Íslenskir ráðherrar axla sjaldan ábyrgð 16. ágúst 2007 14:37 Steingrímur Hermannsson og Jón Baldvin Hannibalsson. Steingrímur var harðlega gagnrýndur í svokallaða Grænubaunamáli. MYND/Stöð2 Aðeins tvisvar frá stofnun lýðveldisins árið 1944 hefur það gerst að íslenskur ráðherra hefur sagt af sér í kjölfar gagnrýni. Á sama tíma þykja smámál á borð við ógreidd afnotagjöld af sjónvarpi vera nægt tilefni til afsagnar ráðherra í nágrannaríkjum okkar. Stjórnmálafræðingur telur að ráðherraábyrgð í íslenskum lögum sé ekki nægjanlega skýr og lítil hefð sé fyrir því að menn segi af sér. „Það er mun algengara á meginlandi Evrópu að ráðherrar axli ábyrgð," sagði Einar Mar Þórðarson, stjórnmálafræðingur, í samtali við Vísi. „Ástæðurnar geta verið margvíslegar. Menn hafa sagt af sér vegna siðferðisbrests í persónulegu lífi en líka axlað ábyrgð af verkum undirmanna sinna. Á Íslandi tíðkast hins vegar ekki að ráðherrar taki á sig ábyrgð síns málaflokks." Hávær krafa hefur verið uppi um ábyrgð í máli Grímseyjarferjunnar en kostnaður vegna hennar fór langt fram yfir upphaflega áætlun. Enn sem komið er hefur aðeins Jón Rögnvaldsson, vegamálastjóri, lýst yfir ábyrgð í málinu. Árið 1994 sagði Guðmundur Árni Stefánsson af sér sem félagsmálaráðherra vegna máls sem tengdist skattsvikum þáverandi tryggingayfirlæknis. Þá sagði einnig Albert Guðmundsson af sér sem fjármálaráðherra á níunda áratugnum.„Ýmsir þurfa að bera mikla ábyrgð“Albert Guðmundsson, þáverandi fjármálaráðherra. Gaf ekki uppi til skatts greiðslur sem fyrirtæki hans fékk frá Hafskip.Mörgum sinnum hefur það þó komið fyrir á undanförnum árum að ráðherrar hafa verið krafðir um afsögn vegna umdeildra mála. Árið 2003 úrskurðaði Kærunefnd jafnréttismála að Björn Bjarnason, dómsmálaráðherra, hefði brotið jafnréttislög þegar hann skipaði Ólaf Börk Þorvaldsson í embætti hæstaréttardómara í stað Hjördísar B. Hákonardóttur. Mörgum þótti úrskurður Kærunefndar jafnréttismála vera mikill áfellisdómur yfir Birni og vildu að hann segði af sér. Björn svaraði hins vegar á þá leið að nefndin væri „barn síns tíma."Þá varð Árni Magnússon, þáverandi félagsmálaráðherra, fyrir harðri gagnrýni vegna Byrgismálsins. Lúðvík Bergvinsson, þingmaður Samfylkingarinnar, krafði Framsóknarflokkinn um ábyrgð vegna málsins á Alþingi í janúar á þessu ári. „Þetta eru dýr afglöp og ýmsir þurfa að bera mikla ábyrgð[...]" sagði Lúðvík.Árið 1988 var Jón Baldvin Hannibalsson, þáverandi fjármálaráðherra, harðlega gagnrýndur fyrir að kaupa áfengi á kostnaðarverði til persónulegra nota. Þá varð Einar K. Guðfinnsson, sjávarútvegsráðherra, uppvís að ólöglegum lundaveiðum í Grímsey í fyrra án þess að hafa tilskilin veiðileyfi. Hvorugur þeirra taldi þó þörf á að segja af sér.Ráðherrar sitja fast á ÍslandiBjörn Bjarnason, dómsmálaráðherra. Braut jafnréttislög í ráðningu hæstaréttardómara árið 2003.Til samanburðar má nefna að á síðasta ári sögðu tveir sænskir ráðherrar af sér eftir að upp komst að þeir hefðu komið sér hjá því að greiða afnotagjöld sjónvarps. Þá er ekki langt síðan að samgönguráðherra Spánar sagði af sér eftir að viðhaldsskortur olli því að brú hrundi.Einar Mar segir hefð og óskýr lög varðandi ábyrgð ráðherra valda því að íslenskir ráðherrar segi síður af sér en starfsbræður