Launin í skólabækur og aðrar nauðsynjar Ingibjörg Bára Sveinsdóttir skrifar 28. maí 2015 12:00 Yfir tveir þriðju hlutar ungmenna sem vinna með skóla nota vetrarhýruna sína sem vasapening. VÍSIR/GVA „Verulegur hluti framhaldsskólanema sem vinnur með námi notar launin til að borga fyrir skólabækur og innritunargjöld auk sumra annarra nauðsynja. Mér finnst hafa verið lítil umræða um hvaða áhrif breytingar á framhaldsskólanum hafi á möguleikana til vinnu með námi. Möguleikar á sumarvinnu gætu líka skerst. Ætla stjórnvöld til dæmis að greiða hærri barnabætur?“ spyr Margrét Einarsdóttir félagsfræðingur. Við vinnslu doktorsverkefnis síns skoðaði Margrét tengsl stöðu foreldra við launavinnu 13 til 17 ára ungmenna, við umfang bæði sumarvinnu og vinnu með skóla. Spurningalisti var lagður fyrir 2.000 manna tilviljunarúrtak í þjóðskrá árið 2008. Rétt tæpur helmingur 13 til 17 ára íslenskra ungmenna vinnur með skóla. Um fjórðungur notar að minnsta kosti hluta launanna í brýnar nauðsynjar. Tveir þriðju hlutar framhaldsskólanema vinna með skóla og tæpur helmingur þess hóps notar launin í brýnar nauðsynjar, þar á meðal í skólabækur og skólagjöld. „Niðurstöðurnar sýna að börn foreldra sem hafa minni menntun eru yngri þegar þau byrja í sumarvinnu og líklegri til að vinna mikið með skóla. Þau eru jafnframt líklegri til að nota vetrarlaunin í brýnar nauðsynjar heldur en börn sem eiga báða foreldra með háskólamenntun,“ greinir Margrét frá. Hún segir ástæðu til að spyrja hvort íslenska velferðarkerfið styðji ekki nógu vel við ungt skólafólk fjárhagslega. Margrét bendir á að hafa verði í huga að menntunarstaða foreldra sé aðeins óbeinn mælikvarði á efnahagslega stöðu þeirra. Vert sé að benda á að rannsóknin hafi verið gerð þegar mikil þensla var í íslensku efnahagslífi og börn og unglingar áttu greiðan aðgang að vinnu. Því sé brýnt að gera frekari rannsóknir á tengslum launavinnu ungmenna og stöðu foreldra þar sem horft sé á fleiri breytustærðir, m.a. á hjúskaparstöðu og tekjur foreldra. Vinna barna og unglinga hefur verið í hávegum höfð á Íslandi, að því er Margrét tekur fram. „Mörg íslensk ungmenni hafa vinnu aldurshópsins líka í hávegum. Þau leggja áherslu á rétt sinn til vinnu auk þess sem hún gefi þeim möguleika á að létta undir með foreldrum sínum. Út frá slíkri sýn má líta á niðurstöður rannsóknarinnar jákvæðum augum. Rannsóknin staðfestir hins vegar neikvæð tengsl milli mikillar vinnu með skóla og námsárangurs.“ Mest lesið Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Innlent Vill kvittanir frá framboði Höllu Innlent Trump lofar að útrýma mótmælum til stuðnings Palestínu Erlent Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Innlent Notaði niðrandi orð um samkynhneigða karla á lokuðum fundi Erlent Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Erlent „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Innlent Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Innlent Fleiri fréttir Andlát til rannsóknar í Bolungarvík Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Ástandið í Hafnarfirði geti haft langvarandi áhrif á börn „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Lokasprettur æsispennandi kosningabaráttu í Pallborðinu Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Vill kvittanir frá framboði Höllu Baráttan um Bessastaði gæti orðið gífurlega spennandi Háspennubilun í Breiðholti Gæti haft gríðarlega þýðingu fyrir Ísafjörð Tafir á Miklubraut í sumar vegna framkvæmda Huldumaður bað um skóflu, límband, hanska og kúbein Soffía er nýr skólameistari FSu Forsetakosningar, kjaradeilur og hundrað kílómetra ganga Tveir bílar skullu saman í Kolgrafarfirði Ungmenni kveiktu í skólabókum Einn til viðbótar í gæsluvarðhald en öðrum sleppt Börnin eru fundin Heilablóðfall sjaldgæfur fylgikvilli eftir ósæðarlokuskipti Efling vísar deilu við borgina til sáttasemjara Stefnir í að losunarskuldbindingar náist Andrea Kristín enn dæmd í fangelsi Lending í Nauthólsvík lengi ferðina um korter til tuttugu mínútur Brosandi þótt aftur sé ekið á flugvél Verzlinga Aðalmeðferð í Bátavogsmálinu fer fram í sumar Ástþór eyðir langmestu Sjá meira
