Myndaði fisk og fólk og safnaði fínum munum Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 7. september 2019 11:00 "Okkur finnst sýn hans skemmtileg,“ segir Inga Lára um Pike Ward þar sem hún raðar upp myndum hans í Þjóðminjasafninu. Fréttablaðið/Anton Brink Pike Ward var enskur maður sem kom hingað til Íslands um 26 ára skeið, fyrir fyrri heimsstyrjöld, til að sinna fiskkaupum. Hann var virkur áhugaljósmyndari snemma, miðað við það sem gerðist á Íslandi. Þess vegna eru myndir hans svo áhugaverðar. Þær eru líka teknar víða um land og á löngu tímabili,“ segir Inga Lára Baldvinsdóttir, forstöðumaður ljósmyndadeildar Þjóðminjasafnsins, þar sem hún keppist við uppsetningu sýningar í myndasal safnsins sem opnuð verður í dag klukkan 14. Inga Lára segir fiskkaupmanninum hafa verið fálega tekið þegar hann kom til landsins fyrst. „Menn höfðu ekki áhuga á viðskiptunum en hann var svo heppinn að komast strax í kynni við Sigfús Eymundsson og Daníel Daníelsson á ljósmyndastofu Sigfúsar Eymundssonar og þeir höfðu milligöngu um að koma honum í samband við útgerðarmenn á Akranesi. Þangað fór hann strax í fyrstu ferðinni og keypti fisk. Eftir að Ward fór að koma hingað reglubundið breyttust viðhorf Íslendinga til hans. Á stærri stöðum, eins og Ísafirði og Neskaupstað, var hann með umboðsmenn og hann kom sér víða upp geymsluhúsum fyrir saltfisk. Hans aðall var sá að hann skapaði markað fyrir smáfisk sem fram að því hafði ekki verið eftirspurn eftir og smærri útvegsmenn fengu markað fyrir sína framleiðslu. Pike Ward borgaði bara í peningum, þannig að hann braut þá hefð að menn væru á klafa hjá einni verslun í sambandi sölu og úttekt. Hann kom líka með saltskip og fólk vann fiskinn eftir hans forskrift.“Hér klippir maður mann utan dyra á Seyðisfirði. Börnin fylgjast spennt með.Mynd/Pike WardGrunnstefið í myndum Pikes Ward er fiskverkun sem setti svip sinn mikið á þorp og bæi á Íslandi í upphafi 20. aldar, því hún fór fram utandyra. Hann filmaði þá sem voru nánastir honum í starfi en líka krakka á sleða á Vopnafirði og ein mynd er tekin neðan þilja í bát á Norðfirði, það segir Inga Lára merkilegt því þetta var fyrir daga flassins. Inga Lára tekur fram að Þjóðminjasafnið eigi ekki myndirnar og hafi ekki rétt yfir þeim nema núna. „Við eigum það Katherine Findlay að þakka að við fáum að sjá þær, hún var starfsmaður skjalasafnsins Devon Heritage Archive í Englandi og hennar Íslandsáhugi varð til þess að Þjóðminjasafnið hafði spurnir af myndunum. Safnið veitti okkur góðfúslegt leyfi til eftirtöku og sýningar á þeim og ég er sannfærð um að margir munu sækja í safnið eftir þetta. Það er frá tímabili sem við erum ekkert voða sterk í. Á fyrri hluta þess erum við svolítið bundin af ljósmyndum frá fáum einstaklingum, því munar um nýtt blóð.“ Fleira er á sýningunni en myndir því Pike Ward var ekki bara áhugaljósmyndari, heldur líka virkur safnari verðmætra muna. Hann hafði peninga milli handa og keypti alls konar gripi á Íslandi, allt frá silfurermahnöppum upp í altaristöflur, fór með þá á skipum, um leið og fiskinn, og skreytti hús sitt í Teignmouth með þeim, að sögn Ingu Láru. „Ward arfleiddi safn í Bretlandi að mununum að sér látnum og það varð að samkomulagi að Þjóðminjasafnið fengi þá til eignar árið 1950. Þannig að sýningin núna er sambland af misstórum stækkunum úr úrklippubókum hans og ljósmyndum og úrval úr gripaeigninni. Hlutirnir voru til sýnis í safninu einhvern tíma eftir að þeir bárust, en síðari árin bara í litlum mæli. Ég held þó að það séu tíu gripir úr því í grunnsýningu Þjóðminjasafnsins og það segir sína sögu um gæði þeirra. Þetta eru fínir gripir.“ Birtist í Fréttablaðinu Menning Mest lesið Trúlofuðust á gjörgæslunni eftir bílslys á Íslandi Lífið „Restin í hárið“ reglan gildir í Flonkyball Lífið samstarf Ellý snýr aftur vegna fjölda áskorana Lífið Borgarstjóri og frú tóku veislustjórnina að sér Lífið Nýtt upphaf Margrétar: „Búin að heita þessu nafni í rúma viku“ Lífið Nefnd í höfuðið á tveimur mikilvægum konum í lífi þeirra Lífið María Sigrún leikur í einni dýrustu mynd allra tíma Bíó og sjónvarp Fágæt og falleg eign við Flókagötu Lífið Sophia Bush kemur út úr skápnum Lífið Aron passaði varla inn í bílinn Lífið Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira
