Hefur efasemdir um getu Seðlabankans 14. júní 2006 07:30 Gylfi Zoëga Vextir munu hækka á heimsmarkaði á næstu mánuðum og búast má við aukinni verðbólgu. Verð hlutabréfa mun líklega lækka, jafnt hér sem erlendis. Slík þróun mun auka þrýsting á krónuna og gera hagstjórn hér erfiðari. Þetta er mat Gylfa Zoëga, prófessors í þjóðhagfræði við Háskóla Íslands. Gylfi telur að ríkisstjórnin hafi ekki sinnt hagstjórninni nægilega vel undanfarin ár þó að hagkerfið hafi verið markaðsvætt og markaðurinn eflst á kostnað stjórnmálanna. Árangurinn hafi ekki látið á sér standa. En markaðsvæddu hagkerfi fylgi alltaf hagsveiflur og sumar þeirra séu dýpri en aðrar. Svo virðist sem stjórnmálamennirnir hafi gleymt að breyta sjálfum sér, segir Gylfi og telur að stjórnvöld verði að huga að hagstjórn þar sem meiri virðing er borin fyrir lögmálum markaðshagkerfis ef vel eigi að takast. Þegar búið er að hleypa markaðsöflunum lausum þá verður að sýna þeim tilhlýðilega virðingu. Það sem virðist hafa gleymst undanfarin misseri er sú staðreynd að framleiðslugeta þjóðar er takmörkuð og þegar eftirspurn verður meiri en framleiðslugetan þá fer verðbólga af stað. Seðlabankinn hefur staðið einn í baráttunni við verðbólguna, segir hann. Gylfi telur að Seðlabankinn hafi með vaxtaákvörðunum sínum beint innlendri eftirspurn til útlanda. Það komi fram í gríðarlegum viðskiptahalla. En hallinn hefur verið svo mikill, gengið svo hátt að efasemdir hafa vaknað um getu hans til þess að standa sig í þessu hlutverki, segir Gylfi og telur erfitt að tala verðbólgu niður ef ekki er samfara gripið til ráðstafana til þess að minnka eftirspurn. Slíkt viðbrögð hefðu í vetur falið í sér að Seðlabankinn hefði hækkað vexti fyrr og meira til þess að verja gengið, viðskiptabankar hefðu verið beittir þrýstingi til þess að draga úr útlánum og ríkisstjórnin hefði hækkað tekjuskatta tímabundið til þess að slá á einkaneyslu. En nú er hætta á að Seðlabankinn hafi misst trúverðugleika og hafi lítil áhrif á ákvörðun gengis, segir hann. Einungis með því að samhæfa fjármálastjórn ríkisins, peningamálastjórn Seðlabankans og samráð við aðila vinnumarkaðarins er unnt að koma í veg fyrir gengishrap og verðbólga stefni fjárhag skuldsettra heimila og fyrirtækja í voða og þar með stöðugleika fjármálakerfisins. Innlent Mest lesið Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Innlent Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Innlent Hitinn víða yfir 50 stig og vatnsforðinn að þorna upp Erlent Brú skóf þakið af tveggja hæða rútu Erlent Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Innlent Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Innlent Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Innlent Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Innlent Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Innlent Alvarlega slösuð bankakona lagði VÍS eftir langa og stranga baráttu Innlent Fleiri fréttir Reyndu að koma í veg fyrir að hún settist upp í hjá afrískum bílstjóra Tveir af þremur ánægðir með beitingu „kjarnorkuákvæðisins“ Alvarlega slösuð bankakona lagði VÍS eftir langa og stranga baráttu Lærði skriðsund á YouTube og syndir Ermarsund á morgun Sjálfsagt að taka málið fyrir: „Leysist ekkert sjálfkrafa við að ganga inn í Evrópusambandið“ Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Play tekur dýfu í skugga afkomuviðvörunar og Njáll Trausti vill funda Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Njáll Trausti vill fund hið fyrsta í atvinnuveganefnd Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Með vesen í miðborginni og á bráðamóttöku og síðar handtekinn vegna þjófnaðar Virknin bundin við einn gíg: Gasmengunar gæti orðið vart á Suðurlandi Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Hvalreki í Vogum Gosmóðan gæti setið sem fastast fram á fimmtudag: „Menn verða að taka þetta alvarlega“ Hefur áhyggjur af málflutningi „taugaveiklaðrar“ stjórnarandstöðu Lokuð inni með lokað fyrir glugga í þrjá daga Fundurinn vonbrigði: „Þetta leikrit er hafið“ Búin að vera lokuð inni í þrjá daga vegna gosmóðunnar Vopnað rán og skartgripaþjófnaður í Reykjavík Einfaldlega nýnastistar sem þýði meira ofbeldi og átök Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Fordæma Hamas og segja áform um „mannúðarborg“ óviðunandi Stofna grunnskóla fyrir einhverf börn í Garðabæ Loftgæði versnandi á gosstöðvunum Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Sex spænskar orrustuþotur á leið til landsins Sjá meira
