Ekki lög um þjóðaratkvæði 4. janúar 2009 08:00 Engin lög eða reglur eru til um þjóðaratkvæðagreiðslu og framkvæmd hennar. Geir H. Haarde forsætisráðherra hefur nefnt þann möguleika að þjóðin kjósi um hvort hefja eigi viðræður um aðild Íslands að Evrópusambandinu. „Það eru engin ákvæði um almennar þjóðaratkvæðagreiðslur af þessu tagi, hvorki í stjórnarskrá né lögum," segir Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands. Að sögn Ólafs getur ríkisstjórnin efnt til ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Einnig geti Alþingi sett lög um slíka atkvæðagreiðslu sem yrði þá bindandi. Sjálfur kveðst Ólafur telja eðlilegt að ekki yrðu settir þröskuldar á kjörsókn eins og rætt hafi verið um þegar til stóð að þjóðin greiddi atkvæði um fjölmiðlalög sem Ólafur Ragnar Grímsson forseti synjaði staðfestingar árið 2004. Þess utan greini lögfræðinga á um hvort heimilt yrði að setja skilyrði um kjörsókn. „Þá gætu þeir sem eru andvígir tillögunni grætt á því að sitja heima og kjósa ekki," útskýrir Ólafur. „En ef menn vilja vera með þröskuld þá er miklu skynsamlegra að segja að það þurfi ákveðinn fjöldi kjósenda á kjörskrá að segja já. Til dæmis ef menn vildu fá 80 prósent kjörsókn að þá þyrftu 40 prósent að segja já til að tillagan sé samþykkt." Þá segir Ólafur að einnig þurfi að vanda vel til framsetningar sjálfrar atkvæðagreiðslunnar. Það ætti þó ekki vera flókið í hugsanlegum atkvæðagreiðslum um aðildarviðæður og síðan um samning við Evrópusambandið. „Væntanlega yrði fyrri spurningin einfaldlega sú hvort menn vildu fara í aðildarviðræður eða ekki og síðan yrði spurt hvort menn séu með eða á móti þeim samningi sem liggur á borðinu." Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra hefur sagt að samfara þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarviðræður væri eðlilegt að kjósa einnig til Alþingis. Ólafur segir slíka tilhögun bæði hafa kosti og galla í för með sér. Kostur væri að þá þyrfti ekki að vera kjósa tvisvar og að væntanlega yrði tryggð betri kjörsókn í þjóðaratkvæðagreiðslu með því móti. „Gallinn væri sá að verið væri að blanda saman tveimur kosningabaráttum sem snúast annars vegar um málið sjálft og hins vegar um flokkana." gar@frettabladid.is Mest lesið Trump látinn vita að nafn hans væri í Epstein-skjölunum Erlent Kári um njósnatalið: „Óvarlegt af mér og býsna óheiðarlegt“ Innlent „Held að sjávarútvegurinn hafi misst samtalið við þjóðina“ Innlent „Hvað næst? Sparka í okkur? Berja okkur? Stinga einhverju í okkur?“ Innlent Vinnur á fjórum stöðum en eigin íbúð fjarlægur draumur Innlent Höfða mál vegna fullyrðinga um að forsetafrúin sé karlmaður Erlent Handtekinn í Laugardal grunaður um mansal Innlent Slóðinn að gosinu einungis fyrir viðbragðsaðila og jeppa Icelandia Innlent Málinu lokið og Kohberger sleppur við dauðarefsingu Erlent Selenskí sagður stíga skref í átt að alræði Erlent Fleiri fréttir Ekið á ökumann rafmagnshlaupahjóls og gámur á hliðina Gosmóða mælist í morgunsárið en ætti að minnka með deginum Viðbragðsaðilar kallaðir út vegna elds í sanddæluskipi á Ísafirði Kári um njósnatalið: „Óvarlegt af mér og býsna óheiðarlegt“ Handtekinn í Laugardal grunaður um mansal „Held að sjávarútvegurinn hafi misst samtalið við þjóðina“ 250 þúsund gestir skemmtiferðaskipa á Akureyri í sumar „Hvað næst? Sparka í okkur? Berja okkur? Stinga einhverju í okkur?“ Vinnur á fjórum stöðum en eigin íbúð fjarlægur draumur Slóðinn að gosinu einungis fyrir viðbragðsaðila og jeppa Icelandia Útgerðin misst tengsl við almenning og ómögulegt að fá greiðslumat Tengist ekki skuggaflota Rússlands Játaði gróft ofbeldi gegn eigin foreldrum og að hafa ekið á mann Þingmaður telur að vísa ætti skvettaranum úr landi Þyrlan sótti slasaðan einstakling í Skaftafell Gæsluvarðhald yfir sveðjumanni í Úlfarsárdal framlengt þriðja sinni Sjaldséður beinhákarl í Faxaflóa Sérsveitin handtók mann í Garðabæ „Íbúar eru einfaldlega komnir með nóg“ Einn handtekinn vegna frelsissviptingar í Árbæ Meirihluti vill banna sjókvíaeldi Almenn andstaða við sjókvíaeldi og neikvætt viðhorf til þéttingar byggðar „Þetta er grátt mál þó ég hafi ekki gert neitt rangt“ Ætlar að kæra skvettarann sem segir árásina „bara brandara“ Virðist alls ekki sjá eftir skvettunni Sökk í mýri við Stokkseyri Gosmóðan fýkur á brott Meirihluti landsmanna ánægður með söluna á Íslandsbanka Karl Héðinn stígur til hliðar 56 prósent landsmanna neikvæð gegn þéttingu byggðar Sjá meira
