Obama hefur samkvæmt bandarískum lögum 60 daga til að ákveða hvort gripið verði til aðgerða gegn íslenskum stjórnvöldum, og þá til hvaða aðgerða verði gripið. Viðskiptaráðherrann leggur til vægar aðgerðir í pólitískum samskiptum landanna, ekki efnahagslegar þvinganir.
„Það væri fráleitt af þeirra hálfu að ætla að beita slíkum þvingunum,“ segir Jón Bjarnason, landbúnaðar- og sjávarútvegsráðherra. Hann segir það alvarlegt mál þegar stórþjóð beini slíkum yfirlýsingum gegn smáþjóð án þess að hafa til þess nokkrar heimildir.
Jón segir afar ósennilegt að þessi ákvörðun Gary Locke, viðskiptaráðherra Bandaríkjanna, leiði til þess að bandarísk stjórnvöld ákveði að beita íslensk stjórnvöld þvingunum.
Hann bendir á að viðskiptaráðuneytið bandaríska hafi einu sinni áður lagt fram sambærilega tillögu gagnvart Íslandi. Það var árið 2004 þegar hrefnuveiðar hófust á ný eftir hlé. Þáverandi forseti Bandaríkjanna, George W. Bush, ákvað hins vegar að beita Ísland engum þvingunum.
Slíkum tillögum hefur einnig verið beint gegn Japan og Noregi vegna hvalveiða þessara þjóða án þess að Bandaríkin hafi gripið til nokkurra aðgerða í kjölfarið.
Bandaríkin hafa hingað til einkum beint spjótum sínum að veiðum á langreyðum, og segja þá hvalategund í útrýmingarhættu. Jón segir þá túlkun fráleita, veiðarnar séu sjálfbærar. Um 20 þúsund dýr eru í langreyðarstofninum í Norður-Atlantshafi, en af honum má veiða 154 dýr. Langreyðarstofninn í suðurhöfum er hins vegar talinn í hættu.
Jón segir Bandaríkjamenn tæplega hafa stöðu til að beita önnur ríki þvingunum vegna hvalveiða. Þeir séu sjálfir í þeirri stöðu að þurfa að fá heimild fyrir frumbyggja Alaska til að veiða hvali. Ísland styðji þær veiðar, enda séu þær sjálfbærar eins og hvalveiðar Íslendinga.
brjann@frettabladid.is
