Innlent

Af­reks­væðingin geti leitt til kvíða og sál­rænna vanda­mála

Sylvía Hall skrifar
Viðar Halldórsson, Hafrún Kristjánsdóttir, Rúnar Vilhjálmsson og Inga Dóra Sigfúsdóttir eru á meðal þeirra sem skrifa undir yfirlýsinguna.
Viðar Halldórsson, Hafrún Kristjánsdóttir, Rúnar Vilhjálmsson og Inga Dóra Sigfúsdóttir eru á meðal þeirra sem skrifa undir yfirlýsinguna. Vísir/Kristinn Ingvarsson/HR

Fræðimenn í íþrótta- og félagsfræðum hafa sent frá sér sameiginlega yfirlýsingu í kjölfar mikillar umræðu um heimildarmyndina Hækkum rána, sem segir frá umdeildri vegferð stúlknaliðs ÍR undir stjórn þjálfarans Brynjars Karls Sigurðssonar. Umræðan hefur verið fyrirferðarmikil undanfarna daga en myndin var frumsýnd fyrir rúmlega viku síðan og hafa fræðimenn lýst yfir efasemdum um ágæti hennar.

Í myndinni er farið yfir óheðfbundnar þjálfunaraðferðir Brynjars sem leggur í störfum sínum mikla áherslu á að þær reyni mótlæti á eigin skinni og verði harðari af sér fyrir vikið. Hann kveðst ekki aðeins vilja gera stúlkurnar betri í körfubolta heldur einnig valdefla þær.

Mikil umræða fór af stað í kjölfar frumsýningu myndarinnar og vakti pistill Viðars Halldórssonar, prófessors í félagsfræði, á Kjarnanum mikla athygli. Þar gagnrýndi hann aðferðirnar og sagði stemninguna minna á „trúarleiðtoga sem vefur bæði iðkendum og foreldrum um fingur sér“ og þarna væri um afreksvæðingu að ræða. Brynjar vísaði því alfarið á bug og sagði Viðar ekki hafa unnið heimavinnuna sína.

„Þú mátt mæta með staurfót og ég skal þjálfa þig. Svo fremi að þú sýnir elju,“ sagði Brynjar í viðtali um gagnrýnina, þar sem hann sagðist jafnframt mótfallinn því að afreksskipta hópnum.

Íþróttastarf þurfi að vera á forsendum barnanna 

Yfirlýsing fræðimannanna fer yfir fyrrnefnda afreksvæðingu og mögulegar afleiðingar hennar. Slíkt hafi verið mikið rannsakað á vettvangi vísindanna og þó mikilvægt sé að kenna seiglu og dugnað í gegnum íþróttir séu sterkar vísbendingar um að hún sé óæskileg og geti haft alvarlegar afleiðingar í för með sér.

Til dæmis:

- ótímabæra sérhæfingu barna í ákveðinni íþróttagrein, sem hindri eða útiloki þátttöku í öðrum greinum

- aukna hættu á álagsmeiðslum vegna ófullnægjandi líkamslegs undirbúnings barna og ungmenna

- háa tíðni ótímabærs brottfalls úr íþróttum

- hámarksárangri náð á unglingsaldri

- mikinn fjárhagslegan kostnað fyrir fjölskyldur

- neikvæða sjálfmynd iðkenda sem ekki verða afreksmenn

- háa tíðni kulnunar, kvíða og annarra sálrænna vandamála

- glötuð tækifæri á að stunda íþróttir á forsendum barna

Þau segja mikilvægt að virða sjálfsákvörðunarrétt barna og að hvatinn til íþróttastarfs sé á þeirra eigin forsendum í samræmi við vaxta- og þroskastig. Áhersla á keppni og hámarksárangur ætti að vera innleidd á unglingsárum þegar bæði líkamlegar og andlegar undirstöður hafi verið byggðar.

„Með of miklum og áköfum æfingum á barnsaldri má kalla fram skjóta frammistöðubætingu sem leiðir til árangurs til skamms tíma, en þar sem heilsa er í húfi,“ segir í yfirlýsingunni.

Jafnframt benda þau á að forsvarsmenn, foreldrar og þjálfarar beri aðgæsluskyldu svo börn séu ekki „viljandi eða af gáleysi sett í aðstæður sem geta valdið andlegum eða líkamlegum skaða“ og hvetja þau alla hlutaðeigandi til þess að kynna sér niðurstöður rannsókna á íþróttastarfi barna.

Segir Brynjar vilja koma sjálfum sér á framfæri 

Körfuknattleikskonan Lovísa Falsdóttir er ein þeirra sem hefur tjáð sig í kjölfar sýningu myndarinnar og segist hún sjálf flokka Brynjar sem „karlrembu í sínum bókum“ sem vilji koma sjálfum sér á framfæri í nafni jafnréttis. Hann hafi farið rangt að þessari baráttu að hennar mati.

„Hefði ekki betra að vera með KKÍ og félögin með sér í liði frá byrjun til að fá niðurstöðuna sem hann vildi? [Brynjar Karl] veit alveg hvernig KKÍ þingið virkar. Hann er að spila með okkur öll, á kostnað stelpnanna og „jafnréttis“,“ skrifar Lovísa á Twitter.

Sjálf væri hún meira en til í að sitja í nefnd sem sneri að jafnrétti eða eflingu yngri flokka og nefnir hún nokkra hluti sem hún segir ofar á forgangslista en að stelpur fái að spila á móti strákum.

„Stelpur fái jafn metnaðarfulla þjálfun og strákarnir innan sama félags. Finna lausnir við brottfalli stúlkna á unglingsaldri. Lið þeirra megi ekki vera lagt niður vegna sparnaðar. Þæri fái borgað fyrir vinnu sína í meistaraflokki líkt og strákar í karlaliðinu. Það sé öruggur staður fyrir stelpur að æfa, keppa, fara í æfingaferðir og fagna sigrum/titlum án þess að þjálfarar, stjórnarmenn, dómarar eða starfsmenn í kringum liðið áreiti þær.“

„Hann lætur þessar stelpur sínar halda að kynsystur sínar séu ekki verðugir andstæðingar. Hann upp á sitt einsdæmi rífur aðrar stelpur niður á meðan þær spila við liðið hans. Ekki er það með leyfi foreldra andstæðinganna,“ skrifar Lovísa.


Tengdar fréttir



Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.

Fleiri fréttir

Sjá meira


×