Fleiri fréttir

Ný stjórnarskrá: ábyrgð, gegnsæi og mannréttindi

Íris Erlingsdóttir skrifar

Íslenska stjórnarskráin er arfðleið frá dönskum nýlendutíma og stjórnkerfið er afkvæmi þeirrar viðleitni19. aldar nýlenduveldis að takmarka – ekki afnema – ótakmarkað konungsvald með stofnun þingræðis.

Hefðir meirihlutans

Gunnar Örn Stefánsson skrifar

Í Fréttablaðinu 18. október sl. birtust á sömu síðu tvær greinar; önnur var eftir ritstjóra blaðsins, Ólaf Þ. Stephensen, í flokknum „Skoðun“ og hin eftir tvo Þjóðkirkjupresta. Báðar greinarnar fjalla um drög að ályktun sem mannréttindaráð Reykjavíkurborgar hefur lagt fram um samskipti leikskóla og grunnskóla við trúfélög.

Opið og aðgengilegt samningaferli

Í aðdraganda viðræðna okkar um aðild Íslands að Evrópusambandinu hef ég kappkostað að hafa sem mest samráð. Gildir það jafnt um Alþingi, almenning, sveitarfélög, hagsmunasamtök í atvinnugreinum og félagasamtök, forystu einstakra stjórnmálaflokka og aðra sem málið varðar. Ég hef líka gætt þess að upplýsa þá granna okkar og samstarfsþjóðir sem eins og við standa enn þá utan sambandsins. Það er einbeittur vilji ríkisstjórnarinnar að hafa allar upplýsingar á takteinum fyrir almenning, eftir því sem mögulegt er. Þó að Íslendingar hafi síðustu fimmtán árin verið í stöðugt nánara samstarfi við Evrópusambandið, og séu í reynd með hálfgildings aukaaðild að því gegnum EES-samninginn, þá er ákvörðun um að ráðast í samninga um fulla aðild stórt skref fyrir þjóðina.

Ráðherra hefur rangt eftir

Inga Dóra Sigfúsdóttir skrifar

Katrín Jakobsdóttir menntamálaráðherra hefur rangt eftir mér í Fréttablaðinu síðastliðinn fimmtudag. Þar segir ráðherra mig hafa kvartað yfir því í blaðaviðtali að hún hafi „ekki beitt sér gegn" þeirri ákvörðun að loka kennslufræði- og lýðheilsudeild Háskólans í Reykjavík. Þetta er ekki rétt.

Mælikvarðar lífsgæða og velferðar

Svandís Svavarsdóttir skrifar

Mannkynið stendur á tímamótum í samskiptum sínum við náttúruna. Við göngum hratt á óendurnýjanlegar auðlindir, fjölgun mannkyns er hömlulaus og áhrif okkar á umhverfið virðast takmarkalaus.

Gildahlöður og menningarbylting

Hún var skemmtileg og athyglisverð fréttin um leikskólabörnin í Sjónvarpinu 13. október sl. Sagt var frá göngu barna í leikskólum borgarinnar frá Hallgrímskirkju niður á Ingólfstorg þar sem þau sungu og mynduðu friðarmerki. Tilgangurinn var góður og sagt var í fréttinni að þetta hefði verið gert til þess að leggja áherslu á „friðar og kærleiksboðskap Johns Lennon og Yoko Ono".

Kallað eftir ábyrgri umræðu

Enginn deilir um að skuldavandi margra einstaklinga og fyrirtækja er mikill. Enginn deilir um að aðgerða er þörf, enda hefur verið gripið til þeirra. Menn deila hins vegar um áherslur og nálgun. Þegar hefur verið komið til móts við marga þá sem verst eru settir. Annars vegar er það mjög tekjulágt fólk og hins vegar þeir sem hafa skuldsett sig mikið og umfram greiðslugetu. Búin eru til úrræði sem henta þessum hópum sem "verst eru settir“, í mörgum tilvikum hinir tekjulægstu og hinir tekjuhæstu.