„Verulegur hluti framhaldsskólanema sem vinnur með námi notar launin til að borga fyrir skólabækur og innritunargjöld auk sumra annarra nauðsynja. Mér finnst hafa verið lítil umræða um hvaða áhrif breytingar á framhaldsskólanum hafi á möguleikana til vinnu með námi. Möguleikar á sumarvinnu gætu líka skerst. Ætla stjórnvöld til dæmis að greiða hærri barnabætur?“ spyr Margrét Einarsdóttir félagsfræðingur. Við vinnslu doktorsverkefnis síns skoðaði Margrét tengsl stöðu foreldra við launavinnu 13 til 17 ára ungmenna, við umfang bæði sumarvinnu og vinnu með skóla. Spurningalisti var lagður fyrir 2.000 manna tilviljunarúrtak í þjóðskrá árið 2008. Rétt tæpur helmingur 13 til 17 ára íslenskra ungmenna vinnur með skóla. Um fjórðungur notar að minnsta kosti hluta launanna í brýnar nauðsynjar. Tveir þriðju hlutar framhaldsskólanema vinna með skóla og tæpur helmingur þess hóps notar launin í brýnar nauðsynjar, þar á meðal í skólabækur og skólagjöld. „Niðurstöðurnar sýna að börn foreldra sem hafa minni menntun eru yngri þegar þau byrja í sumarvinnu og líklegri til að vinna mikið með skóla. Þau eru jafnframt líklegri til að nota vetrarlaunin í brýnar nauðsynjar heldur en börn sem eiga báða foreldra með háskólamenntun,“ greinir Margrét frá. Hún segir ástæðu til að spyrja hvort íslenska velferðarkerfið styðji ekki nógu vel við ungt skólafólk fjárhagslega. Margrét bendir á að hafa verði í huga að menntunarstaða foreldra sé aðeins óbeinn mælikvarði á efnahagslega stöðu þeirra. Vert sé að benda á að rannsóknin hafi verið gerð þegar mikil þensla var í íslensku efnahagslífi og börn og unglingar áttu greiðan aðgang að vinnu. Því sé brýnt að gera frekari rannsóknir á tengslum launavinnu ungmenna og stöðu foreldra þar sem horft sé á fleiri breytustærðir, m.a. á hjúskaparstöðu og tekjur foreldra. Vinna barna og unglinga hefur verið í hávegum höfð á Íslandi, að því er Margrét tekur fram. „Mörg íslensk ungmenni hafa vinnu aldurshópsins líka í hávegum. Þau leggja áherslu á rétt sinn til vinnu auk þess sem hún gefi þeim möguleika á að létta undir með foreldrum sínum. Út frá slíkri sýn má líta á niðurstöður rannsóknarinnar jákvæðum augum. Rannsóknin staðfestir hins vegar neikvæð tengsl milli mikillar vinnu með skóla og námsárangurs.“
Mest lesið Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Innlent Vill kvittanir frá framboði Höllu Innlent Trump lofar að útrýma mótmælum til stuðnings Palestínu Erlent Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Innlent Notaði niðrandi orð um samkynhneigða karla á lokuðum fundi Erlent Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Erlent „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Innlent Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Innlent Fleiri fréttir Andlát til rannsóknar í Bolungarvík Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Ástandið í Hafnarfirði geti haft langvarandi áhrif á börn „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Lokasprettur æsispennandi kosningabaráttu í Pallborðinu Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Vill kvittanir frá framboði Höllu Baráttan um Bessastaði gæti orðið gífurlega spennandi Háspennubilun í Breiðholti Gæti haft gríðarlega þýðingu fyrir Ísafjörð Tafir á Miklubraut í sumar vegna framkvæmda Huldumaður bað um skóflu, límband, hanska og kúbein Soffía er nýr skólameistari FSu Forsetakosningar, kjaradeilur og hundrað kílómetra ganga Tveir bílar skullu saman í Kolgrafarfirði Ungmenni kveiktu í skólabókum Einn til viðbótar í gæsluvarðhald en öðrum sleppt Börnin eru fundin Heilablóðfall sjaldgæfur fylgikvilli eftir ósæðarlokuskipti Efling vísar deilu við borgina til sáttasemjara Stefnir í að losunarskuldbindingar náist Andrea Kristín enn dæmd í fangelsi Lending í Nauthólsvík lengi ferðina um korter til tuttugu mínútur Brosandi þótt aftur sé ekið á flugvél Verzlinga Aðalmeðferð í Bátavogsmálinu fer fram í sumar Ástþór eyðir langmestu Sjá meira
Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Erlent
Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Erlent