Innlent

Bók­­­menntafrömuður sakaður um kyn­ferðis­brot gegn barni

Jakob Bjarnar skrifar
Kristinn E. Andrésson er einn áhrifamesti bókmenntafrömuður Íslands á síðustu öld. Við sjáum hann nú öðrum augum en áður.
Kristinn E. Andrésson er einn áhrifamesti bókmenntafrömuður Íslands á síðustu öld. Við sjáum hann nú öðrum augum en áður. skjáskot/alþingi

Kristinn E. Andrésson (1901-1973), alþingismaður og einn helsti bókmenntafrömuður landsins er sakaður um að hafa áreitt með grófum hætti níu ára stúlku.

Þetta kemur fram í aðsendri grein í Morgunblaðinu en þar lýsir Guðný Bjarnadóttir læknir því hvernig Kristinn veittist að henni á heimili hans og Þóru Vigfúsdóttur eiginkonu hans. Svo gripið sé niður í greinina sem er undir yfirskriftinni „Að skila skömm 60 árum síðar“. 

Guðrún var þá níu ára gömul komin á heimilið til að lesa Sálminn um blómið eftir Þórberg Þórðarson en Kristinn og Þóra voru vinafólk foreldra hennar:

„Þegar ég var búin að koma mér fyrir í stóra sófanum í fínu stofunni hjá Kristni og Þóru lét Þóra sig hverfa fram en Kristinn varð eftir í stofunni. Áður en ég vissi af færði hann sig að mér, tók bókina af mér og lét mig standa upp þétt að sér. Hann þuklaði mig alla og rak tunguna upp í munninn á mér. Þetta ætlaði engan enda að taka. Hann hélt áfram drykklanga stund, stundi þungan, talaði um hve falleg augu ég væri með og nuddaði bringuna og klofið á mér. Þegar hann loks sleppti mér fór ég fram þar sem ég sá að Þóra var að skipta á rúmum og ég sagðist þurfa að fara heim. Þá kom ekkert annað til greina en að Kristinn æki mér heim og undan því komst ég ekki. Á leiðinni stöðvaði Kristinn bílinn á Sogaveginum, andaði þungt, ótt og títt og spurði hvort ég vildi koma með sér upp í Heiðmörk. Þótt ég væri hrædd gat ég stunið því upp að ég vildi fara heim og þannig slapp ég í það skiptið.“


Áhrifamikill bókmenntafrömuður

Guðný lýsir því að hún hafi ávallt skammast sín fyrir atvikið, og borið það með sér í hljóði. Hún sagði til að mynda aldrei foreldrum sínum af þessu. „Ég ákvað að þau fengju að deyja án þess að heyra þetta.“ Í nokkur skipti hitti hún Kristin og stafaði þá vitaskuld ógn af honum. Og eitt sinn sat hann fyrir barninu að heimili hennar og viðhafði svipað athæfi.

Kristinn sat á Alþingi fyrir Suður-Þingeyinga 1942-1946, starfaði sem kennari við Alþýðuskólann á Hvítárbakka, við Kvennaskólann og Iðnskólann. En fyrst og fremst er hans minnst fyrir að hafa verið einn helsti áhrifamaður í bókmenntum á Íslandi um langt skeið.

Grein Guðnýjar um kynferðislega áreitni Kristins.skjáskot

Hann var framkvæmdastjóri Heimskringlu frá stofnun hennar 1934 og bókmenntafélagsins Máls og menningar frá stofnun þess eða frá 1937 til 1971. Þá voru bókmenntir snar þáttur í pólitískum átökum og hefur komið fram að húsakynni Máls og menningar við Laugaveg hafi verið byggð með fulltingi frá Sovétska kommúnistaflokknum.

Nýlega kom út bók um þau hjón, Kristin og Þóru.

Lítum Kristin öðrum augum

„Ef ég væri spurð myndi ég segja að Kristni hafi verið alveg sama um þjáningar allra þeirra milljóna sem týndu lífi í Gúlaginu, svo lengi sem hann fengi sínar rúblur,“ segir Guðný í áhrifaríkri grein sinni. Nýlega kom út bók sem fjallar um þau hjónin Kristin og Þóru, en hún heitir Rauðir þræðir og segist Guðný ætíð verða fyrir óþægindum þegar hana ber fyrir sjónir. 

„Þetta var hugsjónafólk sem helgaði líf sitt félags- og upplýsingastarfi fyrir kommúnisma og tók þátt í að stofna mörg af helstu menningarfyrirtækjum íslenskra kommúnista og sósíalista,“ sagði Rósa Magnúsdóttir, prófessor í sagnfræði við HÍ nýlega í viðtali við Fréttablaðið.

Þessi frásögn er áfall fyrir bókmenntaheiminn og útgáfuna, svo áhrifaríkur var Kristinn. Guðmundur Andri Thorsson rithöfundur og fyrrverandi alþingismaður lýsir því á Facebooksíðu sinni, segir Guðnýju greina frá því „af aðdáunarverðu hugrekki hvernig Kristinn E. Andrésson níddist á henni þegar hún var níu ára gömul og hvernig hún hefur burðast með þessa sögu gegnum lífið. Nú er skömmin komin á sinn stað. Þó að Kristinn sé löngu fallinn af stalli sínum sem áhrifamaður í bókmenntunum þá er þessi saga þess eðlis að við horfum á manninn allt öðrum augum en áður.“




Fleiri fréttir

Sjá meira


×