Barðist við samvisku sína og vann 15. október 2004 00:01 "Ég reykti í átján mánuði. Ég er rétt rúmlega sextíu og tveggja ára og byrjaði að reykja þegar ég vann í tóbaksiðnaðinum," segir Jeffrey Wigand, prófessor og lífefnafræðingur: "Ég reykti af því að það var frítt. Allir reyktu og félagslegi þrýstingurinn var mikill." Wigand kom til landsins til á fimmtudag til að fræða fólk og ráðamenn um starfsaðferðir fyrirtækja í tóbaksframleiðslu sem hann þekkir frá fyrstu hendi. Wigand hóf störf hjá þriðja stærsta tóbaksfyrirtæki í Bandaríkjunum, Brown & Williamson, í ársbyrjun 1989. Hann starfaði þar til ársins 1994 sem framkvæmdastjóri rannsóknarsviðs. Hann átti glæstan tuttugu og fimm ára feril sem vísindamaður að baki og var fenginn til starfa til að minnka skaðsemi sígarettna. "Ég taldi mig geta tekið eitur úr sígarettum. Það myndi hjálpa fullorðnu fólki sem reykti. Ég gat ekki ímyndað mér að tóbaki yrði beint til óharðnaðra unglinga, sem ég síðar sá að var raunin." @.mfyr:Með lífið í lúkunum Wigand fór út úr tóbaksiðnaðinum með hvelli. Hann upplýsti Bandaríkjamenn um lygavefinn sem spunninn er um þau skaðlegu efni sem sígarettur innihalda. Barátta hans náði augum Hollywood. Hann er fyrirmyndin að margtilnefndri óskarsverðlaunamynd, The Insider, þar sem Russell Crowe leikur aðalhlutverkið; dr. Jeffrey Wigand: "Ef þú hefur getu til að stöðva hluti sem valda skaða ber þér skylda til þess," segir Wigand. Það gerði hann og stóð í langri baráttu við tóbaksfyrirtækið fyrir dómstólum. Hann hafði verið rekinn frá störfum fyrir að liggja ekki á skoðunum sínum og óska breytinga. Í fréttaskýringaþættinum 60 mínútum árið 1996 sagði hann sögu sína. Aldrei fyrr hafði svo háttsettur maður frá tóbaksfyrirtækjunum stigið fram og sagt hvað byggi á bak við iðnaðinn. Fyrrum atvinnurekandi Wigands réði til sín her manna til að ófrægja hann. Fjölskyldulífið stóð höllum fæti, ekki síst fjárhagslega þar sem hann missti allar heilbrigðistryggingar við brottreksturinn, en Wigand er faðir tveggja stúlkna. Önnur þeirra fæddist með klofinn hrygg og þarf mikla umönnun. Í baráttunni við tóbakið var honum hótað lífláti. Hann gekk um tíma með byssu á sér. @.mfyr:Lifað á lyginni Wigand segir að fljótlega eftir að hann hóf störf hjá Brown & Williamson hafi hann orðið þess áskynja að fyrirtækinu var mikið í mun að leyna sannleikanum: "Innan fyrirtækisins ræddum við um skaðsemi nikótíns og hve ánetjandi það væri en út á við var sagt að það væri eininungis notað til að bæta bragð." Wigand segir að hvern einasta vinnudag hafi hann þurft að takast á við siðferðislegar spurningar: "Ég horfði upp á ólöglegan innflutning tóbaksfræja til landa þar sem það var bannað. Sá skjöl flutt úr landi til eyðingar. Það setti að mér óhug. En það sem truflaði mig mest var að þótt niðurstöður sýndu að efni sem nýtt væru í sígarettur væru skaðleg var haldið áfram að notast við þau. Jafnvel þótt fyrirtækið hefði þekkt staðreyndirnar um efnin allt frá sjötta