Kafbátar í íslenskri landhelgi yrðu að vera sýnilegir ofansjávar Þorbjörn Þórðarson skrifar 21. október 2014 19:00 Kafbátar verða að sigla ofansjávar og hafa fána sinn uppi þegar þeir sigla í landhelgi annarra ríkja. Sérfræðingur í hafrétti segir að sænsk stjórnvöld geti beitt kafbát í landhelgi Svíþjóðar vopnavaldi, sinni hann ekki tilmælum um að fara úr landhelginni. Svíar hafa síðustu daga leitað að kafbáti sem var í Kanholmsfirði í sænskri landhelgi án tilkynningar. Grunsemdir eru um að kafbáturinn, eða neðansjávarfarið, tilheyri Rússum. Fimmtán herskip sænska sjóhersins, þyrlur og minni bátar leituðu að kafbátnum frá því á föstudag. Á fimmtudag sl. hleruðu sænsk yfirvöld talstöðvarsamtal sem fór fram á neyðarrás rússneska kafbátaflotans sem ýtir stoðum undir þá kenningu að báturinn sé mögulega laskaður.Rússar og Bandaríkjamenn með sína túlkun Í þjóðarétti er umdeilt hvort tilkynna þurfi fyrirfram um friðsamlega för herskipa í landhelgi. Bæði Rússar og Bandaríkjamenn telja að ekki sé þörf á tilkynningu. Annað gildir hins vegar um kafbáta sem sigla með leynd. Samkvæmt Hafréttarsáttmálanum (Hafréttarsamningi SÞ) þurfa kafbátar í friðsamlegri för að sigla á yfirborðinu og sýna fána sinn þegar þeir sigla í landhelgi annarrra ríkja. „Í þjóðarétti er umdeilt að ríki þurfi leyfi strandríkis fyrir för innan landhelgi. Svíar hafa þá reglu að ef um herskip er að ræða þá þarf það að tilkynna um komu sína eftir diplómatískum leiðum. Ef það er ekki gert þá er það brot á sænskum lögum frá 1966,“ segir Bjarni Már Magnússon lektor í lögfræði við lagadeild HR en hann er með doktorspróf í hafrétti. Friðsamleg ferð kafbáts um landhelgi annars ríkis þarf að vera greið og óslitin samkvæmt Hafréttarsáttmálanum. Þá má kafbáturinn ekki stunda upplýsingaöflun, rannsóknir eða mælingar. Bjarni Már segir að það sem gerðist í sænsku landhelginni sé brot á Hafréttarsáttmálnum. „Þetta er í raun mjög gróft brot, bæði á Hafréttarsáttmálanum og þjóðarétti yfir höfuð,“ segir hann.Svíar gætu beitt vopnavaldi Hvernig gætu Svíar brugðist við, finnist farið eða kafbáturinn á annað borð? Fyrsta skref Svía væri að biðja kafbátinn um að yfirgefa landhelgina. Bjarni Már segir að næsta skref væri beiting harðari úrræða eins og vopnvalds til að þvinga viðkomandi kafbát úr landhelginni. Sænsk stjórnvöld þyrftu alltaf að beita meðalhófs við beitingu slíks úrræðis. Það má velta fyrir sér hvaða reglur giltu ef sambærilegar aðstæður kæmu upp hér á landi. Um för erlendra herskipa og kafbáta um íslenska landhelgi gildir tilskipun frá 1939 um aðgang herskipa og herloftfara erlendra ríkja, sem ekki eiga í ófriði, að íslensku forráðasvæði. Samkvæmt þessari tilskipun sem hefur enn lagagildi er erlendum herskipum ríkja, sem ekki eiga í ófriði, heimilt að koma í landhelgina og á hafnir ef koma þeirra hefur verið fyrirfram tilkynnt. Erlendur kafbátur þarf að vera sýnilegur ofansjávar meðan hann er innan íslenskrar landhelgi. Tengdar fréttir Segja kafbátinn í skerjagarðinum í Stokkhólmi vera frá Rússlandi Daginn áður en leitin hófst námu sænsk yfirvöld talstöðvarskilaboð á rússnesku. 