Góðir og ódýrir háskólar

Karl Ægir Karlsson skrifar

Í fjárlögum næsta árs er gert fyrir miklum niðurskurði til háskólastarfs en hlutfallslega mestum niðurskurði til tækni og raunvísinda. Þetta skýrist að hluta af breyttu reiknilíkani þar sem aukið er við framlög til ódýrustu reikniflokkanna (til dæmis lögfræði og guðfræði) á kostnað þeirra dýrustu (til dæmis flest raunvísindi og verkfræði). Skólar sem eru með hátt hlutfall nemenda sinna í dýrari reikniflokkunum verða því fyrir mikilli skerðingu.Jafnóheillavænleg og þessi þróun er þá þarf hún ekki að koma á óvart ef rýnt er í greinaskrif menntamálaráðherra að undanförnu. Í fyrsta lagi lýsir menntamálaráðherra þeirri ósk sinni að háskólar sinni í auknum mæli samfélagslegu hlutverki sínu sem, samkvæmt lagabókstafnum, felst fyrst og fremst í fræðslu til almennings og samfélags (Hlutverk og ábyrgð háskóla, Morgunblaðið 26 júní 2010).

Aldrei, aldrei

Kjartan Jóhannsson skrifar

Helstu stjórnmálamenn landsins og framámenn á ýmsum sviðum hafa undanfarna daga þingað um skuldavandann og þar á meðal reifað að lífeyrissjóðir skuli beint eða óbeint fórna hluta af eignum sínum til þess að borga fyrir almenna niðurskrift skulda.

Skipulag Laugavegar

Kæri Reykvíkingur Ástæða þess að ég skrifa þetta er sú að eftir nýafstaðnar sveitastjórnarkosningar hefur verið myndaður meirihluti í borginni sem lýsir sig reiðubúinn til þess að hlusta á hugmyndir hins almenna borgara. Það sem ég vil gera hér að umtalsefni er hugmynd að framtíðarskipulagi Laugavegs þar sem sjónarmið húsafriðunar og núverandi nýtingar haldast í hendur við að gera götuna aðlaðandi fyrir þá sem um hana fara.

Framboð til stjórnlagaþings: Gísli Kr. Björnsson

Ég býð mig fram af einskærum áhuga og af íslenskri bjartsýnisvon um bætt ríki eftir þessa hörmungartíma sem við lifum nú. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands inniheldur æðstu lög landsins.

Trú, boð og bönn

Mannréttindaráð Reykjavíkurborgar hefur nú til umfjöllunar samskipti leik- og grunnskóla borgarinnar við kirkju og trúfélög. Meirihluti ráðsins vill samkvæmt fréttum að samskiptin taki mið af þeirri stefnu að gera skólaumhverfið hlutlaust þegar kemur að trúmálum.

Breytingar á reiknilíkani

Katrín Jakobsdóttir skrifar

Í greinagerð með frumvarpi til fjárlaga 2011 er ný útgáfa af reiknilíkani háskóla lögð til grundvallar áætluðum fjárveitingum til kennslu samkvæmt frumvarpinu og er þessi nýja útgáfa gerð að umtalsefni í grein sem birtist hér í Fréttablaðinu þann 14. október sl. eftir Gunnar Guðna Tómasson o

Mig langar að vera með

Illugi Jökulsson skrifar

Ég ætla að bjóða mig fram til stjórnlagaþingsins sem haldið verður á næsta ári. Ástæðan fyrir framboðinu er fyrst og fremst sú að mig langar ekki að standa afsíðis þegar ráðum verður ráðið um skipan samfélags okkar á 21. öldinni.

Alþjóðlegur baráttudagur gegn fátækt

Guðbjartur Hannesson skrifar

Frá árinu 1987 hefur 17. október verið helgaður baráttu gegn fátækt á veraldarvísu. Dagurinn er þörf áminning og til þess fallinn að auka vitund fólks um orsakir og afleiðingar fátæktar. Fátækt er veruleiki fólks um allan heim, ekki aðeins meðal fátækra þjóða í fjarlægum löndum, heldu

Að gera illt verra

Þórólfur Matthíasson skrifar

Stjórn samtaka sem kenna sig við hagsmuni heimilanna hefur tekið sér umboð til að krefjast flatrar niðurfærslu húsnæðislánanna. Rökin eru að lagfæra þurfi laskaða efnahagsreikninga heimilanna í landinu.

Er betra heima setið en af stað farið?

Kjartan Broddi Bragason skrifar

Heitar umræður eru í samfélaginu um almenna niðurfærslu skulda heimilanna. Þeir sem því eru hlynntir segja að forsendubrestur við fall fjármálakerfisins hafi valdið því að endurskoða þurfi til lækkunar stökkbreyttan höfuðstól lána. Hver hagfræðingurinn á fætur öðrum varar við slíkri aðgerð.