áratugnum." @.mfyr:Sér ekki eftir neinu Á meðan Wigand starfaði hjá Brown & Williamson voru árslaun hans á þriðja tug milljóna íslenskra króna. Rannsóknardeild hans varði rúmlega tvö hundruð milljónum í rannsóknir á innihaldi og efnasamböndum sígarettna árlega. Wigand segir fjárhagslegt öryggi ekki hafa komið í veg fyrir að hann segði sögu sína: "Peningar hjálpa í lífinu og gera hlutina auðveldari. En sem manneskja ber manni að vera heiðarlegur. Ef maður sér ranglega breytt er skylda að gera eitthvað í því. Peningar eiga ekki að blinda þig," segir Jeffrey Wigand og bætir við: "Ég er ríkari nú en ég hef verið á ævi minni. Þó ekki ef horft er til peninga. Ríkidæmi kemur á marga vegu. Ég er rólyndari. Mér líður eins og ég hafi gert rétt." Fréttir Innlent Mest lesið Ísraelsher stöðvaði skútuna og handtók áhöfnina Erlent Skotin með gúmmíkúlu í beinni frá mótmælunum Erlent Íslendingur á válista CIA árið 1970 Innlent Flutningur Konukots mikið framfaraskref en skilur áhyggjur nágranna Innlent Telja Ísraelsher hafa umkringt bát Thunberg Erlent Þotur notaðar í flugi Icelandair til Nuuk Innlent Grafalvarlegt ástand í LA: „Þetta eru einhverjar fasískar leikaðferðir“ Erlent Forsetaframbjóðandi skotinn í höfuðið Erlent Vond stjórnsýsla að teikna bara einhverja reiti á kort Innlent Björgunarsveit selur derhúfur í stíl Bandaríkjaforseta Innlent Fleiri fréttir „Erum ekki að lýsa yfir stuðningi við Trump“ Þotur notaðar í flugi Icelandair til Nuuk Íslendingur á válista CIA árið 1970 Flutningur Konukots mikið framfaraskref en skilur áhyggjur nágranna Vond stjórnsýsla að teikna bara einhverja reiti á kort Fresta uppbyggingu verkmenntaskóla: „Þessi óvissa er fyrir neðan allar hellur“ Menningarveisla í allt sumar á Sólheimum Björgunarsveit selur derhúfur í stíl Bandaríkjaforseta Alvarlegt ástand í Los Angeles og opnun nýs Konukots Eftirlýstur maður handtekinn grunaður um vændiskaup Ríkisstjóri Utah heimsækir Eyjar: Mormónarnir vissu allt um sprönguna Heilbrigðisstofnun Suðurnesja skilaði 800 milljónum til ríkissjóðs Alþjóðlegir sérfræðingar ræða baráttuna gegn myglu í Hörpu Hermenn í Los Angeles, mylguráðstefna og síðasti leikur Arons Pálmarssonar Hætta með ökuskírteini í símaveski vegna Evrópureglna Evrópusambandið, rétttrúnaður og endurskoðun veiðiráðgjafarinnar Þrír reyndu að komast undan lögreglu Jöklar hér á landi minnkað um eina Lúxemborg Sækja WorldPride í skugga bakslags í réttindum hinsegin fólks 70 milljóna króna halli vegna uppsagnar samningsins Beðasléttur í borginni: Óttast óafturkræfan skaða á Laugarnesi Fleiri börn deyja á Gasa og óttast um fornminjar í Laugarnesi Ók á gangandi vegfarenda og keyrði burt Umræðu um bókun 35 aftur frestað Ummæli Kolbrúnar blaut tuska í andlit ungmenna Norðurlandamót í Bridge á Laugarvatni alla helgina Yfirfara þurfi öryggismál við Brúará Enn eitt banaslysið í Brúará, landvinningar lúsmýs og þungarokkshátíð Vísbendingar um að síðasta vígið sé fallið „Ef þetta gengur vel mun hún eignast allan bátinn“ Sjá meira
