Saga Kötlu 9. júlí 2011 11:54 Frá Kötlugosi 1918. Katla er eitt hættulegasta eldfjall landsins og hafa hlaup úr Kötlu valdið gríðarlegu tjóni á Suðurlandi. Talið er að Katla hafi gosið um tuttugu sinnum frá landnámi en síðasta stóra gos í Kötlu varð árið 1918. Mesta hættan af Kötlugosunum liggur í jökulhlaupum. Árið 1721 varð eitt mesta gjóskugos Kötlu og fylgdi því gríðarlegt jökulhlaup. Hlaupið kom úr Kötlugjá og rann með svo miklum krafti til sjávar að flóðbylgja myndaðist sem olli meðal annars tjóni í Vestmannaeyjum. Jökulhlaupin úr Kötlu hafa lagt byggðir í auðn, auk þess að mynda mikil sandflæmi umhverfis Kötlu og færa út strandlengju landsins. Katla er ein virkasta eldstöð landsins og eru Kötlugos á sögulegum tíma um tuttugu talsins. Skráð gos, sem skilið hafa eftir sig gjóskulag í nágrenni Mýrdalsjökuls er átján. Katla hefur gosið á 40 til 80 ára fresti, stysta hvíld milli gosa er 13 ár en talið er að allt að 95 ár ghafi liðið milli gosa fyrr á öldum. Síðasta Kötlugos varð árið 1918 og því var Katla komin á tíma, eins og það er orðað, og gosið í dag eitthvað sem menn hafa reiknað með. Aðdragandi Kötlugosa eru snarpir jarðskjálftar. Kötlugos eru yfirleitt öflug þeytigos og nær gosmökkurinn oft náð mikilli hæð. Gjóskufall er oft mikið úr Kötlugosum og dregur hægar úr gjóskufallinu en til dæmis í Heklugosum. Gos í Kötlu hafa varað í allt að fimm mánuði. Önnur hætta sem fylgir Kötlugosum eru miklar skruggur og eldingar. Getur eldingum slegið niður í að minnsta kosti 30 kílómetra fjarlægð frá Kötlu. Tvær manneskjur létust af völdum eldinga í Kötlugosinu 1755. Gos í Kötlu hafa valdið einhverjum mestu umhverfisbreytingum sem orðið hafa á sögulegum tíma hér á landi. Eldgjárgosið breytti landslagi, vatnafari og möguleikum á landnýtingu á öllu suðurlandi. Sandflæmin umhverfis Mýrdalsjökul, til dæmis Skógasandur, Sólheimasandur og Mýrdalssandur, bera afleiðingum Kötlugosa vitni. Mest lesið Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Innlent Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Erlent Grínaðist með Möggu Stínu: „Fyrsta líflátshótunin kom 18 mínútum seinna“ Innlent Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Innlent Fjöldi látinn eftir að verksmiðja sprakk í loft upp Innlent Þarf að una áminningu í máli móður í forsjárdeilu Innlent Nóbelsnefndin hafi valið pólitík fram yfir frið Erlent Venesúelskur stjórnarandstæðingur hlaut friðarverðlaun Nóbels Erlent Magga Stína í flugi á leið til Istanbúl Innlent Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun“ Innlent Fleiri fréttir Fékk sýn og vakti heimsathygli Vísað út af bókasafni fyrir að drekka inni á salerni Enginn njósni um barnaafmæli borgarinnar Þarf að una áminningu í máli móður í forsjárdeilu Fjöldi látinn eftir að verksmiðja sprakk í loft upp Múhameð fær blessun mannanafnanefndar Samfylkingin með mesta fylgi allra flokka Skipaður í embætti skólameistara Framhaldsskólans í Mosó Sigurbjörg skipuð forstjóri Ráðgjafar- og greiningarstöðvar „Sorglegt“ ef börnin lesa ekki Laxness og Íslendingasögur Fyrstu skref til friðar á Gasa tekin og Friðarverðlaunin fara til Venesúela Leggja til tæplega 44 þúsund tonna loðnukvóta Grínaðist með Möggu Stínu: „Fyrsta líflátshótunin kom 18 mínútum seinna“ Magga Stína í flugi á leið til Istanbúl Bein útsending: Árleg friðarráðstefna Höfða Bein útsending: Athafnaborgin Reykjavík kynnt frá ólíkum hliðum Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Brotthvarf Laxness: „Ekkert sem kemur í staðinn fyrir að vera einn í sínum heimi með bók“ Þakklát Möggu Stínu og segir vopnahlé ljósið við enda ganganna Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun“ Söguleg stund Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Tólf eldislaxar fundust í sex ám Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Bein útsending: Dagur landbúnaðarins „Alls ekki og engan veginn“ sé hægt að hagga ESB Selta olli rafmagnsleysi á Suðurlandi Sjá meira
