Ekki lög um þjóðaratkvæði 4. janúar 2009 08:00 Engin lög eða reglur eru til um þjóðaratkvæðagreiðslu og framkvæmd hennar. Geir H. Haarde forsætisráðherra hefur nefnt þann möguleika að þjóðin kjósi um hvort hefja eigi viðræður um aðild Íslands að Evrópusambandinu. „Það eru engin ákvæði um almennar þjóðaratkvæðagreiðslur af þessu tagi, hvorki í stjórnarskrá né lögum," segir Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands. Að sögn Ólafs getur ríkisstjórnin efnt til ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Einnig geti Alþingi sett lög um slíka atkvæðagreiðslu sem yrði þá bindandi. Sjálfur kveðst Ólafur telja eðlilegt að ekki yrðu settir þröskuldar á kjörsókn eins og rætt hafi verið um þegar til stóð að þjóðin greiddi atkvæði um fjölmiðlalög sem Ólafur Ragnar Grímsson forseti synjaði staðfestingar árið 2004. Þess utan greini lögfræðinga á um hvort heimilt yrði að setja skilyrði um kjörsókn. „Þá gætu þeir sem eru andvígir tillögunni grætt á því að sitja heima og kjósa ekki," útskýrir Ólafur. „En ef menn vilja vera með þröskuld þá er miklu skynsamlegra að segja að það þurfi ákveðinn fjöldi kjósenda á kjörskrá að segja já. Til dæmis ef menn vildu fá 80 prósent kjörsókn að þá þyrftu 40 prósent að segja já til að tillagan sé samþykkt." Þá segir Ólafur að einnig þurfi að vanda vel til framsetningar sjálfrar atkvæðagreiðslunnar. Það ætti þó ekki vera flókið í hugsanlegum atkvæðagreiðslum um aðildarviðæður og síðan um samning við Evrópusambandið. „Væntanlega yrði fyrri spurningin einfaldlega sú hvort menn vildu fara í aðildarviðræður eða ekki og síðan yrði spurt hvort menn séu með eða á móti þeim samningi sem liggur á borðinu." Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra hefur sagt að samfara þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarviðræður væri eðlilegt að kjósa einnig til Alþingis. Ólafur segir slíka tilhögun bæði hafa kosti og galla í för með sér. Kostur væri að þá þyrfti ekki að vera kjósa tvisvar og að væntanlega yrði tryggð betri kjörsókn í þjóðaratkvæðagreiðslu með því móti. „Gallinn væri sá að verið væri að blanda saman tveimur kosningabaráttum sem snúast annars vegar um málið sjálft og hins vegar um flokkana." gar@frettabladid.is Mest lesið Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Innlent Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Innlent Hitinn víða yfir 50 stig og vatnsforðinn að þorna upp Erlent Brú skóf þakið af tveggja hæða rútu Erlent Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Innlent Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Innlent Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Innlent Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Innlent Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Innlent Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Innlent Fleiri fréttir Alvarlega slösuð bankakona lagði VÍS eftir langa og stranga baráttu Lærði skriðsund á YouTube og syndir Ermarsund á morgun Sjálfsagt að taka málið fyrir: „Leysist ekkert sjálfkrafa við að ganga inn í Evrópusambandið“ Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Play tekur dýfu í skugga afkomuviðvörunar og Njáll Trausti vill funda Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Njáll Trausti vill fund hið fyrsta í atvinnuveganefnd Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Með vesen í miðborginni og á bráðamóttöku og síðar handtekinn vegna þjófnaðar Virknin bundin við einn gíg: Gasmengunar gæti orðið vart á Suðurlandi Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Hvalreki í Vogum Gosmóðan gæti setið sem fastast fram á fimmtudag: „Menn verða að taka þetta alvarlega“ Hefur áhyggjur af málflutningi „taugaveiklaðrar“ stjórnarandstöðu Lokuð inni með lokað fyrir glugga í þrjá daga Fundurinn vonbrigði: „Þetta leikrit er hafið“ Búin að vera lokuð inni í þrjá daga vegna gosmóðunnar Vopnað rán og skartgripaþjófnaður í Reykjavík Einfaldlega nýnastistar sem þýði meira ofbeldi og átök Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Fordæma Hamas og segja áform um „mannúðarborg“ óviðunandi Stofna grunnskóla fyrir einhverf börn í Garðabæ Loftgæði versnandi á gosstöðvunum Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Sex spænskar orrustuþotur á leið til landsins Hafa tapað tvö hundruð milljónum króna vegna fjársvika Hafa sótt um bráðabirgðaleyfi Sjá meira
