Myndum ekki tapa dómsmáli um Icesave

Formaður Sjálfstæðisflokksins segir breska og hollenska ráðamenn sýna Íslendingum hroka og yfirlæti. Samninganefndir ríkjanna gangi einnig fram af mikilli hörku. Hann gagnrýnir íslensku ríkisstjórnina fyrir að ganga í öðrum takti en þjóðin. Mat hans er að það sé að losna um stífnina hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum gagnvart Íslandi.

Bjarni Benediktsson telur að ný staða sé í Icesave-málinu eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna fyrir viku. Þjóðin hafi í henni gefið ríkisstjórninni skýrt merki um að ekki að sé sama hver efnisleg niðurstaða nýrra Icesave-samninga verður. „Það er kominn tími til að ríkisstjórnin reyni að vera í betri takti við þjóðina um lausn þessa máls. Það getur vel verið að Steingrímur og Jóhanna vilji láta sem svo að hér hafi engin þjóðaratkvæðagreiðsla farið fram en hún fór fram og meirihluti kosningabærra manna mætti á kjörstað. Fólk sagði nei við þeirri niðurstöðu sem þau höfðu leitt fram og það hefur þýðingu, hvað sem þau segja. Það er ekki hægt að halda áfram eins og ekkert hafi í skorist, skilaboðin eru skýr; fólki er ekki sama hvernig málið er leitt til lykta. Flestir eru sammála um að það þurfi að fást niðurstaða en það skiptir máli hvernig sú niðurstaða er fengin og hvað hún felur í sér.“

Bjarni átelur málflutning forystumanna ríkisstjórnarinnar og telur hann spilla fyrir. „Það er stöðugt talað um í hve slæmum málum við erum ef samningar nást ekki. Ég held að það sé afskaplega óskynsamleg framganga þegar verið er að reyna að leysa málið á sem farsælastan hátt fyrir þjóðina. Tönnlast er á því að við séum að verða fyrir gríðarlegu tjóni, án þess reyndar að hægt sé að reikna það. Auðvitað fær fólk hnút í magann þegar það heyrir forystumenn ríkisstjórnarinnar tala um stöðuna á þjóðarbúinu eins og okkur sé öllum að blæða út.“

Hann segir enn fremur að svo virðist sem ríkisstjórnin leggi allt kapp á að klára málið, fremur en að ná hagstæðri niðurstöðu. „Máli mínu til stuðnings bendi ég á að ríkisstjórnin er í tvígang búin að ljúka málinu og í bæði skiptin var það mikilvægara að fá niðurstöðu heldur en sjálf efnis-atriði málsins.“ Sýnist að losna sé um stífnina

Ráðherrarnir hafa vissulega lagt áherslu á nauðsyn þess að ljúka málinu. Rökstuðningurinn fyrir þeirri nauðsyn hefur verið efnahagslegur; áætlunin með Alþjóðagjaldeyrissjóðnum sé í frosti sem og lánin frá Norðurlöndunum. Þá hangi gjaldeyrishöft og stýrivaxtastigið á spýtunni. Bjarni segist sammála því að tafir á endurskoðun efnahagsáætlunarinnar og veitingu Norðurlandalánanna megi rekja til Icesave. Engu að síður sé fráleitt að tengja málin saman. „Hins vegar sýnist mér á öllu að nú sé að losna um allt hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum alveg óháð Icesave. Það les ég úr yfirlýsingum framkvæmdastjóra Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og utanríkisráðherra Noregs.