Pike Ward var enskur maður sem kom hingað til Íslands um 26 ára skeið, fyrir fyrri heimsstyrjöld, til að sinna fiskkaupum. Hann var virkur áhugaljósmyndari snemma, miðað við það sem gerðist á Íslandi. Þess vegna eru myndir hans svo áhugaverðar. Þær eru líka teknar víða um land og á löngu tímabili,“ segir Inga Lára Baldvinsdóttir, forstöðumaður ljósmyndadeildar Þjóðminjasafnsins, þar sem hún keppist við uppsetningu sýningar í myndasal safnsins sem opnuð verður í dag klukkan 14. Inga Lára segir fiskkaupmanninum hafa verið fálega tekið þegar hann kom til landsins fyrst. „Menn höfðu ekki áhuga á viðskiptunum en hann var svo heppinn að komast strax í kynni við Sigfús Eymundsson og Daníel Daníelsson á ljósmyndastofu Sigfúsar Eymundssonar og þeir höfðu milligöngu um að koma honum í samband við útgerðarmenn á Akranesi. Þangað fór hann strax í fyrstu ferðinni og keypti fisk. Eftir að Ward fór að koma hingað reglubundið breyttust viðhorf Íslendinga til hans. Á stærri stöðum, eins og Ísafirði og Neskaupstað, var hann með umboðsmenn og hann kom sér víða upp geymsluhúsum fyrir saltfisk. Hans aðall var sá að hann skapaði markað fyrir smáfisk sem fram að því hafði ekki verið eftirspurn eftir og smærri útvegsmenn fengu markað fyrir sína framleiðslu. Pike Ward borgaði bara í peningum, þannig að hann braut þá hefð að menn væru á klafa hjá einni verslun í sambandi sölu og úttekt. Hann kom líka með saltskip og fólk vann fiskinn eftir hans forskrift.“Hér klippir maður mann utan dyra á Seyðisfirði. Börnin fylgjast spennt með.Mynd/Pike WardGrunnstefið í myndum Pikes Ward er fiskverkun sem setti svip sinn mikið á þorp og bæi á Íslandi í upphafi 20. aldar, því hún fór fram utandyra. Hann filmaði þá sem voru nánastir honum í starfi en líka krakka á sleða á Vopnafirði og ein mynd er tekin neðan þilja í bát á Norðfirði, það segir Inga Lára merkilegt því þetta var fyrir daga flassins. Inga Lára tekur fram að Þjóðminjasafnið eigi ekki myndirnar og hafi ekki rétt yfir þeim nema núna. „Við eigum það Katherine Findlay að þakka að við fáum að sjá þær, hún var starfsmaður skjalasafnsins Devon Heritage Archive í Englandi og hennar Íslandsáhugi varð til þess að Þjóðminjasafnið hafði spurnir af myndunum. Safnið veitti okkur góðfúslegt leyfi til eftirtöku og sýningar á þeim og ég er sannfærð um að margir munu sækja í safnið eftir þetta. Það er frá tímabili sem við erum ekkert voða sterk í. Á fyrri hluta þess erum við svolítið bundin af ljósmyndum frá fáum einstaklingum, því munar um nýtt blóð.“ Fleira er á sýningunni en myndir því Pike Ward var ekki bara áhugaljósmyndari, heldur líka virkur safnari verðmætra muna. Hann hafði peninga milli handa og keypti alls konar gripi á Íslandi, allt frá silfurermahnöppum upp í altaristöflur, fór með þá á skipum, um leið og fiskinn, og skreytti hús sitt í Teignmouth með þeim, að sögn Ingu Láru. „Ward arfleiddi safn í Bretlandi að mununum að sér látnum og það varð að samkomulagi að Þjóðminjasafnið fengi þá til eignar árið 1950. Þannig að sýningin núna er sambland af misstórum stækkunum úr úrklippubókum hans og ljósmyndum og úrval úr gripaeigninni. Hlutirnir voru til sýnis í safninu einhvern tíma eftir að þeir bárust, en síðari árin bara í litlum mæli. Ég held þó að það séu tíu gripir úr því í grunnsýningu Þjóðminjasafnsins og það segir sína sögu um gæði þeirra. Þetta eru fínir gripir.“
Birtist í Fréttablaðinu Menning Mest lesið Trúlofuðust á gjörgæslunni eftir bílslys á Íslandi Lífið „Restin í hárið“ reglan gildir í Flonkyball Lífið samstarf Ellý snýr aftur vegna fjölda áskorana Lífið Borgarstjóri og frú tóku veislustjórnina að sér Lífið Nýtt upphaf Margrétar: „Búin að heita þessu nafni í rúma viku“ Lífið Nefnd í höfuðið á tveimur mikilvægum konum í lífi þeirra Lífið María Sigrún leikur í einni dýrustu mynd allra tíma Bíó og sjónvarp Fágæt og falleg eign við Flókagötu Lífið Sophia Bush kemur út úr skápnum Lífið Aron passaði varla inn í bílinn Lífið Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira