Takist fyrirhuguð opnun landsins ekki sem skyldi má vænta þess að það gæti orðið Íslendingum mjög kostnaðarsamt. Ekki aðeins myndi það kosta samfélagið „gríðarlega“ að herða aftur samkomubann og aðrar sóttvarnir heldur myndi bakslag í baráttunni hugsanlega skaða orðspor Íslands í útlöndum. Komur ferðmanna myndu stöðvast og ár gætu liðið þangað til Ísland yrði aftur talið traustur áfangastaður.
Þetta er álit Lilju Daggar Jónsdóttur, hagfræðings og ráðgjafa forsætisráðuneytisins, sem fengin var til að leggja hagrænt mat á hugmyndir stjórnvalda um opnun landamæra. Kynnt var í vikunni að fólk sem kemur hingað til lands eftir 15. júní muni hafa val um það að fara í tveggja vikna sóttkví, fara í sýnatöku eða skila heilbrigðisvottorði sem staðfestir að það sé laust við kórónuveiruna.
Lilja Dögg segir því ekki að neita að mikill hagrænn ávinningur fylgi því að ferðamenn fari aftur að flykkjast hingað til lands. Óvissan sé hins vegar of mikil til að hægt sé að slá nokkrum föstu í þessum efnum. Ekki sé vitað hvenær markaðir opnist aftur, hver eftirspurnin eftir utanlandsferðum sé í þessu árferði, hvernig flugsamgöngur munu byggjast upp aftur o.s.frv.
Einfaldasta hagræðna forsendan fyrir því að opna landið aftur að mati Lilju hljóti þó að vera sannfæringin um að hægt sé að opna landið aftur án þess að auka hætturnar á faraldurinn blossi upp að nýju.
„Það er til mikils að vinna að aflétta ferðatakmörkunum hratt og örugglega, innan þess ramma sem sóttvarnaraðgerðir setja,“ segir Lilja og undirstrikar mikilvægi sóttvarnanna.
Það er ekki bara vegna þess að það myndi kosta samfélagið gríðarlega að herða aftur sóttvarnaraðgerðir, heldur einnig vegna þess að það myndi aftur stöðva komu ferðalanga til landsins og hugsanlega skaða orðspor Íslands sem trausts áfangastaðar næsta árið/árin.
Eins og fréttastofan greindi frá í gær er ótal spurningum enn ósvarað um fyrirhugaða opnun landsins 15. júní. Endanleg útfærsla á sýnatöku við komuna til landsins liggur ekki fyrir og óljóst er hvað hægt sé að taka sýni úr mörgum ferðamönnum á dag. Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, segir í skýrslu starfshóps um landamæraopnunina að fyrirtæki sitt hafa getað tekið 2000 sýni á dag og hægt sé að margfalda þá afkastagetu.
Þá eru einnig áhöld um hvort hægt sé yfirhöfuð að skilda ferðamenn í veirupróf eða til að sækja smitrakningarforrit í síma sína, eins og stjórnvöld leggja upp með. Þá hefur ekki verið útfært hvað skuli gera ef ferðamaður greinist með veiruna hér á landi. Sóttvarnarlæknir segir að líkast til verði veikir ferðamenn ekki sendir úr landi og að farið yrði fram á við ferðamenn að þeir væru með ferðatryggingu til að geta staðið undir kostnaði af sjúkrahúsdvöl hér á landi eða dvöl í sóttkví.
Þá liggi áhættugreining Landspítalans á þessari opnun ekki fyrir. Það sé því óljóst hvort spítalinn myndi ráða við aukið álag sem gæti fylgt opnun landamæra. Forstjóri Landspítalans segir að áhættugreiningin sé í vinnslu og að hún verði kynnt stjórnvöldum annað hvort í lok vikunnar eða þeirrar næstu.