"Ég reykti í átján mánuði. Ég er rétt rúmlega sextíu og tveggja ára og byrjaði að reykja þegar ég vann í tóbaksiðnaðinum," segir Jeffrey Wigand, prófessor og lífefnafræðingur: "Ég reykti af því að það var frítt. Allir reyktu og félagslegi þrýstingurinn var mikill." Wigand kom til landsins til á fimmtudag til að fræða fólk og ráðamenn um starfsaðferðir fyrirtækja í tóbaksframleiðslu sem hann þekkir frá fyrstu hendi. Wigand hóf störf hjá þriðja stærsta tóbaksfyrirtæki í Bandaríkjunum, Brown & Williamson, í ársbyrjun 1989. Hann starfaði þar til ársins 1994 sem framkvæmdastjóri rannsóknarsviðs. Hann átti glæstan tuttugu og fimm ára feril sem vísindamaður að baki og var fenginn til starfa til að minnka skaðsemi sígarettna. "Ég taldi mig geta tekið eitur úr sígarettum. Það myndi hjálpa fullorðnu fólki sem reykti. Ég gat ekki ímyndað mér að tóbaki yrði beint til óharðnaðra unglinga, sem ég síðar sá að var raunin." @.mfyr:Með lífið í lúkunum Wigand fór út úr tóbaksiðnaðinum með hvelli. Hann upplýsti Bandaríkjamenn um lygavefinn sem spunninn er um þau skaðlegu efni sem sígarettur innihalda. Barátta hans náði augum Hollywood. Hann er fyrirmyndin að margtilnefndri óskarsverðlaunamynd, The Insider, þar sem Russell Crowe leikur aðalhlutverkið; dr. Jeffrey Wigand: "Ef þú hefur getu til að stöðva hluti sem valda skaða ber þér skylda til þess," segir Wigand. Það gerði hann og stóð í langri baráttu við tóbaksfyrirtækið fyrir dómstólum. Hann hafði verið rekinn frá störfum fyrir að liggja ekki á skoðunum sínum og óska breytinga. Í fréttaskýringaþættinum 60 mínútum árið 1996 sagði hann sögu sína. Aldrei fyrr hafði svo háttsettur maður frá tóbaksfyrirtækjunum stigið fram og sagt hvað byggi á bak við iðnaðinn. Fyrrum atvinnurekandi Wigands réði til sín her manna til að ófrægja hann. Fjölskyldulífið stóð höllum fæti, ekki síst fjárhagslega þar sem hann missti allar heilbrigðistryggingar við brottreksturinn, en Wigand er faðir tveggja stúlkna. Önnur þeirra fæddist með klofinn hrygg og þarf mikla umönnun. Í baráttunni við tóbakið var honum hótað lífláti. Hann gekk um tíma með byssu á sér. @.mfyr:Lifað á lyginni Wigand segir að fljótlega eftir að hann hóf störf hjá Brown & Williamson hafi hann orðið þess áskynja að fyrirtækinu var mikið í mun að leyna sannleikanum: "Innan fyrirtækisins ræddum við um skaðsemi nikótíns og hve ánetjandi það væri en út á við var sagt að það væri eininungis notað til að bæta bragð." Wigand segir að hvern einasta vinnudag hafi hann þurft að takast á við siðferðislegar spurningar: "Ég horfði upp á ólöglegan innflutning tóbaksfræja til landa þar sem það var bannað. Sá skjöl flutt úr landi til eyðingar. Það setti að mér óhug. En það sem truflaði mig mest var að þótt niðurstöður sýndu að efni sem nýtt væru í sígarettur væru skaðleg var haldið áfram að notast við þau. Jafnvel þótt fyrirtækið hefði þekkt staðreyndirnar um efnin allt frá sjötta áratugnum." @.mfyr:Sér ekki eftir