þeirra erlendis. „Hér er ekki hefð fyrir því að menn segi af sér. Menn sitja mjög fast í sínum stólum og bíða eftir því að málið gangi yfir. Það eru engin merki um það að þetta eigi eftir að breytast í náinni framtíð." Mest lesið Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Innlent Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Innlent Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Innlent Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Innlent Kvarta yfir því að reykur frá Kanada sé að skemma sumarið Erlent Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Innlent Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Innlent Stúlkur látnar afklæðast til að athuga með blæðingar Erlent Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Innlent Fleiri fréttir „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Ávarp forsætisráðherra og kjarnorkukafbátur við Grundartanga Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Spyr hvort draga eigi valdhafa undir húsvegg og skjóta Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Jökulhlaup úr Mýrdalsjökli í Leirá Syðri og Skálm enn í gangi Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Borgarbúar frekar hlynntir kílómetragjaldi en landsbyggðin Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Reiðarslag fyrir Landsvirkjun, kjarnorkukafbátur og heimsfræg íslensk kisa „Í næstu umferð fara hlutirnir í gegn“ Tilkynnt um buxnalausan mann og stolinn pizzaofn „Það er enginn svartur listi hjá okkur“ Davíð hafi lagt Golíat Hlaup er hafið úr Mýrdalsjökli Ökumaður bifhjólsins látinn Dettifoss vélarvana úti á ballarhafi Flugvél snúið við vegna bilunar „Enn ein viðurkenning að það má brjóta á fötluðu fólki“ Sjá meira
Aðeins tvisvar frá stofnun lýðveldisins árið 1944 hefur það gerst að íslenskur ráðherra hefur sagt af sér í kjölfar gagnrýni. Á sama tíma þykja smámál á borð við ógreidd afnotagjöld af sjónvarpi vera nægt tilefni til afsagnar ráðherra í nágrannaríkjum okkar. Stjórnmálafræðingur telur að ráðherraábyrgð í íslenskum lögum sé ekki nægjanlega skýr og lítil hefð sé fyrir því að menn segi af sér. „Það er mun algengara á meginlandi Evrópu að ráðherrar axli ábyrgð," sagði Einar Mar Þórðarson, stjórnmálafræðingur, í samtali við Vísi. „Ástæðurnar geta verið margvíslegar. Menn hafa sagt af sér vegna siðferðisbrests í persónulegu lífi en líka axlað ábyrgð af verkum undirmanna sinna. Á Íslandi tíðkast hins vegar ekki að ráðherrar taki á sig ábyrgð síns málaflokks." Hávær krafa hefur verið uppi um ábyrgð í máli Grímseyjarferjunnar en kostnaður vegna hennar fór langt fram yfir upphaflega áætlun. Enn sem komið er hefur aðeins Jón Rögnvaldsson, vegamálastjóri, lýst yfir ábyrgð í málinu. Árið 1994 sagði Guðmundur Árni Stefánsson af sér sem félagsmálaráðherra vegna máls sem tengdist skattsvikum þáverandi tryggingayfirlæknis. Þá sagði einnig Albert Guðmundsson af sér sem fjármálaráðherra á níunda áratugnum.