18. október 2014 22:02 Dularfullur kafbátur í Svíþjóð Rússneskt skip sem er sérstaklega búið tækjum til leitar á hafsbotni siglir nú í átt að sænska Skerjagarðinum þar sem umfangsmikil leit stendur yfir að óþekktum kafbát. 19. október 2014 18:38 Sænski herinn leitar kafbáts í skerjagarðinum í Stokkhólmi Talsmaður sænska hersins segir að "trúverðugar upplýsingar“ hafi borist um að erlendur kafbátur væri undir yfirborðinu í skerjagarðinum. 17. október 2014 16:29 Rússar segjast ekkert kannast við kafbát í skerjagarðinum Leitin í sænska skerjagarðinum heldur áfram í dag en alla helgina hefur sænski herinn leitað að torkennilegum hlut sem sást í vatnsborðinu og er talinn hafa verið erlendur kafbátur. 20. október 2014 07:17 Leitin skilar litlum árangri Sænski herinn hélt í gær áfram að leita að óþekktu neðansjávarfarartæki í sænska skerjagarðinum úti fyrir Stokkhólmi. Grunur hefur beinst að Rússum, en engar staðfestingar fengist á neinu frekar en fyrri daginn. 21. október 2014 07:00 Mest lesið Segja „alvarlegar staðreyndavillur“ í umfjöllun Kastljóss Innlent Gosið gæti þúsundfaldast við nýjan atburð Innlent Séra Guðrún kjörin biskup Íslands Innlent Stillir viðtækið á alheimsdögunina Innlent „Skítkastið var ógeðslegt“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Lífverðir Selenskís sakaðir um að skipuleggja banatilræði Erlent Verðhækkanir á döner-kebab eitt helsta áhyggjuefni Þjóðverja Erlent „Massíf slysaslepping á vondu frumvarpi“ Innlent Beinagrindur og ástarsorg á Bessastöðum Innlent Fleiri fréttir Aðstæður fyrir stýrivaxtalækkun á morgun Gosið gæti þúsundfaldast við nýjan atburð Séra Guðrún kjörin biskup Íslands Segja „alvarlegar staðreyndavillur“ í umfjöllun Kastljóss SA og SSF skrifuðu undir langtímakjarasamning Agnes segir nýjan biskup taka við annarri kirkju en hún tók við Stýrivextir, Eurovision og biskupskjör „Skítkastið var ógeðslegt“ Fiskadauði í einni af mestu sjóbirtingsveiðiám landsins Valtýr ráðinn yfirlæknir Ný nálgun Samfylkingar í orkumálum konfekt í eyrum Jóns Vilja tryggja öryggi starfsfólks í vegavinnu „Massíf slysaslepping á vondu frumvarpi“ Stillir viðtækið á alheimsdögunina Þrír handteknir vegna vopnalagabrota og tveir vegna líkamsárásar Beinagrindur og ástarsorg á Bessastöðum Alþjóðanemar neyðist til að vinna svart á Íslandi „Tjónið af þessum slóðaskap hleypur á fleiri milljörðum“ Stóra stundin að renna upp: Bjartsýn en með báða fætur á jörðinni Sanngirnisbótafrumvarpið sé blekking Faðir mannsins sem lést á Litla-Hrauni krefst umbóta Kveikt í papparusli í Glæsibæ Flugfélögin grípa til ráðstafana vegna verkfallsaðgerða Skjálfti fannst vel á höfuðborgarsvæðinu Ákall frá föður látins fanga og beinagrindur á Bessastöðum Kveðst ekki svindla á neinum með happdrætti sínu Örlætisgjörningur ríkislögreglustjóra til tals á þinginu Brynjar hefur ekki orðið var við neina skrímsladeild í Valhöll Framkvæmdir muni ekki hafa marktæk áhrif á daglega starfsemi Segja varkárni ávallt hafa verið Haraldi efst í huga Sjá meira
