Læknar hættir að koma heim Jakob Bjarnar skrifar 25. september 2014 15:36 Örvar er sérmenntaður í krabbameinslækningum en er ekki á leið heim að öllu óbreyttu. Sex íslenskir læknar, sem hafa nýlokið eða eru í sérnámi í krabbameinslækningum, segja í grein í Fréttablaðinu í dag að sá möguleiki sé fyrir hendi að Ísland verði krabbameinslækna-laust árið 2020. Neyðarástand blasir við að þeirra mati. „Við erum öll annað hvort nýbúin að ljúka námi í krabbameinslækningum eða erum við að klára. Það er náttúrlega óumdeilt sem þekkja til á Íslandi í dag að það er neyðarástand sé litið til mönnunar í krabbameinslækningum,“ segir einn þeirra, Örvar Gunnarsson, sem nú starfar við University of Pennsylvania í Philadelpiu í Bandaríkjunum. Neyðarástandið lýtur ekki einungis að mönnun heldur öllum aðbúnaði og framtíðarhorfum sé litið til heilbrigðiskerfisins á Íslandi – nokkuð sem hefur verið þekkt í um árabil.Sjö krabbameinslæknar á Íslandi Höfundar greinarinnar, sem vakið hefur mikla athygli, eru búsettir í Bandaríkjunum, Danmörku og Svíþjóð. Þau segjast gjarnan vilja snúa heim til Íslands en það sé vart í boði. Þá segir að þriðjungur íslensku þjóðarinnar muni greinast með krabbamein á lífsleiðinni og muni þurfa á að halda læknisaðstoð skurð- og/eða krabbameinslæknis. Á sama tíma og fjöldi sjúklinga hefur aukist, hefur starfandi krabbameinslæknum á Íslandi fækkað verulega. Árið 2008 voru 13 krabbameinslæknar starfandi á Íslandi sem var ekki talið fullnægjandi á þeim tíma en í dag eru þeir sjö talsins. Verulegur atgervisflótti hefur verið meðal þeirra sem hafa stundað langtímanám á Íslandi nú um árabil. Og Örvar segir verulegt áhyggjuefni að ekki virðist mikill áhugi hjá þeim sem nema krabbameinslækningar ytra að koma til baka. „Fólk sem starfar við þetta fer að hætta sökum aldurs. Og svo fer fólk annað, vegna álags. Það endar auðvitað þannig að það verða ekki margir eftir sé litið til náinnar framtíðar. Það er mjög mikið að gera hjá þeim sem enn standa vaktina á Íslandi.“Fólk vill koma heim en er það nánast ómögulegt En, hvernig er þetta með Örvar sjálfan, hyggst hann sjálfur koma heim? „Ég held að fyrir langflesta lækna sem fara utan í sérnám, og ábyggilega í okkar hópi, þá getum við örugglega öll sagt það að við vildum helst koma til baka til Íslands. Og að það sé alltaf á stefnuskránni að koma til baka til Íslands. En það er hins vegar ekki nokkuð sem fólk er tilbúið að gera af hugsjón einni saman og að geta verið hjá fjölskyldu, ættingjum og vinum. Þetta er kannski meira spurning um að fólk þarf að geta sér fyrir sér einhverja framtíð bæði í starfi og fyrir sína fjölskyldu á Íslandi.“ Nú virðist sem langskólamenntun borgi sig engan veginn, sé litið til tekna. Virðist Örvari sem menntun sé harla lítils metin á Íslandi, þá af stjórnvöldum?„Þetta er kannski stærri spurning en ég geti komið fram með svör við. En, ég held að það sé mörgum, og eflaust fleirum en í minni stétt, sem finnst menntun mismikils metin. Ekki endilega bara af stjórnvöldum heldur í samfélaginu almennt, þar sem þú sérð mjög mikla skiptingu tekna án tillits til menntunar.“Engir læknar til að sinna krabbameinssjúkum En, það stefnir sem sagt í að innan fárra ára verði engir krabbameinslæknar starfandi á Íslandi. Það er skelfileg framtíðarsýn. „Staðan er náttúrlega sú að það eru bara mjög fáir eftir í dag. Maður veit það líka, segjum að það séu einn til tveir sem láta af störfum fljótlega, þá er staðan sú að ekki er hægt að sinna þeim sjúklingum sem þarf að sinna. Það er augljóst mál, í rauninni. Það er hins vegar ekki svo að það sé krabbameinslæknalaust á Íslandi. Það eru læknar sem eru sérmenntaðir í greininni sem hafa horfið til annarra starfa. Og eru að sinna öðru.