Bölvaðirðu vinnunni í dag? Forfeður þínir fengu frí fram á fimmtudag Stefán Ó. Jónsson skrifar 26. maí 2015 11:07 „Þessi niðurfelling helgidaga hafa fallið íslenskum jarðeigendum vel í geð, en vinnufólki miður.“ VÍSIR/VILHELM/GETTY Íslendingar hafa eflaust margir hverjir bölvað því að þurfa að mæta aftur til vinnu eftir hátíðahöld hinnar þriggja daga löngu hvítasunnuhelgar. Þeir geta þakkað það iðjuleysi forfeðra sinna en langt fram eftir öldum fögnuðu Íslendingar ekki einungis öðrum í hvítasunnu heldur einnig þeim þriðja, og jafnvel fjórða - allt þangað til Danakonungur tók upp hanskann fyrir atvinnurekendur og skikkaði fólk aftur til vinnu. Hvítasunnudagur var, og er, einn af þremur helstu atburðum kirkjuársins og er haldinn hátíðlegur til að minnast heilags anda og stofnunar kristinnar kirkju. Gyðingar minnast þess einnig að á þessum degi afhenti guð Mósesi boðorðin tíu á Sínaí-fjalli. Í bókinni Sögu Daganna greinir Árni Björnsson frá því að allt fram undir lok 12. aldar hafi verið þrí- og jafnvel fjórheilagt á hvítasunnu - það er, að Íslendingar hafi lagt niður störf allt fram á fjórða dag hvítasunnu. Þegar fram var komið á 13. öld hafi þó ekki verið nema tvíheilagt fram til siðaskipta því nauðsynlegt var fyrir hið íslenska bændasamfélag að nýta sem best hið stutta sumar hér á landi með því að takmarka helgi hátíðarinnar.Kristján sjöundi Danakonungur ríkti frá 1766 til 1808MYND/WIKIPEDIALengd hvítasunnuhelgarinnar breyttist aftur við siðaskiptin en í skipan frá Danakonungi frá árinu 1537 var að ákveðið að kristilegu stórhátíðarnar þrjár; páskar, jól og hvítasunna skyldu allar vera þríhelgar. Hafði það í för með sér að hátíðahöld jóla og páska voru stytt um einn dag en hvítasunnuhátíðin lengd sem því nam. Það fyrirkomulag entist í rétt rúm 200 ár þegar þriðji helgidagurinn var numinn af öllum hátíðunum þremur árið 1770 ásamt helgi annarra hátíðisdaga -þeirra á meðal þrettándanum sem einnig hafði verið helgi-og frídagur. Ákvörðunin var gefin út í nafni Danakonungs, sem þá var Kristján sjöundi, en í henni segir meðal annarsÞar sem reynslan sýnir eins og oftar að þótt stofnun slíkra daga hafi eflaust átt sér gott og guðlegt markmið hafa þeir fremur orðið tilefni til iðjuleysis og þeirra lasta annarra sem þar af stafar en til sannrar og alvarlegrar guðsdýrkunar.Ástæður þessarar styttingar telur Árni Björnsson þó vera af veraldlegri toga: „hinir mörgu helgidagar hlutu að vera þyrnir í augum þeirra sem högnuðust á sem mestu striti vinnufólks.“ Hugmyndir upplýsingarinnar um hagnýtingu voru farnar að ryðja sér til rúms í Evrópu og víst má því telja að „þessi niðurfelling helgidaga hafa fallið íslenskum jarðeigendum vel í geð, en vinnufólki miður.“ Hvort íslenskir atvinnurekendur nútímans séu á sama máli og landeigendur átjándu aldar skal þó ósagt látið. Mest lesið Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Innlent Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Innlent Batt á sig klút til heiðurs Höllu Innlent Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Innlent Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Innlent Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Innlent Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Innlent Segir klútabyltinguna vera hafna Innlent Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Innlent Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Innlent Fleiri fréttir Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Katrín ávarpaði stuðningsmenn: „Ég sé ekki eftir þessu“ Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Fyrstu tölur úr Norðvesturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Fyrstu tölur úr Reykjavík norður: Halla Tómasdóttir er efst Katrín sér ekki eftir framboði sínu Fyrstu tölur úr Reykjavík suður: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Telur taktíska kosningu hafa unnið gegn sér Segir klútabyltinguna vera hafna Fyrstu tölur úr Suðurkjördæmi: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Fyrstu tölur úr Norðausturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Halla Hrund: „Þetta ferðalag mun binda okkur saman út ævina“ Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Alls konar dýnamík geti komið inn við myndun tveggja turna Beið í klukkustund eftir að fá að kjósa „Galið! Kosningar eru greinilega ekki fyrir öll!“ Mætti á kjörstað en fékk þau svör að hún væri búin að kjósa Ráðinn slökkviliðsstjóri á Suðurnesjum Skipuð í embætti fiskistofustjóra Kjörsókn utankjörfundar minni en 2020 Sársvekktur að hafa ekki getað kosið í Mývatnssveit Allt um æsispennandi forsetakosningar og leik ársins í fótboltanum Skili embættinu þannig að nýr forseti og þjóðin geti vel við unað Kosningarnar þær mest spennandi síðan 1980 Veðurspá slæm fyrir vikuna og bændur hvattir til að huga að búfénaði Sjá meira
