Íslenska deildin 50 ára

Þetta er afmælissumar í íslenskri knattspyrnu því 12. júní næstkomandi verða liðin 50 ár síðan að keppni í 1. deild hófst en fyrstu 43 ár Íslandsmótsins hér á landi var mótið spilað í einni deild en það breyttist allt fyrir hálfri öld síðan. KSÍ ákvað þá á sérstöku aukaþingi í janúarmánuði 1955 að gjörbylta mótafyrirkomulaginu sem hafði verið nánast óbreytt frá því að fyrsta Íslandsmótið fór fram 1912. Um sumarið hófu lið leik í tveimur deildum í fyrsta sinn en sex félög skipuðu efstu deild karla fyrstu þrettán árin. Sjö lið skipuðu deildina 1969, átta lið voru í deildinni á árunum 1970 til 1975, níu lið sumarið 1976 og allt frá árinu 1977 hafa tíu lið keppt um Íslandsmeistaratitilinn ár hvert. Fyrstu fjögur árin var bara leikin einföld umferð en frá og með árinu 1959 hafa liðin í efstu deild leikið tvöfalda umferð, heima og heiman á móti öllum hinum liðum deildarinnar. Þróttarar féllu fyrstir KR-ingar urðu fyrstu Íslandsmeistarar í 1. deild sumarið 1955 en deildina skipuðu þá fimm Reykjavíkurfélög (KR, Valur, Fram, Víkingur og Þróttur) auk Skagamanna sem höfðu orðið meistarar tvö síðustu sumurin fyrir breytinguna. Þróttur rak lestina og varð því fyrsta íslenska félagið sem féll í 2. deild. Það var KR-ingurinn Þorbjörn Friðriksson sem skoraði fyrsta markið í hinni nýju 1. deild en hann skoraði eftir aðeins fjórar mínútur í leik gegn Víkingi sem KR vann 7-0, í honum varð félagi hans í liðinu Hörður Felixson einnig fyrsti leikmaðurinn sem skoraði þrennu. Þetta var reyndar annar leikur mótsins, því Fram og Valur gerðu markalaust jafntefli í fyrsta leik hinnar nýju 1. deildar. Það hafa alls níu félög orðið Íslandsmeistarar síðan að deildaskiptingin var tekin upp fyrir fimmtíu árum og FH-ingar voru einmitt þeir síðustu til þess að bætast í hópinn þegar þeir tryggðu sér titilinn í fyrsta sinn síðasta haust. Skagamenn hafa unnið titilinn oftast á þessu tímabil eða alls 15 sinnum en KR-ingar koma þeim næstir með tíu Íslandsmeistaratitla. Það eru örugglega mörg lið tilkölluð þegar spáð er hvert sé sterkasta lið sem hefur spilað í deildarkeppninni á þessum 50 árum. Hér á eftir fara nokkur lið sem gera örugglega tilkall en hér er farið á hlaupum yfir nokkur af frægustu og bestu liðum sem hafa farið mikinn á leið sinni að Íslandsmeistaratitlinum. Töpuðu ekki stigi Eitt af þeim fyrstu til að koma sér á þennan lista var KR-liðið sem setti met sumarið 1959 í fyrsta sinn sem spiluð var tvöföld umferð. KR-ingar unnu þá alla tíu leiki sína með markatölunni 41-6. Lykilmenn liðsins voru menn eins og Þórólfur Beck sem varð markakóngur deildarinnar og Ellert B. Schram. KR-liðið fékk 9 stigum fleiri en næsta lið. Valsmenn settu einnig met sumarið 1978 þegar þeir urðu fyrsta og eina liðið í sögunni til þess að fara taplausir í gegnum 18 leikja Íslandsmót en liðið vann þá 17 leiki og gerði eitt jafntefli og fékk aðeins átta mörk á sig. Sigurður Haraldsson markvörður liðsins fékk meðal annars ekki á sig mark í 11 leikjum í röð, átta deildarleikjum og þremur bikarleikjum og hélt hreinu í 1095 mínútur. Skagamenn náðu einnig einstökum árangri á árunum 1983 og 1984 þegar þeir unnu tvöfalt tvö ár í röð, það er unnu bæði Íslandsmótið og bikarkeppnina bæði þessi sumur en það hefur ekkert annað lið afrekað. Framarar urðu þrisvar sinnum Íslandsmeistarar og þrisvar sinnum bikarmeistarar á árunum 1985 til 1990 og liðið sem vann deildina 1988 vann yfirburðarsigur á mótinu, vann 16 af 18 leikjum og fékk aðeins átta mörk á sig. Skagamenn unnu Íslandsmótið fimm ár í röð á árunum 1992-1996 og liðið sem vann tvöfalt árið 1993 er örugglega eitt það allra sterkasta en Skagamenn skoruðu þá 62 mörk í leikjunum 18 eða 3,4 að meðaltali í leik. Skagamenn unnu þá 16 af 18 leikjum sumarsins en árið áður varð liðið það fyrsta og eina í sögu tíu liða efstu deildar til þess að verða Íslandsmeistarar sem nýliðar í deildinni. Síðasta stórliðið í deildinni var örugglega KR-liðið sem varð fjórum sinnum Íslandsmeistari á árunum 1999 til 2003 en með því lék einmitt sigursælasti leikmaður í sögu deildarkeppninnar, Sigursteinn Gíslason. Afrek Sigursteins Gíslasonar Sigursteinn varð Íslandsmeistari í níu skipti frá árinu 1992 til 2003. Hann varð fimm sinum meistari með ÍA á árunum 1992 til 1996 og vann svo fjóra titla með KR á árunum 1999 til 2003.