Telur verðfall á fiskmörkuðum kalla á rannsókn

Örn Pálsson, framkvæmdastjóri Landssambands smábátaeigenda, segir að leita þurfi skýringa á því hvers vegna verð á fiskmörkuðum hér á landi og útflutningsverð þróaðist ekki í takt við gengisfall krónunnar framan af ári.

„Það hefur eitthvað gerst á mörkuðunum,“ segir Örn. „Ég velti því fyrir mér hvaða hlekkur hafi brostið, þar sem framboð var svipað milli ára. Verðfallið er með þvílíkum ólíkindum að það kallar á opinbera rannsókn.“

Meðalverð á þorski á fiskmörkuðum hér á landi lækkaði um 21 prósent í krónum fyrsta þriðjung ársins. Á sama tíma jókst útflutningsverðmæti ferskra þorskflaka um 10 prósent í krónum talið en gengi krónunnar féll um 47 prósent gagnvart evru og 38 prósent gagnvart sterlingspundi.

Örn gerði þessi mál að umtalsefni í ræðu á aðalfundi Landssambands smábátaeigenda um miðjan október. Þar staðhæfði hann að þótt það væri viðtekin skoðun í þjóðfélaginu að fall krónunnar hefði komið útflutningsgreinunum til góða hefði smábátaútgerðin staðið styrkari fótum með sterka krónu en veika.

„Það er til dæmis sárgrætilegt að bera saman verð á óslægðum þorski á fyrsta þriðjungi yfirstandandi árs og í fyrra. Þrátt fyrir tuga prósenta veikingu krónunnar gagnvart evrum og pundum svo dæmi sé tekið, dugar það ekki til. Allir mánuðirnir skiluðu lægra verði í krónum talið fyrir þorsk en 2008,“ segir Örn. „Upphæðir sem hér um ræðir eru gríðarlegar, í stað tugaprósenta hækkunar var niðurstaðan 17 prósenta lægra verð en í fyrra.“

Á fiskmörkuðum var meðalverðið á óslægðum þorski 213 krónur fyrsta þriðjung ársins en 258 krónur í fyrra. „Það vantaði 21 prósent til að ná sama verði, þrátt fyrir 47 prósenta hrun krónunnar gagnvart evru og 38 prósenta gagnvart pundi,“ segir Örn. Hann segir að verðlækkanir á erlendum mörkuðum nægi engan veginn til að skýra málið.

Svo virðist sem breyting hafi orðið á þessari þróun frá því í sumar. Verð á innlendum fiskmörkuðum hefur farið hækkandi. Meðalverðið hefur verið á bilinu 300-400 krónur fyrir óslægðan þorsk frá því í sumar og hefur ekki verið hærra en nú undanfarin ár. Um fjórðungur þorskaflans hefur verið seldur á fiskmarkaði í ár. Upplýsingar um þróun útflutningsverðs liggja hins vegar ekki fyrir.

peturg@frettabladid.is