Íslendingar hafa eflaust margir hverjir bölvað því að þurfa að mæta aftur til vinnu eftir hátíðahöld hinnar þriggja daga löngu hvítasunnuhelgar. Þeir geta þakkað það iðjuleysi forfeðra sinna en langt fram eftir öldum fögnuðu Íslendingar ekki einungis öðrum í hvítasunnu heldur einnig þeim þriðja, og jafnvel fjórða - allt þangað til Danakonungur tók upp hanskann fyrir atvinnurekendur og skikkaði fólk aftur til vinnu. Hvítasunnudagur var, og er, einn af þremur helstu atburðum kirkjuársins og er haldinn hátíðlegur til að minnast heilags anda og stofnunar kristinnar kirkju. Gyðingar minnast þess einnig að á þessum degi afhenti guð Mósesi boðorðin tíu á Sínaí-fjalli. Í bókinni Sögu Daganna greinir Árni Björnsson frá því að allt fram undir lok 12. aldar hafi verið þrí- og jafnvel fjórheilagt á hvítasunnu - það er, að Íslendingar hafi lagt niður störf allt fram á fjórða dag hvítasunnu. Þegar fram var komið á 13. öld hafi þó ekki verið nema tvíheilagt fram til siðaskipta því nauðsynlegt var fyrir hið íslenska bændasamfélag að nýta sem best hið stutta sumar hér á landi með því að takmarka helgi hátíðarinnar.Kristján sjöundi Danakonungur ríkti frá 1766 til 1808MYND/WIKIPEDIALengd hvítasunnuhelgarinnar breyttist aftur við siðaskiptin en í skipan frá Danakonungi frá árinu 1537 var að ákveðið að kristilegu stórhátíðarnar þrjár; páskar, jól og hvítasunna skyldu allar vera þríhelgar. Hafði það í för með sér að hátíðahöld jóla og páska voru stytt um einn dag en hvítasunnuhátíðin lengd sem því nam. Það fyrirkomulag entist í rétt rúm 200 ár þegar þriðji helgidagurinn var numinn af öllum hátíðunum þremur árið 1770 ásamt helgi annarra hátíðisdaga -þeirra á meðal þrettándanum sem einnig hafði verið helgi-og frídagur. Ákvörðunin var gefin út í nafni Danakonungs, sem þá var Kristján sjöundi, en í henni segir meðal annarsÞar sem reynslan sýnir eins og oftar að þótt stofnun slíkra daga hafi eflaust átt sér gott og guðlegt markmið hafa þeir fremur orðið tilefni til iðjuleysis og þeirra lasta annarra sem þar af stafar en til sannrar og alvarlegrar guðsdýrkunar.Ástæður þessarar styttingar telur Árni Björnsson þó vera af veraldlegri toga: „hinir mörgu helgidagar hlutu að vera þyrnir í augum þeirra sem högnuðust á sem mestu striti vinnufólks.“ Hugmyndir upplýsingarinnar um hagnýtingu voru farnar að ryðja sér til rúms í Evrópu og víst má því telja að „þessi niðurfelling helgidaga hafa fallið íslenskum jarðeigendum vel í geð, en vinnufólki miður.“ Hvort íslenskir atvinnurekendur nútímans séu á sama máli og landeigendur átjándu aldar skal þó ósagt látið.
Mest lesið Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Innlent Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Innlent Batt á sig klút til heiðurs Höllu Innlent Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Innlent Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Innlent Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Innlent Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Innlent Segir klútabyltinguna vera hafna Innlent Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Innlent Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Innlent Fleiri fréttir Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Katrín ávarpaði stuðningsmenn: „Ég sé ekki eftir þessu“ Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Fyrstu tölur úr Norðvesturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Fyrstu tölur úr Reykjavík norður: Halla Tómasdóttir er efst Katrín sér ekki eftir framboði sínu Fyrstu tölur úr Reykjavík suður: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Telur taktíska kosningu hafa unnið gegn sér Segir klútabyltinguna vera hafna Fyrstu tölur úr Suðurkjördæmi: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Fyrstu tölur úr Norðausturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Halla Hrund: „Þetta ferðalag mun binda okkur saman út ævina“ Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Alls konar dýnamík geti komið inn við myndun tveggja turna Beið í klukkustund eftir að fá að kjósa „Galið! Kosningar eru greinilega ekki fyrir öll!“ Mætti á kjörstað en fékk þau svör að hún væri búin að kjósa Ráðinn slökkviliðsstjóri á Suðurnesjum Skipuð í embætti fiskistofustjóra Kjörsókn utankjörfundar minni en 2020 Sársvekktur að hafa ekki getað kosið í Mývatnssveit Allt um æsispennandi forsetakosningar og leik ársins í fótboltanum Skili embættinu þannig að nýr forseti og þjóðin geti vel við unað Kosningarnar þær mest spennandi síðan 1980 Veðurspá slæm fyrir vikuna og bændur hvattir til að huga að búfénaði Sjá meira