“Hvað myndirðu vilja sjá gert? „Það er náttúrlega bara kannski mitt álit, fremur en að ég geti talað fyrir allan þennan hóp. Eitt er með kjörin en fólk þarf líka að geta séð fyrir sér til dæmis framtíð í starfi að teknu tillits til húsakosts Landspítalans. Svo er hitt að ef fólk er að koma til baka til Íslands, þar sem er hriplekur bátur og stoppað í kannski eitt gat, en báturinn sekkur samt, þá er það náttúrlega ekki mikið vit. Það þarf að vera einhver framtíðarsýn svo maður geti séð fyrir sér að hlutirnir séu að fara að breytast. Að maður sé ekki að koma heim og starfa í einhverju neyðarástandi, gefast þá upp eftir eitt til tvö ár og flytja þá aftur út. Það þarf að vera einhver framtíð sem fólk getur séð fyrir sér,“ segir Örvar, læknir í Philadelpiu. Mest lesið Myndir: Allt á floti í Kringlunni Innlent Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Innlent „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Innlent Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Innlent Konungsskip Dana í Reykjavík Innlent „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Innlent Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Innlent Sumarveður fyrir sunnan en annars staðar skýjað Veður Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Innlent Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Innlent Fleiri fréttir Ferðaþjónustan, þingmálin og Running Tide í Sprengisandi Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Myndir: Allt á floti í Kringlunni Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Konungsskip Dana í Reykjavík „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Safnað fyrir gróðurskála á Kirkjubæjarklaustri „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Flókið verkefni og mikið tjón í Kringlunni Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Eldur í Kringlunni og Kristján Loftsson um hvalveiðileyfið Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Héldu fyrst að þetta væri brunaæfing Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Eldur logar í þaki Kringlunnar Björgunarsveit kölluð út í Þórsmörk Áhyggjur af vanda drengja í menntakerfinu óþarfar Þyrlan kölluð út vegna reiðslyss Kjósendur Jóns Gnarr líklegastir til að vera ósáttir með Höllu Vilja banna hvalveiðar með lögum Áttatíu prósent af plasti í fjörum landsins kemur frá útlöndum Efast um að ráðherrar nái fram markmiði sínu Tveimur haldið sofandi vegna slyssins Rútuslys í Öxnadal og meintar rangfærslur ráðherra Guðni snýr aftur í sagnfræðina Leita að nýju húsnæði fyrir kaffistofu Samhjálpar Öxnadalsheiði opin á ný Harma banaslysið og hafa uppfært verkferla Bein útsending: Brautskráningar Háskóla Íslands Svandís og Sigurður Ingi sögð bakka upp bílastæðagjöldin Sjá meira
Sex íslenskir læknar, sem hafa nýlokið eða eru í sérnámi í krabbameinslækningum, segja í grein í Fréttablaðinu í dag að sá möguleiki sé fyrir hendi að Ísland verði krabbameinslækna-laust árið 2020. Neyðarástand blasir við að þeirra mati. „Við erum öll annað hvort nýbúin að ljúka námi í krabbameinslækningum eða erum við að klára. Það er náttúrlega óumdeilt sem þekkja til á Íslandi í dag að það er neyðarástand sé litið til mönnunar í krabbameinslækningum,“ segir einn þeirra, Örvar Gunnarsson, sem nú starfar við University of Pennsylvania í Philadelpiu í Bandaríkjunum. Neyðarástandið lýtur ekki einungis að mönnun heldur öllum aðbúnaði og framtíðarhorfum sé litið til heilbrigðiskerfisins á Íslandi – nokkuð sem hefur verið þekkt í um árabil.Sjö krabbameinslæknar á Íslandi Höfundar greinarinnar, sem vakið hefur mikla athygli, eru búsettir í Bandaríkjunum, Danmörku og Svíþjóð. Þau segjast gjarnan vilja snúa heim til Íslands en það sé vart í boði. Þá segir að þriðjungur íslensku þjóðarinnar muni greinast með krabbamein á lífsleiðinni og muni þurfa á að halda læknisaðstoð skurð- og/eða krabbameinslæknis. Á sama tíma og fjöldi sjúklinga hefur aukist, hefur starfandi krabbameinslæknum á Íslandi fækkað verulega. Árið 2008 voru 13 krabbameinslæknar starfandi á Íslandi sem var ekki talið fullnægjandi á þeim tíma en í dag eru þeir sjö talsins. Verulegur atgervisflótti hefur verið meðal þeirra sem hafa stundað langtímanám á Íslandi nú um árabil. Og Örvar segir verulegt áhyggjuefni að ekki virðist mikill áhugi hjá þeim sem nema krabbameinslækningar ytra að koma til baka. „Fólk sem starfar við þetta fer að hætta sökum aldurs. Og svo fer fólk annað, vegna álags. Það endar auðvitað þannig að það verða ekki margir eftir sé litið til náinnar framtíðar. Það er mjög mikið að gera hjá þeim sem enn standa vaktina á Íslandi.