Katla er eitt hættulegasta eldfjall landsins og hafa hlaup úr Kötlu valdið gríðarlegu tjóni á Suðurlandi. Talið er að Katla hafi gosið um tuttugu sinnum frá landnámi en síðasta stóra gos í Kötlu varð árið 1918. Mesta hættan af Kötlugosunum liggur í jökulhlaupum. Árið 1721 varð eitt mesta gjóskugos Kötlu og fylgdi því gríðarlegt jökulhlaup. Hlaupið kom úr Kötlugjá og rann með svo miklum krafti til sjávar að flóðbylgja myndaðist sem olli meðal annars tjóni í Vestmannaeyjum. Jökulhlaupin úr Kötlu hafa lagt byggðir í auðn, auk þess að mynda mikil sandflæmi umhverfis Kötlu og færa út strandlengju landsins. Katla er ein virkasta eldstöð landsins og eru Kötlugos á sögulegum tíma um tuttugu talsins. Skráð gos, sem skilið hafa eftir sig gjóskulag í nágrenni Mýrdalsjökuls er átján. Katla hefur gosið á 40 til 80 ára fresti, stysta hvíld milli gosa er 13 ár en talið er að allt að 95 ár ghafi liðið milli gosa fyrr á öldum. Síðasta Kötlugos varð árið 1918 og því var Katla komin á tíma, eins og það er orðað, og gosið í dag eitthvað sem menn hafa reiknað með. Aðdragandi Kötlugosa eru snarpir jarðskjálftar. Kötlugos eru yfirleitt öflug þeytigos og nær gosmökkurinn oft náð mikilli hæð. Gjóskufall er oft mikið úr Kötlugosum og dregur hægar úr gjóskufallinu en til dæmis í Heklugosum. Gos í Kötlu hafa varað í allt að fimm mánuði. Önnur hætta sem fylgir Kötlugosum eru miklar skruggur og eldingar. Getur eldingum slegið niður í að minnsta kosti 30 kílómetra fjarlægð frá Kötlu. Tvær manneskjur létust af völdum eldinga í Kötlugosinu 1755. Gos í Kötlu hafa valdið einhverjum mestu umhverfisbreytingum sem orðið hafa á sögulegum tíma hér á landi. Eldgjárgosið breytti landslagi, vatnafari og möguleikum á landnýtingu á öllu suðurlandi. Sandflæmin umhverfis Mýrdalsjökul, til dæmis Skógasandur, Sólheimasandur og Mýrdalssandur, bera afleiðingum Kötlugosa vitni.
Mest lesið Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Innlent Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Erlent Grínaðist með Möggu Stínu: „Fyrsta líflátshótunin kom 18 mínútum seinna“ Innlent Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Innlent Fjöldi látinn eftir að verksmiðja sprakk í loft upp Innlent Þarf að una áminningu í máli móður í forsjárdeilu Innlent Nóbelsnefndin hafi valið pólitík fram yfir frið Erlent Venesúelskur stjórnarandstæðingur hlaut friðarverðlaun Nóbels Erlent Magga Stína í flugi á leið til Istanbúl Innlent Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun“ Innlent Fleiri fréttir Fékk sýn og vakti heimsathygli Vísað út af bókasafni fyrir að drekka inni á salerni Enginn njósni um barnaafmæli borgarinnar Þarf að una áminningu í máli móður í forsjárdeilu Fjöldi látinn eftir að verksmiðja sprakk í loft upp Múhameð fær blessun mannanafnanefndar Samfylkingin með mesta fylgi allra flokka Skipaður í embætti skólameistara Framhaldsskólans í Mosó Sigurbjörg skipuð forstjóri Ráðgjafar- og greiningarstöðvar „Sorglegt“ ef börnin lesa ekki Laxness og Íslendingasögur Fyrstu skref til friðar á Gasa tekin og Friðarverðlaunin fara til Venesúela Leggja til tæplega 44 þúsund tonna loðnukvóta Grínaðist með Möggu Stínu: „Fyrsta líflátshótunin kom 18 mínútum seinna“ Magga Stína í flugi á leið til Istanbúl Bein útsending: Árleg friðarráðstefna Höfða Bein útsending: Athafnaborgin Reykjavík kynnt frá ólíkum hliðum Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Brotthvarf Laxness: „Ekkert sem kemur í staðinn fyrir að vera einn í sínum heimi með bók“ Þakklát Möggu Stínu og segir vopnahlé ljósið við enda ganganna Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun“ Söguleg stund Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Tólf eldislaxar fundust í sex ám Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Bein útsending: Dagur landbúnaðarins „Alls ekki og engan veginn“ sé hægt að hagga ESB Selta olli rafmagnsleysi á Suðurlandi Sjá meira