Lykillinn að kolefnishlutleysi jarðhitavirkjana tekinn í notkun Kjartan Kjartansson skrifar 21. apríl 2023 18:16 Koltvísýringur og brennisteinsvetni er leyst upp í vatni í tilraunastöð Carbfix við Nesjavallavirkjun. Tilraunastöðin er færanleg og því verður hægt að flytja hana þegar varanleg stöð verður tilbúin árið 2030. Vísir/Stefán Tilraunastöð sem kolefnisbindingarfyrirtækið Carbfix tók nýlega í notkun við Nesjavallavirkjun er sögð lykillinn að tækni sem á að útrýma kolefnisspori jarðvarmavirkjana Orku náttúrunnar fyrir lok áratugsins. Tæknin er veruleg framför frá hreinsibúnaði við Hellisheiðarvirkjun. Carbfix hefur fangað brennisteinsvetni og koltvísýring frá Hellisheiðarvirkjun og bundið í jörðu með byltingarkenndri tækni í tæpan áratug. Gösin eru leyst upp í vatni og þeim dælt djúpt ofan í jörðina þar sem þau bindast gljúpu basalti. Með þeim hætti hefur verið hægt að farga um þriðjungi af þeim koltvísýringi sem kemur upp með gufunni og 75 prósentum af brennisteinsvetninu. Brennisteinsvetni hefur áhrif á loftgæði í nærumhverfi virkjana og tærir málm en koltvísýringur er gróðurhúsalofttegund sem veldur hnattrænni hlýnun. Til töluverðs er að vinna. Jarðvarmavirkjanir á Íslandi losuðu samtals um 180.000 tonn koltvísýringsígilda árið 2021 samkvæmt losunarbókhaldi Íslands. Það er um fimmtungur af losun frá vegasamgöngum á Íslandi. Losun frá jarðvarmavirkjunum hefur hátt í þrefaldast frá árinu 1990. Með því að fanga og binda allan koltvísýring frá jarðhitavirkjunum væri hægt að ná um fimmtán prósentum af þeim samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda sem íslensk stjórnvöld þurfa til þess að standast alþjóðlegar skuldbindingar sínar fyrir árið 2030. Borholan þar sem gasblönduðu vatninu er dælt niður er tæplega fjörutíu ára gömul tilraunaborhola. Vatninu er dælt niður á um tveggja kílómetra dýpi.Vísir/Stefán Fangar allt gasið sem um hana fer Stöðin sem var tekin í notkun við Nesjavallavirkjun fyrir mánuði lætur ekki mikið yfir sér. Hún er ílöng og lágreist bygging á stærð við flutningagám með tækjabúnaði sem þjappar saman gasi áður því er dælt inn í svonefndan þvottaturn sem stendur við gáminn. Innan í honum er gasið leyst upp í vatni sem er svo dælt í borholu í tveggja kílómetra fjarlægð og þar djúpt ofan í jörðina. Þrátt fyrir það er tilraunastöðin mun skilvirkari en hreinsistöðin á Hellisheiði. Hún fangar allt brennisteinsvetnið og á bilinu níutíu til hundrað prósent af koltvísýringnum. Eins og sakir standa fangar tilraunastöðin um fimmtung losunar Nesjavallavirkjunar á gastegundunum tveimur. Þetta er í fyrsta skipti sem tækni Carbfix, sem er dótturfélag Orku náttúrunnar, er notuð til meiriháttar kolefnisbindingar utan Hellisheiðar. Orka náttúrunnar stefnir á að opna nýja og stærri hreinsistöð við Hellisheiðarvirkjun sem á að gera hana kolefnishlutlausa árið 2025. Sandra Snæbjörnsdóttir, yfirmaður kolefnisbindingar hjá Carbfix, segir að tilraunastöðin á Nesjavöllum sýni að Carbfix geti nýtt tækni sína til þess að ná kolefnishlutleysi. Tilraunastöðin á Nesjavöllum sé þannig fyrirrennari þeirrar sem verður reist á Hellisheiði. „Við erum að hanna stóra varanlega stöð sem verður sett upp á Hellisheiði. Þetta er svona lykillinn að þeirri tækni í rauninni,“ segir Sandra við Vísi. Sandra Snæbjörnsdóttir, yfirmaður kolefnisbindingar hjá Carbfix, vonast til þess að ný og skilvirkari tilraunastöð sé fyrsta skrefið að stærri hlutum í kolefnisbindingu jarðvarmavirkjana.Vísir/Stefán Losun úr sögunni fyrir lok áratugsins Áformað er að varanleg hreinsistöð leysi tilraunastöðina við Nesjavallavirkjun af hólmi árið 2030. Þegar það gerist skilja jarðvarmavirkjanir Orku náttúrunnar ekki lengur eftir sig kolefnisfótspor. „Þannig að 2030 á koldíoxíð- og brennisteinsvetnislosun frá þessum virkjunum að vera úr sögunni,“ segir Sandra. Hellisheiðarvirkjun losar nú um 36.000 tonn af koltvísýringi en Nesjavallavirkjun um tólf þúsund tonn. Þegar varanlegu hreinstöðvarnar komast í gagnið verður þannig komið í veg fyrir um þriðjung af losun gróðurhúsalofttegunda frá íslenskum jarðvarmavirkjunum á einu bretti. Líklegt er að samdrátturinn verði orðinn enn meiri fyrir lok áratugsins. Carbfix á í samstarfi við Landsvirkjun um að nýta tækni fyrirtækisins til þess að binda losun frá virkjun síðarnefnda fyrirtækisins á Þeistareykjum. Þá hreinsistöð á einnig að taka í gagnið árið 2025. Loftslagsmál Umhverfismál Tækni Jarðhiti Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Mikil tíðindi í glænýrri könnun Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Sjá meira
