Erlent

Hildarleikur á Balkanskaga

Fjöldagrafir er víða að finna í Bosníu og Hersegóvínu. Leiðtogar Bosníu-Serba, þeir Ratko Mladic og Radovan Karadzic eru nú í haldi og hafa verið ákærðir fyrir glæpi gegn mannkyninu og þjóðarmorð. Fréttablaðið/AP
Fjöldagrafir er víða að finna í Bosníu og Hersegóvínu. Leiðtogar Bosníu-Serba, þeir Ratko Mladic og Radovan Karadzic eru nú í haldi og hafa verið ákærðir fyrir glæpi gegn mannkyninu og þjóðarmorð. Fréttablaðið/AP
Stríðið í Bosníu-Hersegóvínu, sem geisaði á árunum 1992 til 1995, var hluti af átökunum sem fylgdu upplausn gömlu Júgóslavíu. Eftir að Króatía og Slóvenía höfðu slitið sig laus og fengið sjálfstæði sitt staðfest fylgdi Bosnía þar á eftir með sjálfstæðisyfirlýsingu á vordögum 1992.

Staðan var þó talsvert flóknari í Bosníu þar sem þar voru þrjú meginþjóðarbrot, Bosníakar (Bosníumúslímar), Króatar og Serbar, sem bárust á banaspjótum.

Sveitir Bosníu-Serba hófu árásir á höfuðborgina Sarajevo í apríl og júgóslavneski herinn slóst í lið með þeim stuttu síðar. Þegar þar var komið við sögu voru einungis Serbía og Svartfjallaland undir fána Júgóslavíu þar sem Slobodan Milosevic réði ríkjum.

Strax á fyrstu vikum ófriðarins voru múslímar reknir í stórum stíl í burt frá austurhluta landsins og sveitir Bosníu-Serba undir stjórn Ratko Mladic réðu um tveimur þriðju hlutum landsins.

Næstu misseri hélst ástandið svo til óbreytt en árið 1994 mynduðu Bosníakar og Króatar bandalag gegn Serbum.

Það var ekki fyrr en vorið 1995 sem hlutirnir fóru að þróast í samkomulagsátt. Eftir að Serbar höfðu virt úrslitakosti Sameinuðu þjóðanna að vettugi hófu sveitir NATO loftárásir á skotmörk í Serbíu, sem þvinguðu Bosníu-Serba að samningsborðinu.

Í Dayton í Bandaríkjunum náðist samkomulag í nóvember, sem fól í sér stofnun sambandslýðveldis þar sem Bosníakar og Króatar fengu rúman helming landsvæðisins gegn tæpum helmingi sem fór til Bosníu-Serba. Alþjóðlegt friðargæslulið hefur séð um að halda þar friðinn síðan.

Bosníustríðið reyndist versti hildarleikur Evrópu frá lokum seinni heimsstyrjaldar þar sem þúsundir manna, kvenna og barna létust í þjóðernishreinsunum. Þegar upp var staðið höfðu á annað hundrað manns týnt lífi og um tvær milljónir höfðu neyðst til að flýja heimkynni sín.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×