Ég á mjög erfitt með að skilja hvers vegna önnur ríki sem ekki eiga aðild að þessari deilu láta það gerast að lánsbeiðni okkar hjá AGS sé tafin. Þar horfi ég fyrst og fremst til Norðurlandanna því lánsloforð frá þeim er forsenda þess að sjóðurinn afgreiði málið. Norðurlöndin eru í raun og veru lykillinn að lausn og um leið og þau segja að þau ætli að standa við sín loforð óháð Icesave-deilunni getum við fengið fyrirgreiðslu frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum.“ Samningsmarkmiðin þau sömuEkki er ástæða, að mati Bjarna, til að endurskoða samningsmarkmið Íslands í viðræðunum við Breta og Hollendinga. Lagt hafi verið upp með skynsamlega nálgun þegar viðræðulotan hófst. Hann vill ekki útlista samningsmarkmið Íslands enda viðræðurnar á viðkvæmu stigi. Þó segir hann að lagt hafi verið af stað með mjög háleit markmið um niðurstöðu en þau hafi verið aðlöguð þróun viðræðnanna. Fyrir liggi að eigur þrotabús Landsbankans muni duga fyrir að minnsta kosti 90 prósentum af lágmarkstryggingu EES-samningsins sem hljóðar upp á 20.887 evrur á reikning og ekki sé útilokað að eigur bankans dugi fyrir allri skuldinni. „Nú hefur komið í ljós hve hátt hlutfall af kröfum Breta og Hollendinga hefur legið í vaxtaliðnum. Okkar upphaflega upplegg var að við myndum veita þeim tryggingu fyrir því sem út af stæði en engin lán yrðu tekin og engir vextir greiddir. Þessu höfnuðu þeir og komu með sitt útspil um vaxtaleysi framan af tímanum og svo einhverja vexti.“

Þjóðirnar greinir á um hve háan kostnað Bretar og Hollendingar bera af lántökum og útgreiðslu lágmarkstryggingarinnar til reikningseigenda. Ber mikið í milli. Bjarni telur ekki koma til greina að semja um grundvallaratriði málsins en vísa kostnaðarágreiningnum í gerðardóm.

„Ég held að annaðhvort semji menn eða þetta fari allt fyrir dómstóla. Spurningin sem þá fer til dómstóla verður sú hvort ríkinu beri skylda til að veita ábyrgð á innstæðutryggingasjóðnum. Ég hef enga trú á að við getum tapað því dómsmáli.“ Áfram reynt en annars í dómBjarni segir hagsmunamat hafa ráðið því á sínum tíma að íslensk stjórnvöld ákváðu að fara í viðræður um lausn málsins fremur en að vísa því til dómstóla. „Við mátum hagsmuni okkar þannig að þeim væri betur borgið með að leiða fram sanngjarna niðurstöðu í málinu frekar en að standa stíf á okkar ítrasta rétti. Það hefur hins vegar komið í ljós að okkur er ekki mætt af neinni sanngirni en við erum ennþá að reyna að knýja fram niðurstöðu sem hægt er að fella sig við. Reynist það ómögulegt hljótum við að hverfa aftur til okkar lagalegu stöðu.“ Spurður hvort hann telji að sú geti orðið raunin á næstu dögum eða vikum segist Bjarni ekki ætla að spá því að samningaviðræðurnar renni út í sandinn. Hann gerir þó athugasemdir við framkomu stjórnvalda í Bretlandi og Hollandi í garð Íslendinga. „Ýmis ummæli ráðherra í þessum tveimur löndum hafa ekki farið fram hjá okkur. Þeir tala til okkar af ótrúlegum hroka og sýna okkur mikið yfirlæti. Þeir gera meira að segja lítið úr formanni íslensku samninganefndarinnar á opinberum vettvangi. Þetta er engin framkoma gagnvart okkur.“ Mikillar hörku gæti einnig innan samninganefnda ríkjanna.

Bjarni segist bera fullt traust til íslensku samninganefndarinnar. Formaður hennar, Lee Buchheit, hafi haldið vel á málinu og nefndin í heild staðið sig vel. Kveðst hann ekki búast við öðru, og ekki heyra annað, en að samstaða sé í stjórnarandstöðunni um að halda samstarfi stjórnmálaflokkanna um lausn Icesave-málsins áfram.