neinu Á meðan Wigand starfaði hjá Brown & Williamson voru árslaun hans á þriðja tug milljóna íslenskra króna. Rannsóknardeild hans varði rúmlega tvö hundruð milljónum í rannsóknir á innihaldi og efnasamböndum sígarettna árlega. Wigand segir fjárhagslegt öryggi ekki hafa komið í veg fyrir að hann segði sögu sína: "Peningar hjálpa í lífinu og gera hlutina auðveldari. En sem manneskja ber manni að vera heiðarlegur. Ef maður sér ranglega breytt er skylda að gera eitthvað í því. Peningar eiga ekki að blinda þig," segir Jeffrey Wigand og bætir við: "Ég er ríkari nú en ég hef verið á ævi minni. Þó ekki ef horft er til peninga. Ríkidæmi kemur á marga vegu. Ég er rólyndari. Mér líður eins og ég hafi gert rétt."
Fréttir Innlent Mest lesið Ísraelsher stöðvaði skútuna og handtók áhöfnina Erlent Skotin með gúmmíkúlu í beinni frá mótmælunum Erlent Íslendingur á válista CIA árið 1970 Innlent Flutningur Konukots mikið framfaraskref en skilur áhyggjur nágranna Innlent Telja Ísraelsher hafa umkringt bát Thunberg Erlent Þotur notaðar í flugi Icelandair til Nuuk Innlent Grafalvarlegt ástand í LA: „Þetta eru einhverjar fasískar leikaðferðir“ Erlent Forsetaframbjóðandi skotinn í höfuðið Erlent Vond stjórnsýsla að teikna bara einhverja reiti á kort Innlent Björgunarsveit selur derhúfur í stíl Bandaríkjaforseta Innlent Fleiri fréttir „Erum ekki að lýsa yfir stuðningi við Trump“ Þotur notaðar í flugi Icelandair til Nuuk Íslendingur á válista CIA árið 1970 Flutningur Konukots mikið framfaraskref en skilur áhyggjur nágranna Vond stjórnsýsla að teikna bara einhverja reiti á kort Fresta uppbyggingu verkmenntaskóla: „Þessi óvissa er fyrir neðan allar hellur“ Menningarveisla í allt sumar á Sólheimum Björgunarsveit selur derhúfur í stíl Bandaríkjaforseta Alvarlegt ástand í Los Angeles og opnun nýs Konukots Eftirlýstur maður handtekinn grunaður um vændiskaup Ríkisstjóri Utah heimsækir Eyjar: Mormónarnir vissu allt um sprönguna Heilbrigðisstofnun Suðurnesja skilaði 800 milljónum til ríkissjóðs Alþjóðlegir sérfræðingar ræða baráttuna gegn myglu í Hörpu Hermenn í Los Angeles, mylguráðstefna og síðasti leikur Arons Pálmarssonar Hætta með ökuskírteini í símaveski vegna Evrópureglna Evrópusambandið, rétttrúnaður og endurskoðun veiðiráðgjafarinnar Þrír reyndu að komast undan lögreglu Jöklar hér á landi minnkað um eina Lúxemborg Sækja WorldPride í skugga bakslags í réttindum hinsegin fólks 70 milljóna króna halli vegna uppsagnar samningsins Beðasléttur í borginni: Óttast óafturkræfan skaða á Laugarnesi Fleiri börn deyja á Gasa og óttast um fornminjar í Laugarnesi Ók á gangandi vegfarenda og keyrði burt Umræðu um bókun 35 aftur frestað Ummæli Kolbrúnar blaut tuska í andlit ungmenna Norðurlandamót í Bridge á Laugarvatni alla helgina Yfirfara þurfi öryggismál við Brúará Enn eitt banaslysið í Brúará, landvinningar lúsmýs og þungarokkshátíð Vísbendingar um að síðasta vígið sé fallið „Ef þetta gengur vel mun hún eignast allan bátinn“ Sjá meira