„Bara einfalt að leyfa fólki að leita að olíu“ Silja Rún Sigurbjörnsdóttir skrifar 8. apríl 2025 18:58 Guðlaugur Þór Þórðarsson hefur gengt nokkrum ráðherraembættum. Vísir/Vilhelm Fyrrverandi umhverfisráðherra segir það um að gera að leita að olíu á Drekasvæðinu, ef einhver sækist eftir því. Enginn hafi viljað hefja leit á meðan hann sat í ráðherrastólnum. Það varði þjóðaröryggi að Íslendingar geti séð sjálfir fyrir orkunotkun sinni. Umræða um olíuleit á Drekasvæðinu vaknaði aftur eftir að bæjarráð Fjarðabyggðar beindi því til stjórnvalda að endurmeta hagkvæmni olíuleitar á Drekasvæðinu. Olíuleit á svæðinu var hætt árið 2018 þegar erlendir sérleyfishafar komust að þeirri niðurstöðu að hún væri ekki arðbær. Guðlaugur Þór Þórðarson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins og fyrrverandi umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra, setti fram frumvarp á meðan hann var ráðherra í samræmi við stjórnarsáttmála fyrrverandi ríkisstjórnar um að banna skyldi leit að olíu á Drekasvæðinu. Það frumvarp náði ekki í gegnum þingið. „Því er nú haldið fram að ég hafi sett lög, sem er þvættingur. Ég var ráðherra í ríkisstjórn sem var með þetta í stjórnarsáttmálanum og ég skrifaði ekki það sem sneri að þessum málaflokki og hef aldrei verið á móti því að við séum að nýta Drekasvæðið í olíu- eða gasvinnslu. Hins vegar var eðlilegra að fara eftir stjórnarsáttmála,“ segir Guðlaugur Þór Þórðarson í viðtali í Reykjavík síðdegis. „Hins vegar að vandinn er sá ef að einhver hefði sótt um og þú ert með lög ertu náttúrulega í vanda því auðvitað áttu að fara eftir lögum. En svo lýsti ég því bara yfir að þetta yrði ekki gert á þessu kjörtímabili, en það reyndi aldrei á það. Það var aldrei neinn sem sýndi þessu áhuga,“ segir Guðlaugur. Að sögn Guðlaugs voru farnar þrjár ferðir en gengu þær allar illa og töpuðu fyrirtækin háum fjárhæðum á leitinni. Olíuleitarfélagið Eykon Energy ehf. sem leitaði hvað lengst að olíu á Drekasvæðinu var lagt niður árið 2021. „Það hefur þrisvar verið leitað af þessu með þeim afleiðingum að þeir sem gerðu það töpuðu og það voru verulegar upphæðir, það voru milljarðar sem menn voru að tapa.“ Yrðu að vera þjóðir vinveittar Íslandi Guðlaugur segir norska olíufyrirtækið hafa átt meirihluta í öllum þremur félögunum og Íslendingar einungis átt lítinn minnihluta. Þá hafi það vakið athygli hans að Kínverskir einstaklingar áttu einnig hlut í einu félaginu. „Síðasta umsóknin, það vissulega vakti athygli mína, þar voru Kínverjar voru nokkuð stórir. Í þá sem sóttu um og fengu leyfi til þess að leita. Ég held að vísu að það skipti máli að við hugum að því ef menn fara þessa leið að það séu aðilar sem að eru vináttu þjóðir okkar, sem að eru með sömu gildi og við,“ segir Guðlaugur. Kínverjarnir hafi hins vegar átt um sjö til fjórtán prósent í félaginu en Norðmenn meira en helming. „Það var kannski ekki augljóst fyrir nokkrum árum en það var eitthvað sem ég lagði áherslu á sem utanríkisráðherra og í öllum mínum störfum að við séum nú ekki bláeygð þegar kemur að umheiminum og stöðunni þar.