Fátækt er valdaleysi

Ragnheiður Sverrisdóttir skrifar

Fyrir nokkrum árum fullyrti þáverandi forsætisráðherra að hér væri engin fátækt og spurði um leið: „Hver mundi ekki vilja fá ókeypis mat ef það stæði til boða?" Svona segir enginn eftir hrun. Nú er augljóst að margir eru efnalitlir og á leið í fátækt.

Að tala sig til athafnaleysis

Ragnar Sverrisson skrifar

Alveg varð ég steinhissa þegar vinur minn Edward H. Huijbens sagði aðspurður í sjónvarpsviðtali, í tilefni þeirra gleðitíðinda að byggja ætti nýtt og glæsilegt hótel hér á Akureyri, að ekkert benti til þess að ferðamönnum myndi fjölga í bænum á næstunni. Því væri hið mest

Opið bréf til Guðbjarts Hannessonar

Gabríela Unnur Kristjánsdóttir og Sigurður Kári Árnason skrifar

Í viðtali á Bylgjunni þann 4. októ­ber sl. lýstir þú yfir furðu þinni á upphæð grunnframfærslu sveitarfélaganna en hún flakkar á milli 120-126 þúsund króna eftir sveitarfélögum. Nefndir þú að einn helsti þáttur þess að sporna gegn fátækt væri að hækka framfærsluna enda ekki raunhæft að áætla að 120 þúsund krónur dugi til að einstaklingar nái endum saman.

Eyjafjörður á lífi – samt er ekkert álver

Svavar Gestsson skrifar

Það var aðalfyrirsögn risastór á forsíðu Tímans 17. maí 1990: „Þeir treysta á álver til bjargar Eyjafirði.“ Sagt var frá 400–500 manna fundi sem haldinn var á Akureyri sem krafðist álvers þegar í stað. Inni í blaðinu

Nóg að redda malarvegi og ljósvita á helstu sker?

Óli Halldórsson skrifar

Ekki verður komist hjá því að svara forystugrein Fréttablaðsins sl. laugardag (9. okt.) stuttlega. Greinin Ólafs ritstjóra verður ekki endursögð hér en í meginatriðum blandaði hann sér í umræðuna um niðurfellingu sjúkrahúsþjónustu á landsbyggðinni. Hann segir það m.a. „skyns

Hvaða „einkavæðing“?

Gústaf Adolf Skúlason skrifar

Eva Joly, þingmaður Græningja á Evrópu­þinginu og frambjóðandi í frönsku forsetakosningunum, segir á blaðamannafundi hérlendis að snúa eigi við þeirri þróun að einkaaðilar eignist hér orkuauðlindir. Hún spyr hvers vegna Íslendingar ættu að setja orkulindir í einkaeigu. Þetta kallar á aðra

Hugleiðingar um stöðu OR

Kristinn Gíslason skrifar

Ég hef verið að hugleiða ýmislegt eftir að fréttist um yfirvofandi fjöldauppsagnir hjá fyrirtækinu. Þá kemur í ljós að einhverjir hafa ekki verið að segja satt um stöðu fyrirtækisins, spurning hvort það eru fyrrverandi stjórnarmenn eða núverandi stjórnarmenn.

Nóg að redda malarvegi og ljósvita á helstu sker?

Óli Halldórsson skrifar

Ekki verður komist hjá því að svara forystugrein Fréttablaðsins sl. laugardag (9. okt.) stuttlega. Greinin Ólafs ritstjóra verður ekki endursögð hér en í meginatriðum blandaði hann sér í umræðuna um niðurfellingu sjúkrahúsþjónustu á landsbyggðinni. Hann segir það m.a. „skynsamlegt sjónarmið" að byggja hátækni og sérfræðiþjónustu á fáum stöðum og efla almenna heilsugæslu annars staðar. Ólafur segir að það sé „opinbert leyndarmál" að „tækni og sérþekking á smærri sjúkrahúsum [sé] oft vannýtt og ýti jafnvel undir tvíverknað…".

