Hæstiréttur taldi vinnubrögð lögreglu „stórlega vítaverð“ þegar manni var haldið í gæsluvarðhaldi án lagaheimildar í tæpan sólahring árið 2013. Mál þess manns virðist svipað Sindra Þórs Stefánssonar sem flúði land á meðan dómari íhugaði hvort að framlengja ætti útrunnið gæsluvarðhald yfir honum. Dósent í réttarfari bendir þó á að þetta hafi ekki haft áhrif á niðurstöðu dómsins.

Sindri Þór strauk úr opnu fangelsi að Sogni á aðfararnótt þriðjudags og flúði land. Hann hafði verið þar í gæsluvarðhaldi en hann er grunaður um aðild að meiriháttar þjófnaði á tölvubúnaði gagnavera. Gæsluvarðhaldsúrskurður yfir honum rann út síðdegis á mánudag en dómari tók sér tíma til þriðjudagsmorguns til að íhuga kröfu um framlengingu.

Í yfirlýsingu sem Sindri Þór sendi Fréttablaðinu sagði hann að í fangelsinu hafi honum verið sagt að hann væri í reynd frjáls ferða sinna á mánudeginum en ef hann yfirgæfi fangelsið yrði hann handtekinn.

Í dómi Hæstaréttar í máli þýsks manns sem var sakaður um aðild að stóru fíkniefnamáli árið 2013 voru sambærileg vinnubrögð átalin. Eins og í máli Sindra Þórs tók dómari sér tæplega sólahrings umþóttunartíma til að taka afstöðu til kröfu um framlengingu gæsluvarðhalds. Krafan var tekin fyrir tíu mínútum áður en fyrri úrskurður átti að renna út. Maðurinn var úrskurðaður í áframhaldandi gæsluvarðhald daginn eftir.

Hæstiréttur taldi þá að maðurinn hafi verið sviptur frelsi sínu í tæpan sólahring án lagaheimildar. Í lögum standi að gæsluvarðhald verði ekki framlengt nema til komi nýr úrskurður. Þannig hefði verið brotið gegn skýrum fyrirmælum stjórnarskrár um að engan megi svipta frelsi nema samkvæmt heimild í lögum í máli Þjóðverjans. Taldi Hæstiréttur þetta „stórlega vítavert“.

Réttara að handtaka Sindra Þór á meðan úrskurðsins var beðið

Kristín Benediktsdóttir, dósent í réttarfari við lagadeild Háskóla Íslands, segir við Vísi að svo virðist sem að ekki hafi verið rétt staðið að varðhaldinu á Sindra Þór. Eðlilegra hefði verið að handtaka hann í millibilsástandinu á meðan dómari tók afstöðu til gæsluvarðhaldskröfunnar. Lögreglan getur haldið fólki í sólahring án gæsluvarðhaldsúrskurðar.

Hún bendir á að Landsréttur hafi lagt blessun sína yfir slíka handtöku nýlega í máli Sveins Gests Tryggvasonar sem var dæmdur í sex ára fangelsi fyrir líkamsrárás sem leiddi til dauða Arnars Jónssonar Aspar í Mosfellsdal í fyrra.

Svo virðist sem að farist hafi fyrir að krefjast endurnýjaðs gæsluvarðhalds yfir honum í mars. Þegar hann gekk út úr fangelsinu á Hólmsheiði mætti honum hópur lögreglumanna sem handtók hann. Dómari úrskurðaði hann svo í áframhaldandi gæsluvarðhald.

Ávíturnar höfðu ekki áhrif á niðurstöðuna

Þrátt fyrir að ekki hafi verið staðið formlega rétt að varðhaldi Sindra Þórs segir Kristín að það réttlæti ekki strok úr fangelsi. Þá bendir hún á að ávítur Hæstaréttar í máli Þjóðverjans hafi ekki haft áhrif á niðurstöðuna. Hann hafi eftir sem áður verið úrskurðaður í áframhaldandi gæsluvarðhald.

„Þau voru að finna að því hvernig að þessu var staðið en þetta leiddi ekki til þess að maðurinn væri látinn laus,“ segir hún.

Kristín segist ekki skilja hvers vegna mistök af þessu tagi hafi nú endurtekið sig og það vekji athygli að í báðum tilfellum hafi sama lögregluembætti, lögreglan á Suðurnesjum, komið við sögu.