Engin lög eða reglur eru til um þjóðaratkvæðagreiðslu og framkvæmd hennar. Geir H. Haarde forsætisráðherra hefur nefnt þann möguleika að þjóðin kjósi um hvort hefja eigi viðræður um aðild Íslands að Evrópusambandinu. „Það eru engin ákvæði um almennar þjóðaratkvæðagreiðslur af þessu tagi, hvorki í stjórnarskrá né lögum," segir Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands. Að sögn Ólafs getur ríkisstjórnin efnt til ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Einnig geti Alþingi sett lög um slíka atkvæðagreiðslu sem yrði þá bindandi. Sjálfur kveðst Ólafur telja eðlilegt að ekki yrðu settir þröskuldar á kjörsókn eins og rætt hafi verið um þegar til stóð að þjóðin greiddi atkvæði um fjölmiðlalög sem Ólafur Ragnar Grímsson forseti synjaði staðfestingar árið 2004. Þess utan greini lögfræðinga á um hvort heimilt yrði að setja skilyrði um kjörsókn. „Þá gætu þeir sem eru andvígir tillögunni grætt á því að sitja heima og kjósa ekki," útskýrir Ólafur. „En ef menn vilja vera með þröskuld þá er miklu skynsamlegra að segja að það þurfi ákveðinn fjöldi kjósenda á kjörskrá að segja já. Til dæmis ef menn vildu fá 80 prósent kjörsókn að þá þyrftu 40 prósent að segja já til að tillagan sé samþykkt." Þá segir Ólafur að einnig þurfi að vanda vel til framsetningar sjálfrar atkvæðagreiðslunnar. Það ætti þó ekki vera flókið í hugsanlegum atkvæðagreiðslum um aðildarviðæður og síðan um samning við Evrópusambandið. „Væntanlega yrði fyrri spurningin einfaldlega sú hvort menn vildu fara í aðildarviðræður eða ekki og síðan yrði spurt hvort menn séu með eða á móti þeim samningi sem liggur á borðinu." Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra hefur sagt að samfara þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarviðræður væri eðlilegt að kjósa einnig til Alþingis. Ólafur segir slíka tilhögun bæði hafa kosti og galla í för með sér. Kostur væri að þá þyrfti ekki að vera kjósa tvisvar og að væntanlega yrði tryggð betri kjörsókn í þjóðaratkvæðagreiðslu með því móti. „Gallinn væri sá að verið væri að blanda saman tveimur kosningabaráttum sem snúast annars vegar um málið sjálft og hins vegar um flokkana." gar@frettabladid.is
Mest lesið Trump látinn vita að nafn hans væri í Epstein-skjölunum Erlent Kári um njósnatalið: „Óvarlegt af mér og býsna óheiðarlegt“ Innlent „Held að sjávarútvegurinn hafi misst samtalið við þjóðina“ Innlent „Hvað næst? Sparka í okkur? Berja okkur? Stinga einhverju í okkur?“ Innlent Vinnur á fjórum stöðum en eigin íbúð fjarlægur draumur Innlent Höfða mál vegna fullyrðinga um að forsetafrúin sé karlmaður Erlent Handtekinn í Laugardal grunaður um mansal Innlent Slóðinn að gosinu einungis fyrir viðbragðsaðila og jeppa Icelandia Innlent Málinu lokið og Kohberger sleppur við dauðarefsingu Erlent Selenskí sagður stíga skref í átt að alræði Erlent Fleiri fréttir Ekið á ökumann rafmagnshlaupahjóls og gámur á hliðina Gosmóða mælist í morgunsárið en ætti að minnka með deginum Viðbragðsaðilar kallaðir út vegna elds í sanddæluskipi á Ísafirði Kári um njósnatalið: „Óvarlegt af mér og býsna óheiðarlegt“ Handtekinn í Laugardal grunaður um mansal „Held að sjávarútvegurinn hafi misst samtalið við þjóðina“ 250 þúsund gestir skemmtiferðaskipa á Akureyri í sumar „Hvað næst? Sparka í okkur? Berja okkur? Stinga einhverju í okkur?“ Vinnur á fjórum stöðum en eigin íbúð fjarlægur draumur Slóðinn að gosinu einungis fyrir viðbragðsaðila og jeppa Icelandia Útgerðin misst tengsl við almenning og ómögulegt að fá greiðslumat Tengist ekki skuggaflota Rússlands Játaði gróft ofbeldi gegn eigin foreldrum og að hafa ekið á mann Þingmaður telur að vísa ætti skvettaranum úr landi Þyrlan sótti slasaðan einstakling í Skaftafell Gæsluvarðhald yfir sveðjumanni í Úlfarsárdal framlengt þriðja sinni Sjaldséður beinhákarl í Faxaflóa Sérsveitin handtók mann í Garðabæ „Íbúar eru einfaldlega komnir með nóg“ Einn handtekinn vegna frelsissviptingar í Árbæ Meirihluti vill banna sjókvíaeldi Almenn andstaða við sjókvíaeldi og neikvætt viðhorf til þéttingar byggðar „Þetta er grátt mál þó ég hafi ekki gert neitt rangt“ Ætlar að kæra skvettarann sem segir árásina „bara brandara“ Virðist alls ekki sjá eftir skvettunni Sökk í mýri við Stokkseyri Gosmóðan fýkur á brott Meirihluti landsmanna ánægður með söluna á Íslandsbanka Karl Héðinn stígur til hliðar 56 prósent landsmanna neikvæð gegn þéttingu byggðar Sjá meira