Háskólar í mótun II

Katrín Jakobsdóttir skrifar

Þegar fjárveitingar til háskóla eru skoðaðar skiptast þær í grófum dráttum í fjárveitingar til kennslu og rannsókna. Kennsluframlög miðast annars vegar við fjölda nemenda sem sækir í viðkomandi námsgrein og hins vegar við þann kostnað sem áætlaður er við hvern nemanda. Eðlilegt er að reyna að stýra fjárveitingum með einhverjum slíkum hætti en hins vegar er ljóst að fámennar greinar eiga undir högg að sækja í slíku líkani. Það getur haft áhrif á fjölbreytni í háskólastarfi, sem getur rýrt gæði skólastarfsins. Þó að fjöldinn sæki í einhverjar greinar umfram aðrar hlýtur það að vera markmið menntamálayfirvalda að halda uppi ákveðinni fjölbreytni. Þessi sjónarmið þarf að hafa í huga, ekki síst á niðurskurðartímum þegar mjög þrengir að kennslu- og rannsóknastarfi. Í þessum efnum skiptir mestu máli að hafa akademísk sjónarmið að leiðarljósi og tryggja um leið ákveðna fjölbreytni innan háskólasamfélags.

Atvinnulífi til aðstoðar

Magnús Orri Schram skrifar

Þúsundir smárra og meðalstórra fyrirtækja eru enn of skuldsett og treysta sér sökum þessa ekki í fjárfestingar eða nýráðningar starfsfólks. Það er sameiginlegt verkefni banka og stjórnvalda að brjótast úr þessari kyrrstöðu. Forsenda hagvaxtar í landinu er endurskipulagning þessara fyrirtækja.

Skjaldborgarríkisstjórnin og eggjamennirnir

Jón Hjaltason skrifar

Ráðherrarnir okkar eru furðulostnir yfir eggjum og skítkasti er þeir verða fyrir nú um stundir. Og það þrátt fyrir skjaldborgina sem þeir hafa slegið um heimilin. Í sömu andrá véla þeir með ráðherrastóla eins og um lífið

Að „kippa út“ anarkistum og falsa söguna í leiðinni

Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson skrifar

Það lýsir vægast sagt óvenjulegu árferði að Egill Helgason skrifi varnarræðu fyrir anarkista. Það gerði hann í kjölfar umræðna um „venjulega fólkið“ sem fjölmiðlamenn kepptust við að eigna olíutunnusönginn er hljómaði undir

18. október

Guðrún Pétursdóttir skrifar

Kosningar til fyrirhugaðs stjórnlagaþings verða einstakar því að Alþingi hefur framselt til þjóðarinnar valdið til að eiga frumkvæði að endurskoðun stjórnarskrárinnar. Í stað þess að Alþingi skipi menn úr sínum röð

Vituð þér enn - eða hvað?

Gísli G Auðunsson skrifar

„Byggð í landinu verður ekki viðhaldið með atvinnusköpun á vegum hins opinbera". Svo segir í leiðara Fréttablaðsins laugardaginn 9.október. Í huga höfundar, Ólafs Stephensens (ÓS), virðist opinber þjónusta út á landsbyggðinni vera óþörf og flokkast undir „atvinnusköpun á vegum hins opinbera". Í kjölfarið fylgja svo hugleiðingar um „að ekki sé hægt að dreifa hátækni og sérfræðingum um landið, heldur verði að byggja slíka þjónustu upp á fáum stöðum - - " og vitnar þar í orð heilbrigðisráðherra.

Að vera borgari

Guðlaugur G. Sverrisson skrifar

Nú er mikið fjallað um komandi stjórnlagaþing og væntanlega yfirferð á stjórnarskrá Íslands. Í því ljósi hefur mér verið hugsað til orðsins borgari sem á ensku er orðið "citizen“. Lagt er mikið upp úr því að vera borgari í lýðræðisríkjum í hinum vestræna heimi. Fjallað er um réttindi borgaranna gagnvart stjórnvöldum og réttindin varin í stjórnarskrá viðkomandi landa.

Háskólarannsóknir á tímum kreppu og gæði þeirra

Í fyrri greinum okkar ræddum við um mikilvægi vísindarannsókna fyrir efnahagslífið og þá staðreynd að innan við 15% af framlagi ríkisins fara í gegnum samkeppnissjóðina. Í hinum vestræna heimi er þetta hlutfall víðast mun hærra og er um 30-40% á hinum Norðurlöndunum. Í Bandaríkjunum koma um 85% af rannsóknafé háskóla úr samkeppnissjóðum. Það er því ljóst að Ísland sker sig verulega úr hvað þetta varðar.

Hvað getum við gert? II

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar

Síðastliðinn laugardag birtist á sama vettvangi grein þar sem ég færði rök fyrir því að lýðræði snerist um að gera upp á milli ólíkrar stefnu (flokka) og manna. Þannig væri þeim refsað sem ekki stæðu sig en hinir verðlaunaðir og með því skapaður hvati til að gera betur. Bent var á að þegar allir væru settir undir sama hatt hætti lýðræðið að virka.

