,1 milljónir áætlað. Síðasta manntal var gert 1932 og hefur ekki verið endurtekið af pólitískum ástæðum.

Höfuðborg: Beirút.

Flatarmál: 10.452 ferkílómetrar.

Landamæri: Líbanon á landamæri að Sýrlandi og Ísrael.

Stjórnkerfi: Líbanon er lýðræðisríki, en æðstu embættum er skipt milli trúarhópa samkvæmt skiptingu sem ákveðin var eftir að landið fékk sjálfstæði árið 1943. Skiptingin byggir á síðasta manntali sem gert var í landinu, árið 1932, þegar kristnir voru í meirihluta í landinu. Samkvæmt henni er skal forsetinn alltaf vera kristinnar trúar, forsætisráðherrann súnní-múslimi og forseti þingsins shía-múslimi. 

Trúarbrögð: Um 60 prósent landsmanna eru islamstrúar, og skiptast í shía, súnní, drúsa og fleiri hópa. Um 39 prósent eru kristnir, og skiptast í ýmsa kristna trúarhópa. Eitt prósent eru annarrar trúar.

Sagan: Líbanon á sér langa sögu, frá því löngu fyrir þá tíð þegar Fönikíumenn sigldu þaðan um allt Miðjarðarhaf á fyrsta árþúsundinu fyrir Krist. Landið varð frönsk nýlenda, en öðlaðist sjálfstæði eftir að Þjóðverjar hernámu Frakkland í seinni heimsstyrjöldinni. Borgarastyrjöld ríkti í landinu á árunum 1975 til 1990. Landið varð vígvöllur þar sem Sýrland og Ísrael studdu leynt og ljóst ólíka hópa í borgarastyrjöldinni. Ísrael tók hluta landsins og hélt honum til ársins 2000, en sýrlenskir hermenn voru í Líbanon allt til ársins 2005.

Pólitískt ástand: Forsætisráðherra Líbanon, Najib Mikati, sagði af sér í mars 2013 eftir að honum mistókst að halda ríkisstjórn sinni saman. Í kjölfarið var kosningum sem halda átti í júní frestað, og er nú áformað að kjósa í nóvember á næsta ári. Sérfræðingar telja ástandið í Líbanon afar óstöðugt, og óttast að átökin í Sýrlandi geti náð til Líbanon áður en langt um líður. Vígamenn frá Líbanon eru sagðir berjast beggja vegna víglínunnar í Sýrlandi.

Safna fé á Íslandi

Rauði kross Íslands safnar nú fé til að bregðast við þeirri gríðarlegu neyði sem ríkir í Sýrlandi, og þeim mikla fjölda fólks sem er á flótta bæði innan Sýrlands og í nágrannaríkjum eins og Líbanon. 

Þeir sem vilja leggja söfnuninni lið geta hringt eða sent sms í söfnunarsíma. Númerin eru 904-1500, 904-2500 og 904-5500. Með því bætist við upphæð sem nemur síðustu fjórum tölunum í símanúmerinu við næsta símreikning. Einnig er hægt að leggja beint inn á reikning 0342-26-12, kennitala 530269-2649.