„Ýmsir þurfa að bera mikla ábyrgð“Albert Guðmundsson, þáverandi fjármálaráðherra. Gaf ekki uppi til skatts greiðslur sem fyrirtæki hans fékk frá Hafskip.Mörgum sinnum hefur það þó komið fyrir á undanförnum árum að ráðherrar hafa verið krafðir um afsögn vegna umdeildra mála. Árið 2003 úrskurðaði Kærunefnd jafnréttismála að Björn Bjarnason, dómsmálaráðherra, hefði brotið jafnréttislög þegar hann skipaði Ólaf Börk Þorvaldsson í embætti hæstaréttardómara í stað Hjördísar B. Hákonardóttur. Mörgum þótti úrskurður Kærunefndar jafnréttismála vera mikill áfellisdómur yfir Birni og vildu að hann segði af sér. Björn svaraði hins vegar á þá leið að nefndin væri „barn síns tíma."Þá varð Árni Magnússon, þáverandi félagsmálaráðherra, fyrir harðri gagnrýni vegna Byrgismálsins. Lúðvík Bergvinsson, þingmaður Samfylkingarinnar, krafði Framsóknarflokkinn um ábyrgð vegna málsins á Alþingi í janúar á þessu ári. „Þetta eru dýr afglöp og ýmsir þurfa að bera mikla ábyrgð[...]" sagði Lúðvík.Árið 1988 var Jón Baldvin Hannibalsson, þáverandi fjármálaráðherra, harðlega gagnrýndur fyrir að kaupa áfengi á kostnaðarverði til persónulegra nota. Þá varð Einar K. Guðfinnsson, sjávarútvegsráðherra, uppvís að ólöglegum lundaveiðum í Grímsey í fyrra án þess að hafa tilskilin veiðileyfi. Hvorugur þeirra taldi þó þörf á að segja af sér.Ráðherrar sitja fast á ÍslandiBjörn Bjarnason, dómsmálaráðherra. Braut jafnréttislög í ráðningu hæstaréttardómara árið 2003.Til samanburðar má nefna að á síðasta ári sögðu tveir sænskir ráðherrar af sér eftir að upp komst að þeir hefðu komið sér hjá því að greiða afnotagjöld sjónvarps. Þá er ekki langt síðan að samgönguráðherra Spánar sagði af sér eftir að viðhaldsskortur olli því að brú hrundi.Einar Mar segir hefð og óskýr lög varðandi ábyrgð ráðherra valda því að íslenskir ráðherrar segi síður af sér en starfsbræður þeirra erlendis. „Hér er ekki hefð fyrir því að menn segi af sér. Menn sitja mjög fast í sínum stólum og bíða eftir því að málið gangi yfir. Það eru engin merki um það að þetta eigi eftir að breytast í náinni framtíð."
Mest lesið Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Innlent Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Innlent Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Innlent Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Innlent Kvarta yfir því að reykur frá Kanada sé að skemma sumarið Erlent Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Innlent Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Innlent Stúlkur látnar afklæðast til að athuga með blæðingar Erlent Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Innlent Fleiri fréttir „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Ávarp forsætisráðherra og kjarnorkukafbátur við Grundartanga Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Spyr hvort draga eigi valdhafa undir húsvegg og skjóta Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Jökulhlaup úr Mýrdalsjökli í Leirá Syðri og Skálm enn í gangi Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Borgarbúar frekar hlynntir kílómetragjaldi en landsbyggðin Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Reiðarslag fyrir Landsvirkjun, kjarnorkukafbátur og heimsfræg íslensk kisa „Í næstu umferð fara hlutirnir í gegn“ Tilkynnt um buxnalausan mann og stolinn pizzaofn „Það er enginn svartur listi hjá okkur“ Davíð hafi lagt Golíat Hlaup er hafið úr Mýrdalsjökli Ökumaður bifhjólsins látinn Dettifoss vélarvana úti á ballarhafi Flugvél snúið við vegna bilunar „Enn ein viðurkenning að það má brjóta á fötluðu fólki“ Sjá meira