Ónóg virðing fyrir öldruðum 30. júní 2004 00:01 Ónóg virðing fyrir einkamálum aldraðra á fimm öldrunarstofnunum, og skortur á sjálfræði er meðal þess sem fram kemur í athyglisverðri könnun sem birt hefur verið. Æskilegt er að fólkið taki virkari þátt í sínu daglega umhverfi. Atriðin sem Vilhjálmur nefnir sem dæmi eru annars vegar svör við spurningum um hvort starfsfólk bankaði þegar það kæmi inn til fólksins. Innan við 50% svöruðu, að allir starfsmenn gerðu það. Einnig var spurt hvort starfsfólk spyrði um leyfi áður en það opnaði hirslur viðkomandi. 55% svöruðu, að allir gerðu það. 9% sögðu að enginn gerði það. Þá kemur fram, að fólk ræður því yfirleitt ekki hvenær það fer í bað, eða 63% og um 11% svarenda ráða því ekki hverju þeir klæðast. Taka ber fram að 22% svarenda þurfa aðstoð við að klæða sig . Vilhjálmur sagði að spurt hefði verið um frumatriði daglegs lífs. Auk tilhögunar þess hefði fólkið verið spurt hvort það vildi ráða meiru um tiltekin atriði. "Það er ekki ljóst að fólkið kjósi endilega að ráða meiru um þessi atriði heldur en það gerir, miðað við hvernig það svarar," sagði hann. "Hins vegar kemur það nokkuð á óvart að ekki skuli tekið meira tillit til óska þess og venja en virðist vera gert, en líka hitt að fólkið sjálft hafi ekki meiri áhuga á að ráða meiru um umhverfi sitt heldur en raun ber vitni. Meðan fólk er heima hjá sér, vill það eðlilega ákveða sjálft, en svo virðist snúið við blaðinu þegar það er komið inn á stofnun, þó að hún sé heimili þess. Þetta viðhorf hefur verið kallað "hlédrægniskenningin" eða hugmyndin um "áhyggjulaust ævikvöld". Þá virðist sem fólk sé komið til þess að láta sjá um sig. Þetta viðhorf sem finna má bæði hjá vistmönnum og starfsfólki er eflaust ein meginskýringin á þeim niðurstöðum sem við fengum. En það getur verið bjarnargreiði við fólk að ganga undir því. Rannsóknir benda til þess að þessi hlédrægniskenning og umsjárhugmynd flýti fyrir hrörnun. Fólki líður betur ef það er virkara og meiri þátttakendur í sínu umhverfi. Hluti af því að virða fólk er að virða venjur þess. Sé litið til hluta eins og klæðnaðar, mataræðis og fleira af því tagi, þá er það spurning um virðingu að koma til móts við venjur fólks á þessum aldri." "Það má augljóslega segja, að um sé að ræða ónóga virðingu fyrir einkamálum aldraðra, hvað þessa þætti snertir," sagði Viðhjálmur Árnason, prófessor í heimspekideild Háskóla Íslands, um atriði sem koma fram í könnun, sem hann og Ástríður Stefánsdóttir, læknir og dósent, gerðu á sjálfræði aldraðra á fimm öldrunarstofnunum. Niðurstöðurnar hafa þau gefið Fréttir Innlent Mest lesið Engu mátti muna á að alvarlegur árekstur yrði á þjóðveginum Innlent „Það gæti tekið bara fimmtán mínútur að kála þeim“ Innlent Hleypti líklega óvart úr Innlent Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Innlent Þriggja ára barn ráfaði af leikskólanum og í Bónus Innlent Fjöldi ökumanna sektaður fyrir að leggja ólöglega Innlent „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Innlent „Það þarf enginn að vera með vopn nema sérsveitin“ Innlent Varnarviðbragð húðarinnar að verða brún í sól Innlent Spændi upp mosann á krossara Innlent Fleiri fréttir Ákall um ljósabekkjabann og gengið fyrir Ólöfu Töru Enn rís land í Svartsengi Engu mátti muna á að alvarlegur árekstur yrði á þjóðveginum Hleypti líklega óvart úr Kominn úr lífshættu eftir stunguárás við Mjóddina Gísli Jóns í tveimur útköllum frá miðnætti „Það gæti tekið bara fimmtán mínútur að kála þeim“ Maðurinn er fundinn Ekki sekur um að hafa valdið dauða manns í Kiðjabergi Fagnar áherslum ríkisstjórnarinnar í sjávarútvegi Ræðukóngurinn talaði í rúman sólarhring Miklar bikblæðingar á Norðurlandi Ræðukóngur Alþingis tekinn tali og varað við bikblæðingum á þjóðvegunum Þriggja ára barn ráfaði af leikskólanum og í Bónus Varnarviðbragð húðarinnar að verða brún í sól „Það þarf enginn að vera með vopn nema sérsveitin“ Hitinn 14 til 28 stig í dag: Vara við því að skilja hundinn eftir í bílnum Fjöldi ökumanna sektaður fyrir að leggja ólöglega Akureyri skelfur vegna jarðhræringa við Grímsey Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Tæpur fjórðungur umræðutímans fór í veiðigjöld Þyrlan kölluð út að sækja veikan farþega á skemmtiferðakipi „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Spændi upp mosann á krossara Netið sló út í miðborginni og Hlíðunum Bræður „moka inn“ á límónaðisölu og egg spælt á bíl Sögulegt þing, geðrof eftir meðferð og bongóblíða Dópsalar handteknir sem reyndust dvelja ólöglega á Íslandi Stjórnarandstaðan sakar forseta um alvarlegan trúnaðarbrest Mótmæltu komu „spilltrar“ der Leyen Sjá meira