Kafbátar verða að sigla ofansjávar og hafa fána sinn uppi þegar þeir sigla í landhelgi annarra ríkja. Sérfræðingur í hafrétti segir að sænsk stjórnvöld geti beitt kafbát í landhelgi Svíþjóðar vopnavaldi, sinni hann ekki tilmælum um að fara úr landhelginni. Svíar hafa síðustu daga leitað að kafbáti sem var í Kanholmsfirði í sænskri landhelgi án tilkynningar. Grunsemdir eru um að kafbáturinn, eða neðansjávarfarið, tilheyri Rússum. Fimmtán herskip sænska sjóhersins, þyrlur og minni bátar leituðu að kafbátnum frá því á föstudag. Á fimmtudag sl. hleruðu sænsk yfirvöld talstöðvarsamtal sem fór fram á neyðarrás rússneska kafbátaflotans sem ýtir stoðum undir þá kenningu að báturinn sé mögulega laskaður.Rússar og Bandaríkjamenn með sína túlkun Í þjóðarétti er umdeilt hvort tilkynna þurfi fyrirfram um friðsamlega för herskipa í landhelgi. Bæði Rússar og Bandaríkjamenn telja að ekki sé þörf á tilkynningu. Annað gildir hins vegar um kafbáta sem sigla með leynd. Samkvæmt Hafréttarsáttmálanum (Hafréttarsamningi SÞ) þurfa kafbátar í friðsamlegri för að sigla á yfirborðinu og sýna fána sinn þegar þeir sigla í landhelgi annarrra ríkja. „Í þjóðarétti er umdeilt að ríki þurfi leyfi strandríkis fyrir för innan landhelgi. Svíar hafa þá reglu að ef um herskip er að ræða þá þarf það að tilkynna um komu sína eftir diplómatískum leiðum. Ef það er ekki gert þá er það brot á sænskum lögum frá 1966,“ segir Bjarni Már Magnússon lektor í lögfræði við lagadeild HR en hann er með doktorspróf í hafrétti. Friðsamleg ferð kafbáts um landhelgi annars ríkis þarf að vera greið og óslitin samkvæmt Hafréttarsáttmálanum. Þá má kafbáturinn ekki stunda upplýsingaöflun, rannsóknir eða mælingar. Bjarni Már segir að það sem gerðist í sænsku landhelginni sé brot á Hafréttarsáttmálnum. „Þetta er í raun mjög gróft brot, bæði á Hafréttarsáttmálanum og þjóðarétti yfir höfuð,“ segir hann.Svíar gætu beitt vopnavaldi Hvernig gætu Svíar brugðist við, finnist farið eða kafbáturinn á annað borð? Fyrsta skref Svía væri að biðja kafbátinn um að yfirgefa landhelgina. Bjarni Már segir að næsta skref væri beiting harðari úrræða eins og vopnvalds til að þvinga viðkomandi kafbát úr landhelginni. Sænsk stjórnvöld þyrftu alltaf að beita meðalhófs við beitingu slíks úrræðis. Það má velta fyrir sér hvaða reglur giltu ef sambærilegar aðstæður kæmu upp hér á landi. Um för erlendra herskipa og kafbáta um íslenska landhelgi gildir tilskipun frá 1939 um aðgang herskipa og herloftfara erlendra ríkja, sem ekki eiga í ófriði, að íslensku forráðasvæði. Samkvæmt þessari tilskipun sem hefur enn lagagildi er erlendum herskipum ríkja, sem ekki eiga í ófriði, heimilt að koma í landhelgina og á hafnir ef koma þeirra hefur verið fyrirfram tilkynnt. Erlendur kafbátur þarf að vera sýnilegur ofansjávar meðan hann er innan íslenskrar landhelgi.