Engin lög eða reglur eru til um þjóðaratkvæðagreiðslu og framkvæmd hennar. Geir H. Haarde forsætisráðherra hefur nefnt þann möguleika að þjóðin kjósi um hvort hefja eigi viðræður um aðild Íslands að Evrópusambandinu. „Það eru engin ákvæði um almennar þjóðaratkvæðagreiðslur af þessu tagi, hvorki í stjórnarskrá né lögum," segir Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands. Að sögn Ólafs getur ríkisstjórnin efnt til ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Einnig geti Alþingi sett lög um slíka atkvæðagreiðslu sem yrði þá bindandi. Sjálfur kveðst Ólafur telja eðlilegt að ekki yrðu settir þröskuldar á kjörsókn eins og rætt hafi verið um þegar til stóð að þjóðin greiddi atkvæði um fjölmiðlalög sem Ólafur Ragnar Grímsson forseti synjaði staðfestingar árið 2004. Þess utan greini lögfræðinga á um hvort heimilt yrði að setja skilyrði um kjörsókn. „Þá gætu þeir sem eru andvígir tillögunni grætt á því að sitja heima og kjósa ekki," útskýrir Ólafur. „En ef menn vilja vera með þröskuld þá er miklu skynsamlegra að segja að það þurfi ákveðinn fjöldi kjósenda á kjörskrá að segja já. Til dæmis ef menn vildu fá 80 prósent kjörsókn að þá þyrftu 40 prósent að segja já til að tillagan sé samþykkt." Þá segir Ólafur að einnig þurfi að vanda vel til framsetningar sjálfrar atkvæðagreiðslunnar. Það ætti þó ekki vera flókið í hugsanlegum atkvæðagreiðslum um aðildarviðæður og síðan um samning við Evrópusambandið. „Væntanlega yrði fyrri spurningin einfaldlega sú hvort menn vildu fara í aðildarviðræður eða ekki og síðan yrði spurt hvort menn séu með eða á móti þeim samningi sem liggur á borðinu." Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra hefur sagt að samfara þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarviðræður væri eðlilegt að kjósa einnig til Alþingis. Ólafur segir slíka tilhögun bæði hafa kosti og galla í för með sér. Kostur væri að þá þyrfti ekki að vera kjósa tvisvar og að væntanlega yrði tryggð betri kjörsókn í þjóðaratkvæðagreiðslu með því móti. „Gallinn væri sá að verið væri að blanda saman tveimur kosningabaráttum sem snúast annars vegar um málið sjálft og hins vegar um flokkana." gar@frettabladid.is
Mest lesið Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Innlent Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Innlent Hitinn víða yfir 50 stig og vatnsforðinn að þorna upp Erlent Brú skóf þakið af tveggja hæða rútu Erlent Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Innlent Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Innlent Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Innlent Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Innlent Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Innlent Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Innlent Fleiri fréttir Alvarlega slösuð bankakona lagði VÍS eftir langa og stranga baráttu Lærði skriðsund á YouTube og syndir Ermarsund á morgun Sjálfsagt að taka málið fyrir: „Leysist ekkert sjálfkrafa við að ganga inn í Evrópusambandið“ Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Play tekur dýfu í skugga afkomuviðvörunar og Njáll Trausti vill funda Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Njáll Trausti vill fund hið fyrsta í atvinnuveganefnd Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Með vesen í miðborginni og á bráðamóttöku og síðar handtekinn vegna þjófnaðar Virknin bundin við einn gíg: Gasmengunar gæti orðið vart á Suðurlandi Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Hvalreki í Vogum Gosmóðan gæti setið sem fastast fram á fimmtudag: „Menn verða að taka þetta alvarlega“ Hefur áhyggjur af málflutningi „taugaveiklaðrar“ stjórnarandstöðu Lokuð inni með lokað fyrir glugga í þrjá daga Fundurinn vonbrigði: „Þetta leikrit er hafið“ Búin að vera lokuð inni í þrjá daga vegna gosmóðunnar Vopnað rán og skartgripaþjófnaður í Reykjavík Einfaldlega nýnastistar sem þýði meira ofbeldi og átök Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Fordæma Hamas og segja áform um „mannúðarborg“ óviðunandi Stofna grunnskóla fyrir einhverf börn í Garðabæ Loftgæði versnandi á gosstöðvunum Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Sex spænskar orrustuþotur á leið til landsins Hafa tapað tvö hundruð milljónum króna vegna fjársvika Hafa sótt um bráðabirgðaleyfi Sjá meira