Skeljungi, jafnt sem Matvælastofnun, var ljóst á vormánuðum að áburður sem kominn var til landsins var ósöluhæfur. Þrátt fyrir það var tekin ákvörðun um selja áburðinn.
Eins og bbl.is greindi frá í desember og fréttastofa Rúv á þriðjudag, var kadmíummagn í áburði sem Skeljungur flytur inn ríflega tvöfalt það sem leyfilegt er.

Reglugerðir kveða skýrt á um að innflytjendur þurfi að votta að kadmíuminnihald áburðar skuli vera samkvæmt reglum áður en sala hans hefst. Þarf innflytjandi að leggja fram þar til gerða yfirlýsingu til Matvælastofnunar. Skal hún fylgja vörunni til heildsala og kaupandi á rétt á að sjá hana.

Þetta atriði kemur skýrt fram á eyðublaði sem má finna á heimasíðu Matvælastofnunar: Yfirlýsing. Kadmíuminnihald áburðar.

Valgeir Bjarnason, sérfræðingur áburðar- og fóðureftirlits hjá Matvælastofnun, hefur staðfest að vitað var á vormánuðum að áburðurinn stóðst ekki kröfur en það var látið óátalið að hann yrði notaður. Því var 11 þúsund tonnum af þessum áburði dreift í sumar. Í viðtali við Fréttablaðið sagði hann að vissulega bæri Skeljungur ábyrgð á þeirri vöru sem seld er og fyrirtækið hafi allan tímann haft sömu upplýsingar og stofnunin.
Skeljungur gerði grein fyrir því í yfirlýsingu á þriðjudag að bændum hefði verið greint frá því bréflega í desember hvers kyns var. Fyrirtækið hafði hins vegar vitneskju um hátt kadmíum-magn áburðarins áður en honum var dreift, þótt það hafi ekki komið fram í upphaflegri fréttatilkynningu eftir að málið komst í hámæli.

Fréttablaðið óskaði eftir viðtali við forsvarsmenn Skeljungs til að afla upplýsinga frá fyrirtækinu um tæknileg atriði við innflutninginn og þá hvenær þeim varð ljóst að áburðurinn var ósöluhæfur.

Skeljungur brást við með því að senda út fréttatilkynningu til allra fjölmiðla síðdegis í gær. Þar kemur fram að vissulega hafi verið ljóst allt frá upphafi að áburðurinn var ósöluhæfur. Eins að fyrirtækið beri „að sjálfsögðu ábyrgð á öllum þeim vörum sem fyrirtækið dreifir, bæði gagnvart viðskiptavinum sínum og yfirvöldum, í samræmi við íslensk lög“.

Fyrir Alþingi liggur nú frumvarp um breytingu á lögum um upplýsingarétt um umhverfismál. Þar er lagt til að skerpt verði á frumkvæðis- og viðbragðsskyldu stjórnvalda, og þá eftirlitsstofnana eins og Matvælastofnunar, til að veita almenningi upplýsingar um mengun.

svavar@frettabladid.is