Vextir munu hækka á heimsmarkaði á næstu mánuðum og búast má við aukinni verðbólgu. Verð hlutabréfa mun líklega lækka, jafnt hér sem erlendis. Slík þróun mun auka þrýsting á krónuna og gera hagstjórn hér erfiðari. Þetta er mat Gylfa Zoëga, prófessors í þjóðhagfræði við Háskóla Íslands. Gylfi telur að ríkisstjórnin hafi ekki sinnt hagstjórninni nægilega vel undanfarin ár þó að hagkerfið hafi verið markaðsvætt og markaðurinn eflst á kostnað stjórnmálanna. Árangurinn hafi ekki látið á sér standa. En markaðsvæddu hagkerfi fylgi alltaf hagsveiflur og sumar þeirra séu dýpri en aðrar. Svo virðist sem stjórnmálamennirnir hafi gleymt að breyta sjálfum sér, segir Gylfi og telur að stjórnvöld verði að huga að hagstjórn þar sem meiri virðing er borin fyrir lögmálum markaðshagkerfis ef vel eigi að takast. Þegar búið er að hleypa markaðsöflunum lausum þá verður að sýna þeim tilhlýðilega virðingu. Það sem virðist hafa gleymst undanfarin misseri er sú staðreynd að framleiðslugeta þjóðar er takmörkuð og þegar eftirspurn verður meiri en framleiðslugetan þá fer verðbólga af stað. Seðlabankinn hefur staðið einn í baráttunni við verðbólguna, segir hann. Gylfi telur að Seðlabankinn hafi með vaxtaákvörðunum sínum beint innlendri eftirspurn til útlanda. Það komi fram í gríðarlegum viðskiptahalla. En hallinn hefur verið svo mikill, gengið svo hátt að efasemdir hafa vaknað um getu hans til þess að standa sig í þessu hlutverki, segir Gylfi og telur erfitt að tala verðbólgu niður ef ekki er samfara gripið til ráðstafana til þess að minnka eftirspurn. Slíkt viðbrögð hefðu í vetur falið í sér að Seðlabankinn hefði hækkað vexti fyrr og meira til þess að verja gengið, viðskiptabankar hefðu verið beittir þrýstingi til þess að draga úr útlánum og ríkisstjórnin hefði hækkað tekjuskatta tímabundið til þess að slá á einkaneyslu. En nú er hætta á að Seðlabankinn hafi misst trúverðugleika og hafi lítil áhrif á ákvörðun gengis, segir hann. Einungis með því að samhæfa fjármálastjórn ríkisins, peningamálastjórn Seðlabankans og samráð við aðila vinnumarkaðarins er unnt að koma í veg fyrir gengishrap og verðbólga stefni fjárhag skuldsettra heimila og fyrirtækja í voða og þar með stöðugleika fjármálakerfisins.
Innlent Mest lesið Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Innlent Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Innlent Hitinn víða yfir 50 stig og vatnsforðinn að þorna upp Erlent Brú skóf þakið af tveggja hæða rútu Erlent Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Innlent Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Innlent Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Innlent Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Innlent Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Innlent Alvarlega slösuð bankakona lagði VÍS eftir langa og stranga baráttu Innlent Fleiri fréttir Reyndu að koma í veg fyrir að hún settist upp í hjá afrískum bílstjóra Tveir af þremur ánægðir með beitingu „kjarnorkuákvæðisins“ Alvarlega slösuð bankakona lagði VÍS eftir langa og stranga baráttu Lærði skriðsund á YouTube og syndir Ermarsund á morgun Sjálfsagt að taka málið fyrir: „Leysist ekkert sjálfkrafa við að ganga inn í Evrópusambandið“ Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Play tekur dýfu í skugga afkomuviðvörunar og Njáll Trausti vill funda Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Njáll Trausti vill fund hið fyrsta í atvinnuveganefnd Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Með vesen í miðborginni og á bráðamóttöku og síðar handtekinn vegna þjófnaðar Virknin bundin við einn gíg: Gasmengunar gæti orðið vart á Suðurlandi Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Hvalreki í Vogum Gosmóðan gæti setið sem fastast fram á fimmtudag: „Menn verða að taka þetta alvarlega“ Hefur áhyggjur af málflutningi „taugaveiklaðrar“ stjórnarandstöðu Lokuð inni með lokað fyrir glugga í þrjá daga Fundurinn vonbrigði: „Þetta leikrit er hafið“ Búin að vera lokuð inni í þrjá daga vegna gosmóðunnar Vopnað rán og skartgripaþjófnaður í Reykjavík Einfaldlega nýnastistar sem þýði meira ofbeldi og átök Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Fordæma Hamas og segja áform um „mannúðarborg“ óviðunandi Stofna grunnskóla fyrir einhverf börn í Garðabæ Loftgæði versnandi á gosstöðvunum Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Sex spænskar orrustuþotur á leið til landsins Sjá meira