Ónóg virðing fyrir einkamálum aldraðra á fimm öldrunarstofnunum, og skortur á sjálfræði er meðal þess sem fram kemur í athyglisverðri könnun sem birt hefur verið. Æskilegt er að fólkið taki virkari þátt í sínu daglega umhverfi. Atriðin sem Vilhjálmur nefnir sem dæmi eru annars vegar svör við spurningum um hvort starfsfólk bankaði þegar það kæmi inn til fólksins. Innan við 50% svöruðu, að allir starfsmenn gerðu það. Einnig var spurt hvort starfsfólk spyrði um leyfi áður en það opnaði hirslur viðkomandi. 55% svöruðu, að allir gerðu það. 9% sögðu að enginn gerði það. Þá kemur fram, að fólk ræður því yfirleitt ekki hvenær það fer í bað, eða 63% og um 11% svarenda ráða því ekki hverju þeir klæðast. Taka ber fram að 22% svarenda þurfa aðstoð við að klæða sig . Vilhjálmur sagði að spurt hefði verið um frumatriði daglegs lífs. Auk tilhögunar þess hefði fólkið verið spurt hvort það vildi ráða meiru um tiltekin atriði. "Það er ekki ljóst að fólkið kjósi endilega að ráða meiru um þessi atriði heldur en það gerir, miðað við hvernig það svarar," sagði hann. "Hins vegar kemur það nokkuð á óvart að ekki skuli tekið meira tillit til óska þess og venja en virðist vera gert, en líka hitt að fólkið sjálft hafi ekki meiri áhuga á að ráða meiru um umhverfi sitt heldur en raun ber vitni. Meðan fólk er heima hjá sér, vill það eðlilega ákveða sjálft, en svo virðist snúið við blaðinu þegar það er komið inn á stofnun, þó að hún sé heimili þess. Þetta viðhorf hefur verið kallað "hlédrægniskenningin" eða hugmyndin um "áhyggjulaust ævikvöld". Þá virðist sem fólk sé komið til þess að láta sjá um sig. Þetta viðhorf sem finna má bæði hjá vistmönnum og starfsfólki er eflaust ein meginskýringin á þeim niðurstöðum sem við fengum. En það getur verið bjarnargreiði við fólk að ganga undir því. Rannsóknir benda til þess að þessi hlédrægniskenning og umsjárhugmynd flýti fyrir hrörnun. Fólki líður betur ef það er virkara og meiri þátttakendur í sínu umhverfi. Hluti af því að virða fólk er að virða venjur þess. Sé litið til hluta eins og klæðnaðar, mataræðis og fleira af því tagi, þá er það spurning um virðingu að koma til móts við venjur fólks á þessum aldri." "Það má augljóslega segja, að um sé að ræða ónóga virðingu fyrir einkamálum aldraðra, hvað þessa þætti snertir," sagði Viðhjálmur Árnason, prófessor í heimspekideild Háskóla Íslands, um atriði sem koma fram í könnun, sem hann og Ástríður Stefánsdóttir, læknir og dósent, gerðu á sjálfræði aldraðra á fimm öldrunarstofnunum. Niðurstöðurnar hafa þau gefið
Fréttir Innlent Mest lesið Engu mátti muna á að alvarlegur árekstur yrði á þjóðveginum Innlent „Það gæti tekið bara fimmtán mínútur að kála þeim“ Innlent Hleypti líklega óvart úr Innlent Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Innlent Þriggja ára barn ráfaði af leikskólanum og í Bónus Innlent Fjöldi ökumanna sektaður fyrir að leggja ólöglega Innlent „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Innlent „Það þarf enginn að vera með vopn nema sérsveitin“ Innlent Varnarviðbragð húðarinnar að verða brún í sól Innlent Spændi upp mosann á krossara Innlent Fleiri fréttir Ákall um ljósabekkjabann og gengið fyrir Ólöfu Töru Enn rís land í Svartsengi Engu mátti muna á að alvarlegur árekstur yrði á þjóðveginum Hleypti líklega óvart úr Kominn úr lífshættu eftir stunguárás við Mjóddina Gísli Jóns í tveimur útköllum frá miðnætti „Það gæti tekið bara fimmtán mínútur að kála þeim“ Maðurinn er fundinn Ekki sekur um að hafa valdið dauða manns í Kiðjabergi Fagnar áherslum ríkisstjórnarinnar í sjávarútvegi Ræðukóngurinn talaði í rúman sólarhring Miklar bikblæðingar á Norðurlandi Ræðukóngur Alþingis tekinn tali og varað við bikblæðingum á þjóðvegunum Þriggja ára barn ráfaði af leikskólanum og í Bónus Varnarviðbragð húðarinnar að verða brún í sól „Það þarf enginn að vera með vopn nema sérsveitin“ Hitinn 14 til 28 stig í dag: Vara við því að skilja hundinn eftir í bílnum Fjöldi ökumanna sektaður fyrir að leggja ólöglega Akureyri skelfur vegna jarðhræringa við Grímsey Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Tæpur fjórðungur umræðutímans fór í veiðigjöld Þyrlan kölluð út að sækja veikan farþega á skemmtiferðakipi „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Spændi upp mosann á krossara Netið sló út í miðborginni og Hlíðunum Bræður „moka inn“ á límónaðisölu og egg spælt á bíl Sögulegt þing, geðrof eftir meðferð og bongóblíða Dópsalar handteknir sem reyndust dvelja ólöglega á Íslandi Stjórnarandstaðan sakar forseta um alvarlegan trúnaðarbrest Mótmæltu komu „spilltrar“ der Leyen Sjá meira