Carbfix hefur fangað brennisteinsvetni og koltvísýring frá Hellisheiðarvirkjun og bundið í jörðu með byltingarkenndri tækni í tæpan áratug. Gösin eru leyst upp í vatni og þeim dælt djúpt ofan í jörðina þar sem þau bindast gljúpu basalti. Með þeim hætti hefur verið hægt að farga um þriðjungi af þeim koltvísýringi sem kemur upp með gufunni og 75 prósentum af brennisteinsvetninu. Brennisteinsvetni hefur áhrif á loftgæði í nærumhverfi virkjana og tærir málm en koltvísýringur er gróðurhúsalofttegund sem veldur hnattrænni hlýnun. Til töluverðs er að vinna. Jarðvarmavirkjanir á Íslandi losuðu samtals um 180.000 tonn koltvísýringsígilda árið 2021 samkvæmt losunarbókhaldi Íslands. Það er um fimmtungur af losun frá vegasamgöngum á Íslandi. Losun frá jarðvarmavirkjunum hefur hátt í þrefaldast frá árinu 1990. Með því að fanga og binda allan koltvísýring frá jarðhitavirkjunum væri hægt að ná um fimmtán prósentum af þeim samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda sem íslensk stjórnvöld þurfa til þess að standast alþjóðlegar skuldbindingar sínar fyrir árið 2030. Borholan þar sem gasblönduðu vatninu er dælt niður er tæplega fjörutíu ára gömul tilraunaborhola. Vatninu er dælt niður á um tveggja kílómetra dýpi.Vísir/Stefán Fangar allt gasið sem um hana fer Stöðin sem var tekin í notkun við Nesjavallavirkjun fyrir mánuði lætur ekki mikið yfir sér. Hún er ílöng og lágreist bygging á stærð við flutningagám með tækjabúnaði sem þjappar saman gasi áður því er dælt inn í svonefndan þvottaturn sem stendur við gáminn. Innan í honum er gasið leyst upp í vatni sem er svo dælt í borholu í tveggja kílómetra fjarlægð og þar djúpt ofan í jörðina. Þrátt fyrir það er tilraunastöðin mun skilvirkari en hreinsistöðin á Hellisheiði. Hún fangar allt brennisteinsvetnið og á bilinu níutíu til hundrað prósent af koltvísýringnum. Eins og sakir standa fangar tilraunastöðin um fimmtung losunar Nesjavallavirkjunar á gastegundunum tveimur. Þetta er í fyrsta skipti sem tækni Carbfix, sem er dótturfélag Orku náttúrunnar, er notuð til meiriháttar kolefnisbindingar utan Hellisheiðar. Orka náttúrunnar stefnir á að opna nýja og stærri hreinsistöð við Hellisheiðarvirkjun sem á að gera hana kolefnishlutlausa árið 2025. Sandra Snæbjörnsdóttir, yfirmaður kolefnisbindingar hjá Carbfix, segir að tilraunastöðin á Nesjavöllum sýni að Carbfix geti nýtt tækni sína til þess að ná kolefnishlutleysi. Tilraunastöðin á Nesjavöllum sé þannig fyrirrennari þeirrar sem verður reist á Hellisheiði. „Við erum að hanna stóra varanlega stöð sem verður sett upp á Hellisheiði. Þetta er svona lykillinn að þeirri tækni í rauninni,“ segir Sandra við Vísi. Sandra Snæbjörnsdóttir, yfirmaður kolefnisbindingar hjá Carbfix, vonast til þess að ný og skilvirkari tilraunastöð sé fyrsta skrefið að stærri hlutum í kolefnisbindingu jarðvarmavirkjana.Vísir/Stefán Losun úr sögunni fyrir lok áratugsins Áformað er að varanleg hreinsistöð leysi tilraunastöðina við Nesjavallavirkjun af hólmi árið 2030. Þegar það gerist skilja jarðvarmavirkjanir Orku náttúrunnar ekki lengur eftir sig kolefnisfótspor. „Þannig að 2030 á koldíoxíð- og brennisteinsvetnislosun frá þessum virkjunum að vera úr sögunni,“ segir Sandra. Hellisheiðarvirkjun losar nú um 36.000 tonn af koltvísýringi en Nesjavallavirkjun um tólf þúsund tonn. Þegar varanlegu hreinstöðvarnar komast í gagnið verður þannig komið í veg fyrir um þriðjung af losun gróðurhúsalofttegunda frá íslenskum jarðvarmavirkjunum á einu bretti. Líklegt er að samdrátturinn verði orðinn enn meiri fyrir lok áratugsins. Carbfix á í samstarfi við Landsvirkjun um að nýta tækni fyrirtækisins til þess að binda losun frá virkjun síðarnefnda fyrirtækisins á Þeistareykjum. Þá hreinsistöð á einnig að taka í gagnið árið 2025.
Loftslagsmál Umhverfismál Tækni Jarðhiti Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Mikil tíðindi í glænýrri könnun Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Sjá meira