Opið bréf til umboðsmanns skuldara

Atli Steinn Guðmundsson skrifar

Í dag hef ég lesið, séð og heyrt í íslenskum fjölmiðlum fréttir af úthringingum embættis þíns til Íslendinga sem samkvæmt áætlun sýslumanna eiga yfir höfði sér að missa fasteignir sínar á lokauppboði núna í október. Við fyrstu sýn kann það að virðast sláandi hve fáa næst í en strax á eftir hnýtur maður um það í fréttaflutningnum að 43 prósent aðspurðra hafi ekki nýtt sér heimild til að fresta nauðungarsölu, 18 prósent hafi ekki getað svarað því hvort fresturinn hafi verið nýttur og 48 prósent hafi ekki nýtt sér úrræði vegna greiðsluerfiðleika. Punkturinn yfir i-ið er sá að tíundi hluti aðspurðra veit ekki hver er gerðarbeiðandi við yfirvofandi nauðungarsölu.

Karlar sem hata konur

Guðrún Helga Jónsdóttir skrifar

Egill Helgason stýrir tveim þáttum í Ríkissjónvarpinu, báðum afbragðsgóðum. Ég hef passað upp á að missa helst aldrei af Kiljunni. 28. september síðastliðinn lét ég mig ekki vanta við sjónvarps­skjáinn. Þátturinn olli mér ekki vonbrigðum frekar en fyrri daginn, þangað til kom að innleggi Braga Kristjónssonar.

Allir verða að vanda sig

Svandís Svavarsdóttir skrifar

Ekki hefur farið framhjá neinum að ástandið í samfélaginu er erfitt. Atvinnuleysi er umtalsvert og margir eiga í fjárhagslegum og þar af leiðandi sárum persónulegum erfiðleikum. Nú vill svo til að ég þekki talsvert af fólki sem hefur misst vinnuna og sér ekki fyrir endann á því hvernig það á að

Lausnir sem hafa legið fyrir

Gunnar Bragi Sveinsson skrifar

Fyrir kosningar vorið 2009 lögðu framsóknarmenn áherslu á að leiðrétta bæri skuldir heimila og færðu rök fyrir því að sú aðgerð kæmi á endanum öllum til góða, bæði þeim sem skulduðu og þeim sem ekkert skulduðu.

Hvað þarf að gerast?

Tryggvi Gíslason skrifar

Hvað þarf að gerast til þess augu alþingismanna opnist og þeir taki höndum saman og leysi vanda þjóðarinnar? Þurfa 200 læknar að flytjast burtu af landinu? Þarf að bjóða upp 2.000 íbúðir á einum mánuði? Þurfa 100 þúsund manns að koma saman í miðborg Reykjavíkur til að augu alþingismanna opnist?

Að ná áttum og sáttum

Guðrún Karlsdóttir skrifar

Hún var 28 ára þegar hún fékk nóg. Hún var búin að vera með honum síðan hún var 16 og hann 18. Það voru næstum þrjú ár síðan hana hafði langað til þess að sofa hjá honum. Hann var góður maður. Hann hafði alltaf reynst henni vel. Hún gat bara ekki elskað hann lengur. Það ver

Við tryggjum ekki eftir á

Össur Skarphéðinsson skrifar

Ég hef sem utanríkisráðherra lagt mikla áherslu á að samtök þeirra, sem eiga mikilla hagsmuna að gæta gagnvart samningnum um aðild að Evrópusambandinu, komi ríkulega að undirbúningi hans. Þeir sem best þekkja einstaka málaflokka eru líklegastir til að skilja best hagsmuni og möguleika sinna atvinnugreina. Þannig verður því samningurinn bestur fyrir alla.

Hvað getum við gert?

Það er ríkisstjórn í landinu. Allt frá því að Íslendingar endurheimtu heimastjórn hefur þótt augljóst að valdi ríkisstjórnar eigi að fylgja ábyrgð á aðgerðum og aðgerðaleysi, að minnsta kosti pólitíska ábyrgð.

Meira um Landsdóm og réttlætiskennd

Settur saksóknari komst að þeirri niðurstöðu eftir að skýrsla RNA lá fyrir að ekki væri „að svo stöddu tilefni til að efna til sakamálarannsóknar“ á hendur þremur fyrrv. bankastjórum Seðlabankans né forstjóra FME. Þessir virðast því vera lausir allra mála.

Sjá næstu 50 greinar

Mest lesið