Sæmdarrétt þarf að skýra í lögunum 30. apríl 2011 07:00 Verkið „Fallegasta bók í heimi“ hefur vakið upp líflega umræðu um rétt listamanna yfir verkum sínum. Fréttablaðið/Stefán Hugtakið um sæmdarrétt listamanna þarf að skýra í lögum og jafnvel endurhugsa frá grunni. Það er mat tveggja ungra fræðimanna, sem voru frummælendur á vel sóttu málþingi Reykjavíkurakademíunnar í gær, sem bar yfirskriftina: „Er sæmdarréttur tímaskekkja“. Málefnið er ofarlega á baugi í menningarheiminum vegna deilu um notkun listamanna á bókinni Flora Islandica við gerð listaverksins „Fallegasta bók í heimi“, sem var hluti af sýningunni Koddu. Útgefandi bókarinnar var ósáttur við meðferð listamannanna á bókinni, sem var ötuð út í matarleifum, og töldu að brotið væri á sæmdarrétti höfunda hennar. Egill Viðarsson, meistaranemi í þjóðfræði, sagði í fyrirlestri sínum að sæmdarréttur listamanna væri ekki órjúfanlegur hluti af höfundarrétti. Málið sé að hluta til af siðferðislegum og tilfinningalegum toga. Hann bætti við í samtali við Fréttablaðið að í sæmdarrétti væri líka falinn tvískinnungur. „Þetta á stundum við og stundum ekki og er orðið eins konar valdatæki til að skelfa listamenn og heftir tjáningarfrelsi.“ Egill sagðist álíta að nú til dags afsöluðu listamenn hluta af siðferðislegum rétti sínum strax við útgáfu og erfitt væri að framfylgja lögum um sæmdarrétt þegar stafræn tækni stendur öllum til boða. Teitur Skúlason sérhæfir sig í hugverkarétti og fjallaði um málið frá lagalegu sjónarmiði. Hann sagði í samtali við Fréttablaðið að afar erfitt væri að skilgreina brot á sæmdarrétti. „Túlkun og beiting laganna um sæmdarrétt er óskýr og það þarf að bæta úr því. Skýring laganna og frekari lagasetning gæti hins vegar reynst erfið, vegna þess að fagurfræði og mat listamanna er afar óheppilegur grunnur að lagasetningu.“ Hannes Lárusson, einn sýningarstjóra Koddu, segist þeirrar skoðunar að sæmdarrétturinn í íslensku listaumhverfi sé í raun merkingarlaust hugtak. „Menn vita ekki hvar mörkin liggja í þessu.“ thorgils@frettabladid.is Mest lesið Grunaður hraðbankaþjófur nennti ekki með austur nóttina örlagaríku Innlent Ekki séð neitt þessu líkt á sínum fjörutíu ára ferli Innlent Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Erlent Til skoðunar að flytja Sjálfstæðisflokkinn úr Valhöll Innlent Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Erlent Supu hveljur á fundi með ráðherra á Egilsstöðum Innlent Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ Erlent Kynna drög að nýrri stefnu í heilbrigðismálum Innlent Með mikla áverka og mjög kaldur þegar hann fannst Innlent Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Erlent Fleiri fréttir Kári Stefánsson í beinni, erfiður hraðbanki og Dönum ekki skemmt Óttuðust um ferðamenn sem sátu fastir í Markarfljóti Glímdi við veikindi fyrir andlátið sem breyttu persónuleika hans Hraðbankaþjófur játar sök Framlengja gæsluvarðhald yfir leiðbeinandanum um fjórar vikur Supu hveljur á fundi með ráðherra á Egilsstöðum Grunaður hraðbankaþjófur nennti ekki með austur nóttina örlagaríku Með mikla áverka og mjög kaldur þegar hann fannst Móðirin áfram í haldi og húsleit á Írlandi Til skoðunar að flytja Sjálfstæðisflokkinn úr Valhöll Losun Íslands jókst á öllum sviðum og langt í land með skuldbindingar Bylting í heilbrigðisþjónustu og áróður Bandaríkjamanna Vilja halda leiðbeinandanum áfram bak við lás og slá Kynna drög að nýrri stefnu í heilbrigðismálum Ekki séð neitt þessu líkt á sínum fjörutíu ára ferli Innbrot og slagsmál í miðborginni Segir dóminn áfellisdóm yfir seinagangi lögreglu í kynferðisbrotamálum Málafjöldi tvöfaldast milli ára: „Hálfur milljarður farinn nú þegar“ Heilbrigðisráðuneytið færir sig um set Enginn vilji taka ábyrgð á því hvenær eigi að loka Reynisfjöru Minntust þess ekki að hafa brennt tösku fyrir Stefán Blackburn Sakar eftirlitsaðila um að framfylgja ekki leigubílalögum Játaði Hamraborgarmálið, grunaður í hraðbankamálinu og vitni í Gufunesmálinu Hraðbankinn fannst á Hólmsheiði „Starfsemi sem þarf auðvitað bara að stoppa" Ekkjan, fjársvikahrina og ferðamenn sem hunsa lokanir Lenti næstum framan á vörubíl við framúrakstur Nú má heita Snjókaldur en ekki Latína „Það er bara allt á floti hérna alls staðar“ Fjárhús varð öldugangi að bráð Sjá meira