“ Guðlaugur segir að ef annað leyfi yrði gefið út til olíuleitar yrðu viðkomandi þjóðir að vera vinveittar Íslandi og hafa sömu gildi. Það eigi ekki við um Kínverja. „Mér finnst bara sjálfsagt að menn fái að reyna sig, bara aðallega að ríkið beri ekki kostnað af því. Það skiptir líka mjög miklu máli að ef að íslenskir aðilar væru með þeim að það væru aðilar sem við getum treyst á og væru frá ríkjum þar sem að við deilum sömu gildum.“ Varði þjóðaröryggi Íslendinga Guðlaugur virðist þá ekki hafa miklar áhyggjur af umhverfisáhrifum olíuleitar. Það sé ekki umhverfislegt tap þar sem margar þjóðir séu nú þegar að leita að olíu. „Það er verið að leita af olíu úti um heiminn og við erum ekkert að hætta að nota olíu,“ segir hann. „Ég er enginn sérfræðingur í þessu en það hefur verið bent á að olíuhreinsun yrði tæplega á Íslandi, þá myndi menn væntanlega vinna allt svona í Noregi. Þar ertu með hæstu mögulegu umhverfisstaðla þegar kemur að vinnslu olíu.“ Það sé hagur Íslendinga að geta notað græna íslenska orku og geta tekið út norsku olíuna á móti. „Þá verðum við í gríðarlegri góðri stöðu ef við þurfum lítið sem ekkert að halda á innfluttri orku, við höfum hana bara alla hér heima. Þetta er ekki bara efnahagslegt, þetta er ekki bara umhverfislegt, þetta er líka þjóðaröryggismál,“ segir Guðlaugur. Á tímum Covid hafi vaknað áhyggjur að norska olían myndi ekki skilja sér til Íslands í tæka tíð og því væri það hið besta mál að sögn Guðlaugs að ef fólk vilji leita af olíu á Drekasvæðinu. „Mér finnst bara einfalt að leyfa fólki að leita af olíu.“ Olíuleit á Drekasvæði Bensín og olía Loftslagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Reykjavík síðdegis Umhverfismál Jarðefnaeldsneyti Mest lesið Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Innlent Átta ár fyrir að bana Bryndísi Klöru Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Erlent Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Innlent „Fyrst hélt ég að þetta væri eitthvað grín“ Innlent Segir Jon Øigarden Ingvar E þeirra Norðmanna Innlent Njósnaaðgerðir sagðar tengjast deilum tveggja af auðugustu mönnum landsins Innlent Málið áfall fyrir embættið Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent Fleiri fréttir Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Mun sjá eftir árásinni alla ævi Segir lögreglumann sem njósnaði hafa gert mistök Frekari breytingar í Valhöll Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Lítur málið mjög alvarlegum augum Átta ár fyrir að bana Bryndísi Klöru Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Kristófer Breki nýr formaður Vöku Skýrsla starfshóps um lagaumgjörð hvalveiða tilbúin Gætu þurft að endurskoða aukastörf lögreglumanna Mjöll Snæsdóttir er látin Jafnréttisstofa kallar eftir svörum frá Ingu vegna skipunar í stjórn HMS Grunar að fleiri lögreglumenn hafi verið viðriðnir njósnirnar Segir Jon Øigarden Ingvar E þeirra Norðmanna Jafnréttisstofa krefur Ingu Sæland um útskýringu á vali á stjórnarmönnum „Það er ekkert til sem heitir að heita trúnaði um fundarbeiðni“ Fjölmiðlanefnd tekur fyrir umfjöllun Fréttarinnar Ráðherra vill að leigubílsstjórar tali íslensku Mál Ásthildar Lóu krufið fyrir opnum tjöldum Vill að þingflokkar vinni saman að því að stytta frí þingmanna Mikilvægt að vita hvar og hvernig réttar upplýsingar fást í krísuástandi Málið áfall fyrir embættið Skiptar skoðanir á stöðvarskyldu: „Held að enginn vilji hverfa aftur í það ástand“ „Miklu svakalegra en ég gerði mér grein fyrir“ Njósnaaðgerðir sagðar tengjast deilum tveggja af auðugustu mönnum landsins Sjá meira