“Fólk vill koma heim en er það nánast ómögulegt En, hvernig er þetta með Örvar sjálfan, hyggst hann sjálfur koma heim? „Ég held að fyrir langflesta lækna sem fara utan í sérnám, og ábyggilega í okkar hópi, þá getum við örugglega öll sagt það að við vildum helst koma til baka til Íslands. Og að það sé alltaf á stefnuskránni að koma til baka til Íslands. En það er hins vegar ekki nokkuð sem fólk er tilbúið að gera af hugsjón einni saman og að geta verið hjá fjölskyldu, ættingjum og vinum. Þetta er kannski meira spurning um að fólk þarf að geta sér fyrir sér einhverja framtíð bæði í starfi og fyrir sína fjölskyldu á Íslandi.“ Nú virðist sem langskólamenntun borgi sig engan veginn, sé litið til tekna. Virðist Örvari sem menntun sé harla lítils metin á Íslandi, þá af stjórnvöldum?„Þetta er kannski stærri spurning en ég geti komið fram með svör við. En, ég held að það sé mörgum, og eflaust fleirum en í minni stétt, sem finnst menntun mismikils metin. Ekki endilega bara af stjórnvöldum heldur í samfélaginu almennt, þar sem þú sérð mjög mikla skiptingu tekna án tillits til menntunar.“Engir læknar til að sinna krabbameinssjúkum En, það stefnir sem sagt í að innan fárra ára verði engir krabbameinslæknar starfandi á Íslandi. Það er skelfileg framtíðarsýn. „Staðan er náttúrlega sú að það eru bara mjög fáir eftir í dag. Maður veit það líka, segjum að það séu einn til tveir sem láta af störfum fljótlega, þá er staðan sú að ekki er hægt að sinna þeim sjúklingum sem þarf að sinna. Það er augljóst mál, í rauninni. Það er hins vegar ekki svo að það sé krabbameinslæknalaust á Íslandi. Það eru læknar sem eru sérmenntaðir í greininni sem hafa horfið til annarra starfa. Og eru að sinna öðru.“Hvað myndirðu vilja sjá gert? „Það er náttúrlega bara kannski mitt álit, fremur en að ég geti talað fyrir allan þennan hóp. Eitt er með kjörin en fólk þarf líka að geta séð fyrir sér til dæmis framtíð í starfi að teknu tillits til húsakosts Landspítalans. Svo er hitt að ef fólk er að koma til baka til Íslands, þar sem er hriplekur bátur og stoppað í kannski eitt gat, en báturinn sekkur samt, þá er það náttúrlega ekki mikið vit. Það þarf að vera einhver framtíðarsýn svo maður geti séð fyrir sér að hlutirnir séu að fara að breytast. Að maður sé ekki að koma heim og starfa í einhverju neyðarástandi, gefast þá upp eftir eitt til tvö ár og flytja þá aftur út. Það þarf að vera einhver framtíð sem fólk getur séð fyrir sér,“ segir Örvar, læknir í Philadelpiu.
Mest lesið Myndir: Allt á floti í Kringlunni Innlent Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Innlent „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Innlent Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Innlent Konungsskip Dana í Reykjavík Innlent „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Innlent Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Innlent Sumarveður fyrir sunnan en annars staðar skýjað Veður Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Innlent Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Innlent Fleiri fréttir Ferðaþjónustan, þingmálin og Running Tide í Sprengisandi Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Myndir: Allt á floti í Kringlunni Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Konungsskip Dana í Reykjavík „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Safnað fyrir gróðurskála á Kirkjubæjarklaustri „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Flókið verkefni og mikið tjón í Kringlunni Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Eldur í Kringlunni og Kristján Loftsson um hvalveiðileyfið Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Héldu fyrst að þetta væri brunaæfing Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Eldur logar í þaki Kringlunnar Björgunarsveit kölluð út í Þórsmörk Áhyggjur af vanda drengja í menntakerfinu óþarfar Þyrlan kölluð út vegna reiðslyss Kjósendur Jóns Gnarr líklegastir til að vera ósáttir með Höllu Vilja banna hvalveiðar með lögum Áttatíu prósent af plasti í fjörum landsins kemur frá útlöndum Efast um að ráðherrar nái fram markmiði sínu Tveimur haldið sofandi vegna slyssins Rútuslys í Öxnadal og meintar rangfærslur ráðherra Guðni snýr aftur í sagnfræðina Leita að nýju húsnæði fyrir kaffistofu Samhjálpar Öxnadalsheiði opin á ný Harma banaslysið og hafa uppfært verkferla Bein útsending: Brautskráningar Háskóla Íslands Svandís og Sigurður Ingi sögð bakka upp bílastæðagjöldin Sjá meira