Tók ekki við skipunum frá Valhöll

Jón Ólafsson í Skífunni er einn umtalaðasti og litríkasti athafnamaður landsins. Einar Kárason rithöfundur hefur ritað ævisögu Jóns í Jónsbók sem kemur út í næstu viku. Jón dregur ekkert undan og veitir lesendum innsýn í mörg af heitustu viðskiptamálum síðustu áratuga.

Fréttablaðið birtir kafla úr bókinni þar sem Jón segir frá afskiptum Sjálfstæðisflokksins af Stöð 2.

Jón sá trúlega aldrei önnur markmið en þau að græða peninga; reka stöðina rétt eins og önnur fyrirtæki með það í huga að það skilaði sem mestum arði fyrir eigendurna. Og hann hugsaði kannski sem svo að þótt Sjálfstæðisflokkurinn væri stór, þá fylgdu honum samt ekki nema 35-40% þjóðarinnar – viðskiptavina stöðvarinnar. Og þó sá minnihluti yrði eflaust ánægður með að stöðinni væri beitt í pólitískum tilgangi, gæti verið hæpið að espa með því upp á móti henni þau 60 – 65% sem ekki fylgdu Sjálfstæðisflokknum að málum.

Í ónáð hjá flokknum

Það komu líka boð um það til nýju eigendanna á Stöð 2 í ársbyrjun 1990 að Sjálfstæðisflokkurinn ætlaðist til þess að fá að ráða því hver yrði sjónvarpsstjóri, það skyldi verða Friðrik Friðriksson, sem var jafnaldri Jóns Ólafssonar og upprennandi maður í flokknum, hafði verið virkur þar frá unga aldri. En Jón harðneitaði þessari málaleitan. Hann neitaði að hlýða, og það töldu menn í flokknum að væru mikil hortugheit. Það var farið að líta svo á að Jóni væri ekki treystandi í pólitík.

Um þetta sagði Jón í viðtali við tímaritið Ský um það bil áratug seinna, þegar hann er spurður hvaðan boðin um hver ætti að setjast í sjónvarpsstjórastólinn bárust: "Þau komu til mín frá mönnum nátengdum þáverandi borgarstjóra. Það var gífurlegur þrýstingur í þessu máli en ég vildi ekki láta mig. Ég get ekki blandað saman pólitík og viðskiptum. Það er ekki hægt. Ef maður er ábyrgur fyrir fjármunum annarra, eins og er í hlutafélagi, þá er maður ábyrgur fyrir að ávaxta þá peninga. /.../

Það má segja að þarna hafi orðið þáttaskil í starfi mínu fyrir flokkinn. Ég gerði mjög sterka grein fyrir minni afstöðu, sem var sú að ég væri ekki tilbúinn að láta undan pólitískum þrýstingi."

Og seinna í viðtalinu bætir hann við: "Ég tel að það hafi verið mikil mistök hjá Davíð og forystu Sjálfstæðisflokksins að biðja um þetta" (Ský, 2002).

En trúlegt er að Davíð og forystu Sjálfstæðisflokksins hafi að sama skapi þótt það mistök af hálfu Jóns að neita þeim um þetta. "Það áttu eftir að koma fleiri skilaboð frá Valhöll, en ég gegndi þeim aldrei," segir Jón.

Skilaboð frá Valhöll

Þótt Bolli Kristinsson vilji ekki kannast við það nú á haustdögum 2005 þá segir Jón að það hafi verið hann sem bar honum skilaboðin um að Valhöll vænti þess að Friðrik yrði sjónvarpsstjóri. Og flestir meðeigenda Jóns munu hafa talið að þeim væri ekki stætt á öðru en að fylgja fyrirmælum svo valdamikilla afla. En Jón stóð fastur á því að hann væri búinn að handsala við Þorvarð að taka að sér stöðuna, og að ekki kæmi annað til greina en að standa við það.

Og rétt er að minna á að þegar þetta gerðist voru innan við tvö ár liðin frá því að forysta Sjálfstæðisflokksins hafði á mjög skýran hátt látið Jón vita að hann væri þeim ekki þóknanlegur, þegar velja átti varaformann fyrir Landsmálafélagið Vörð.

Pólitískur titringur

Stöðin hafði enga yfirlýsta pólitíska stefnu, en þær athugasemdir sem heyrðust fyrstu ár hennar beindust helst að því að hún væri of höll undir Sjálfstæðisflokkinn. Þannig kemur fram í Tímanum 13. apríl 1991, í undanfara alþingiskosninga það vorið, að starfsmenn og kosningastjórar nokkurra stjórnmálaflokka í Reykjavík annarra en Sjálfstæðisflokksins hafi að undanförnu rætt það óformlega sín á milli að frambjóðendur þeirra hætti að koma fram á Stöð 2.

"Ástæðan er óánægja með umfjöllun sjónvarpsstöðvarinnar um kosningabaráttuna, þar sem menn telja að Sjálfstæðisflokknum sé freklega hyglað og taumur hans dreginn með áberandi hætti."

Síðan eru í fréttinni nefnd dæmi máli þessu til stuðnings, eins og að á dagskrá stöðvarinnar laugardaginn þar á undan, í miðri kosningabaráttunni, var ákveðið að endursýna viðtalsþætti við tvo af helstu forystumönnum Sjálfstæðisflokksins, þá Þorstein Pálsson og Friðrik Sophusson, sem báðir tóku við ráðherraembættum í kjölfar kosninganna.

Skaðlegar ásakanir

Þegar þetta gerðist var Páll Magnússon orðinn sjónvarpsstjóri Stöðvar 2. Ekki er hægt að fullyrða hvort þarna hafi verið um tilviljun að ræða og það er heldur ekki vitað hvort þetta tiltekna mál hafi kostað einhverjar umræður á meðal eigenda stöðvarinnar, en þó er ljóst að svona ásakanir taldi Jón Ólafsson skaða fyrirtækið.

Sigurður G. Guðjónsson segir að menn í eigendahópi Stöðvar 2, til að mynda Jóhann Óli Guðmundsson hjá Securitas, hafi ekki bara viljað styðja Sjálfstæðisflokkinn, heldur tiltekinn arm þar innanhúss: Þorsteinsarm Pálssonar. Þeim armi tilheyrði Ólafur G. Einarsson og segir Sigurður að Jóhann hafi fengið í gegn að stöðin styddi hann fjárhagslega í prófkjörsslag, en að það hafi reyndar verið falið á einhvern hátt og látið líta svo út að stuðningurinn kæmi frá knattspyrnufélaginu Víkingi.

Ákvörðunin um þennan stuðning var tekin án þess að Jón Ólafsson væri hafður með í ráðum, en sagt er að þegar Jón hafi séð ávísunina sem var búið að útbúa og frétti í hvað hún væri ætluð hafi Jón tekið hana og rétt til Jóhanns Óla persónulega, svona eins og til að sýna svo ekki yrði um villst að þetta hefði ekki farið framhjá honum.