Hugtakið um sæmdarrétt listamanna þarf að skýra í lögum og jafnvel endurhugsa frá grunni. Það er mat tveggja ungra fræðimanna, sem voru frummælendur á vel sóttu málþingi Reykjavíkurakademíunnar í gær, sem bar yfirskriftina: „Er sæmdarréttur tímaskekkja“. Málefnið er ofarlega á baugi í menningarheiminum vegna deilu um notkun listamanna á bókinni Flora Islandica við gerð listaverksins „Fallegasta bók í heimi“, sem var hluti af sýningunni Koddu. Útgefandi bókarinnar var ósáttur við meðferð listamannanna á bókinni, sem var ötuð út í matarleifum, og töldu að brotið væri á sæmdarrétti höfunda hennar. Egill Viðarsson, meistaranemi í þjóðfræði, sagði í fyrirlestri sínum að sæmdarréttur listamanna væri ekki órjúfanlegur hluti af höfundarrétti. Málið sé að hluta til af siðferðislegum og tilfinningalegum toga. Hann bætti við í samtali við Fréttablaðið að í sæmdarrétti væri líka falinn tvískinnungur. „Þetta á stundum við og stundum ekki og er orðið eins konar valdatæki til að skelfa listamenn og heftir tjáningarfrelsi.“ Egill sagðist álíta að nú til dags afsöluðu listamenn hluta af siðferðislegum rétti sínum strax við útgáfu og erfitt væri að framfylgja lögum um sæmdarrétt þegar stafræn tækni stendur öllum til boða. Teitur Skúlason sérhæfir sig í hugverkarétti og fjallaði um málið frá lagalegu sjónarmiði. Hann sagði í samtali við Fréttablaðið að afar erfitt væri að skilgreina brot á sæmdarrétti. „Túlkun og beiting laganna um sæmdarrétt er óskýr og það þarf að bæta úr því. Skýring laganna og frekari lagasetning gæti hins vegar reynst erfið, vegna þess að fagurfræði og mat listamanna er afar óheppilegur grunnur að lagasetningu.“ Hannes Lárusson, einn sýningarstjóra Koddu, segist þeirrar skoðunar að sæmdarrétturinn í íslensku listaumhverfi sé í raun merkingarlaust hugtak. „Menn vita ekki hvar mörkin liggja í þessu.“ thorgils@frettabladid.is
Mest lesið Grunaður hraðbankaþjófur nennti ekki með austur nóttina örlagaríku Innlent Ekki séð neitt þessu líkt á sínum fjörutíu ára ferli Innlent Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Erlent Til skoðunar að flytja Sjálfstæðisflokkinn úr Valhöll Innlent Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Erlent Supu hveljur á fundi með ráðherra á Egilsstöðum Innlent Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ Erlent Kynna drög að nýrri stefnu í heilbrigðismálum Innlent Með mikla áverka og mjög kaldur þegar hann fannst Innlent Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Erlent Fleiri fréttir Kári Stefánsson í beinni, erfiður hraðbanki og Dönum ekki skemmt Óttuðust um ferðamenn sem sátu fastir í Markarfljóti Glímdi við veikindi fyrir andlátið sem breyttu persónuleika hans Hraðbankaþjófur játar sök Framlengja gæsluvarðhald yfir leiðbeinandanum um fjórar vikur Supu hveljur á fundi með ráðherra á Egilsstöðum Grunaður hraðbankaþjófur nennti ekki með austur nóttina örlagaríku Með mikla áverka og mjög kaldur þegar hann fannst Móðirin áfram í haldi og húsleit á Írlandi Til skoðunar að flytja Sjálfstæðisflokkinn úr Valhöll Losun Íslands jókst á öllum sviðum og langt í land með skuldbindingar Bylting í heilbrigðisþjónustu og áróður Bandaríkjamanna Vilja halda leiðbeinandanum áfram bak við lás og slá Kynna drög að nýrri stefnu í heilbrigðismálum Ekki séð neitt þessu líkt á sínum fjörutíu ára ferli Innbrot og slagsmál í miðborginni Segir dóminn áfellisdóm yfir seinagangi lögreglu í kynferðisbrotamálum Málafjöldi tvöfaldast milli ára: „Hálfur milljarður farinn nú þegar“ Heilbrigðisráðuneytið færir sig um set Enginn vilji taka ábyrgð á því hvenær eigi að loka Reynisfjöru Minntust þess ekki að hafa brennt tösku fyrir Stefán Blackburn Sakar eftirlitsaðila um að framfylgja ekki leigubílalögum Játaði Hamraborgarmálið, grunaður í hraðbankamálinu og vitni í Gufunesmálinu Hraðbankinn fannst á Hólmsheiði „Starfsemi sem þarf auðvitað bara að stoppa" Ekkjan, fjársvikahrina og ferðamenn sem hunsa lokanir Lenti næstum framan á vörubíl við framúrakstur Nú má heita Snjókaldur en ekki Latína „Það er bara allt á floti hérna alls staðar“ Fjárhús varð öldugangi að bráð Sjá meira