Tengdar fréttir Segja kafbátinn í skerjagarðinum í Stokkhólmi vera frá Rússlandi Daginn áður en leitin hófst námu sænsk yfirvöld talstöðvarskilaboð á rússnesku. 18. október 2014 22:02 Dularfullur kafbátur í Svíþjóð Rússneskt skip sem er sérstaklega búið tækjum til leitar á hafsbotni siglir nú í átt að sænska Skerjagarðinum þar sem umfangsmikil leit stendur yfir að óþekktum kafbát. 19. október 2014 18:38 Sænski herinn leitar kafbáts í skerjagarðinum í Stokkhólmi Talsmaður sænska hersins segir að "trúverðugar upplýsingar“ hafi borist um að erlendur kafbátur væri undir yfirborðinu í skerjagarðinum. 17. október 2014 16:29 Rússar segjast ekkert kannast við kafbát í skerjagarðinum Leitin í sænska skerjagarðinum heldur áfram í dag en alla helgina hefur sænski herinn leitað að torkennilegum hlut sem sást í vatnsborðinu og er talinn hafa verið erlendur kafbátur. 20. október 2014 07:17 Leitin skilar litlum árangri Sænski herinn hélt í gær áfram að leita að óþekktu neðansjávarfarartæki í sænska skerjagarðinum úti fyrir Stokkhólmi. Grunur hefur beinst að Rússum, en engar staðfestingar fengist á neinu frekar en fyrri daginn. 21. október 2014 07:00 Mest lesið Segja „alvarlegar staðreyndavillur“ í umfjöllun Kastljóss Innlent Gosið gæti þúsundfaldast við nýjan atburð Innlent Séra Guðrún kjörin biskup Íslands Innlent Stillir viðtækið á alheimsdögunina Innlent „Skítkastið var ógeðslegt“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Lífverðir Selenskís sakaðir um að skipuleggja banatilræði Erlent Verðhækkanir á döner-kebab eitt helsta áhyggjuefni Þjóðverja Erlent „Massíf slysaslepping á vondu frumvarpi“ Innlent Beinagrindur og ástarsorg á Bessastöðum Innlent Fleiri fréttir Aðstæður fyrir stýrivaxtalækkun á morgun Gosið gæti þúsundfaldast við nýjan atburð Séra Guðrún kjörin biskup Íslands Segja „alvarlegar staðreyndavillur“ í umfjöllun Kastljóss SA og SSF skrifuðu undir langtímakjarasamning Agnes segir nýjan biskup taka við annarri kirkju en hún tók við Stýrivextir, Eurovision og biskupskjör „Skítkastið var ógeðslegt“ Fiskadauði í einni af mestu sjóbirtingsveiðiám landsins Valtýr ráðinn yfirlæknir Ný nálgun Samfylkingar í orkumálum konfekt í eyrum Jóns Vilja tryggja öryggi starfsfólks í vegavinnu „Massíf slysaslepping á vondu frumvarpi“ Stillir viðtækið á alheimsdögunina Þrír handteknir vegna vopnalagabrota og tveir vegna líkamsárásar Beinagrindur og ástarsorg á Bessastöðum Alþjóðanemar neyðist til að vinna svart á Íslandi „Tjónið af þessum slóðaskap hleypur á fleiri milljörðum“ Stóra stundin að renna upp: Bjartsýn en með báða fætur á jörðinni Sanngirnisbótafrumvarpið sé blekking Faðir mannsins sem lést á Litla-Hrauni krefst umbóta Kveikt í papparusli í Glæsibæ Flugfélögin grípa til ráðstafana vegna verkfallsaðgerða Skjálfti fannst vel á höfuðborgarsvæðinu Ákall frá föður látins fanga og beinagrindur á Bessastöðum Kveðst ekki svindla á neinum með happdrætti sínu Örlætisgjörningur ríkislögreglustjóra til tals á þinginu Brynjar hefur ekki orðið var við neina skrímsladeild í Valhöll Framkvæmdir muni ekki hafa marktæk áhrif á daglega starfsemi Segja varkárni ávallt hafa verið Haraldi efst í huga Sjá meira
Segja kafbátinn í skerjagarðinum í Stokkhólmi vera frá Rússlandi Daginn áður en leitin hófst námu sænsk yfirvöld talstöðvarskilaboð á rússnesku. 18. október 2014 22:02
Dularfullur kafbátur í Svíþjóð Rússneskt skip sem er sérstaklega búið tækjum til leitar á hafsbotni siglir nú í átt að sænska Skerjagarðinum þar sem umfangsmikil leit stendur yfir að óþekktum kafbát. 19. október 2014 18:38
Sænski herinn leitar kafbáts í skerjagarðinum í Stokkhólmi Talsmaður sænska hersins segir að "trúverðugar upplýsingar“ hafi borist um að erlendur kafbátur væri undir yfirborðinu í skerjagarðinum. 17. október 2014 16:29
Rússar segjast ekkert kannast við kafbát í skerjagarðinum Leitin í sænska skerjagarðinum heldur áfram í dag en alla helgina hefur sænski herinn leitað að torkennilegum hlut sem sást í vatnsborðinu og er talinn hafa verið erlendur kafbátur. 20. október 2014 07:17
Leitin skilar litlum árangri Sænski herinn hélt í gær áfram að leita að óþekktu neðansjávarfarartæki í sænska skerjagarðinum úti fyrir Stokkhólmi. Grunur hefur beinst að Rússum, en engar staðfestingar fengist á neinu frekar en fyrri daginn. 21. október 2014 07:00