Umræða um olíuleit á Drekasvæðinu vaknaði aftur eftir að bæjarráð Fjarðabyggðar beindi því til stjórnvalda að endurmeta hagkvæmni olíuleitar á Drekasvæðinu. Olíuleit á svæðinu var hætt árið 2018 þegar erlendir sérleyfishafar komust að þeirri niðurstöðu að hún væri ekki arðbær. Guðlaugur Þór Þórðarson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins og fyrrverandi umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra, setti fram frumvarp á meðan hann var ráðherra í samræmi við stjórnarsáttmála fyrrverandi ríkisstjórnar um að banna skyldi leit að olíu á Drekasvæðinu. Það frumvarp náði ekki í gegnum þingið. „Því er nú haldið fram að ég hafi sett lög, sem er þvættingur. Ég var ráðherra í ríkisstjórn sem var með þetta í stjórnarsáttmálanum og ég skrifaði ekki það sem sneri að þessum málaflokki og hef aldrei verið á móti því að við séum að nýta Drekasvæðið í olíu- eða gasvinnslu. Hins vegar var eðlilegra að fara eftir stjórnarsáttmála,“ segir Guðlaugur Þór Þórðarson í viðtali í Reykjavík síðdegis. „Hins vegar að vandinn er sá ef að einhver hefði sótt um og þú ert með lög ertu náttúrulega í vanda því auðvitað áttu að fara eftir lögum. En svo lýsti ég því bara yfir að þetta yrði ekki gert á þessu kjörtímabili, en það reyndi aldrei á það. Það var aldrei neinn sem sýndi þessu áhuga,“ segir Guðlaugur. Að sögn Guðlaugs voru farnar þrjár ferðir en gengu þær allar illa og töpuðu fyrirtækin háum fjárhæðum á leitinni. Olíuleitarfélagið Eykon Energy ehf. sem leitaði hvað lengst að olíu á Drekasvæðinu var lagt niður árið 2021. „Það hefur þrisvar verið leitað af þessu með þeim afleiðingum að þeir sem gerðu það töpuðu og það voru verulegar upphæðir, það voru milljarðar sem menn voru að tapa.“ Yrðu að vera þjóðir vinveittar Íslandi Guðlaugur segir norska olíufyrirtækið hafa átt meirihluta í öllum þremur félögunum og Íslendingar einungis átt lítinn minnihluta. Þá hafi það vakið athygli hans að Kínverskir einstaklingar áttu einnig hlut í einu félaginu. „Síðasta umsóknin, það vissulega vakti athygli mína, þar voru Kínverjar voru nokkuð stórir. Í þá sem sóttu um og fengu leyfi til þess að leita. Ég held að vísu að það skipti máli að við hugum að því ef menn fara þessa leið að það séu aðilar sem að eru vináttu þjóðir okkar, sem að eru með sömu gildi og við,“ segir Guðlaugur. Kínverjarnir hafi hins vegar átt um sjö til fjórtán prósent í félaginu en Norðmenn meira en helming. „Það var kannski ekki augljóst fyrir nokkrum árum en það var eitthvað sem ég lagði áherslu á sem utanríkisráðherra og í öllum mínum störfum að við séum nú ekki bláeygð þegar kemur að umheiminum og stöðunni þar.“ Guðlaugur segir að ef annað leyfi yrði gefið út til olíuleitar yrðu viðkomandi þjóðir að vera vinveittar Íslandi og hafa sömu gildi. Það eigi ekki við um Kínverja. „Mér finnst bara sjálfsagt að menn fái að reyna sig, bara aðallega að ríkið beri ekki kostnað af því. Það skiptir líka mjög miklu máli að ef að íslenskir aðilar væru með þeim að það væru aðilar sem við getum treyst á og væru frá ríkjum þar sem að við deilum sömu gildum.“ Varði þjóðaröryggi Íslendinga Guðlaugur virðist þá ekki hafa miklar áhyggjur af umhverfisáhrifum olíuleitar. Það sé ekki umhverfislegt tap þar sem margar þjóðir séu nú þegar að leita að olíu. „Það er verið að leita af olíu úti um heiminn og við erum ekkert að hætta að nota olíu,“ segir hann. „Ég er enginn sérfræðingur í þessu en það hefur verið bent á að olíuhreinsun yrði tæplega á Íslandi, þá myndi menn væntanlega vinna allt svona í Noregi. Þar ertu með hæstu mögulegu umhverfisstaðla þegar kemur að vinnslu olíu.“ Það sé hagur Íslendinga að geta notað græna íslenska orku og geta tekið út norsku olíuna á móti. „Þá verðum við í gríðarlegri góðri stöðu ef við þurfum lítið sem ekkert að halda á innfluttri orku, við höfum hana bara alla hér heima. Þetta er ekki bara efnahagslegt, þetta er ekki bara umhverfislegt, þetta er líka þjóðaröryggismál,“ segir Guðlaugur. Á tímum Covid hafi vaknað áhyggjur að norska olían myndi ekki skilja sér til Íslands í tæka tíð og því væri það hið besta mál að sögn Guðlaugs að ef fólk vilji leita af olíu á Drekasvæðinu. „Mér finnst bara einfalt að leyfa fólki að leita af olíu.“
Olíuleit á Drekasvæði Bensín og olía Loftslagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Reykjavík síðdegis Umhverfismál Jarðefnaeldsneyti Mest lesið Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Innlent Átta ár fyrir að bana Bryndísi Klöru Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Erlent Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Innlent „Fyrst hélt ég að þetta væri eitthvað grín“ Innlent Segir Jon Øigarden Ingvar E þeirra Norðmanna Innlent Njósnaaðgerðir sagðar tengjast deilum tveggja af auðugustu mönnum landsins Innlent Málið áfall fyrir embættið Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent Fleiri fréttir Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Mun sjá eftir árásinni alla ævi Segir lögreglumann sem njósnaði hafa gert mistök Frekari breytingar í Valhöll Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Lítur málið mjög alvarlegum augum Átta ár fyrir að bana Bryndísi Klöru Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Kristófer Breki nýr formaður Vöku Skýrsla starfshóps um lagaumgjörð hvalveiða tilbúin Gætu þurft að endurskoða aukastörf lögreglumanna Mjöll Snæsdóttir er látin Jafnréttisstofa kallar eftir svörum frá Ingu vegna skipunar í stjórn HMS Grunar að fleiri lögreglumenn hafi verið viðriðnir njósnirnar Segir Jon Øigarden Ingvar E þeirra Norðmanna Jafnréttisstofa krefur Ingu Sæland um útskýringu á vali á stjórnarmönnum „Það er ekkert til sem heitir að heita trúnaði um fundarbeiðni“ Fjölmiðlanefnd tekur fyrir umfjöllun Fréttarinnar Ráðherra vill að leigubílsstjórar tali íslensku Mál Ásthildar Lóu krufið fyrir opnum tjöldum Vill að þingflokkar vinni saman að því að stytta frí þingmanna Mikilvægt að vita hvar og hvernig réttar upplýsingar fást í krísuástandi Málið áfall fyrir embættið Skiptar skoðanir á stöðvarskyldu: „Held að enginn vilji hverfa aftur í það ástand“ „Miklu svakalegra en ég gerði mér grein fyrir“ Njósnaaðgerðir sagðar tengjast deilum tveggja af auðugustu mönnum landsins Sjá meira
Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent
Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent