Ofurstöð í eldfjallafræði undir forystu íslenskra vísindamanna 15. október 2012 12:48 Segir Evrópustyrk að andvirði 950 milljónir króna bæði munu koma vísindamönnum til góða og almenningi en markiðið er að spá betur og fyrir um eldgos. "Fyrir háskólann og Veðurstofuna er þetta mikilvæg viðurkenning á því starfi sem búið er að vinna á undanförnum árum," segir Freysteinn Sigmundsson, jarðeðlisfræðingur við Norræna eldfjallasetrið á Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands. Freysteinn er stjórnandi viðamikils samvinnuverkefnis evrópskra háskóla, stofnana og fyrirtækja, "Ofurstöðvar í eldfjallafræði - FutureVolc", sem miðar að því að samþætta vöktun og rannsóknir á eldfjöllum. Verkefnið hefur fengið vilyrði fyrir tæplega sex milljóna evra styrk frá Evrópusambandinu, jafnvirði um 950 milljóna króna. Styrkurinn er sá hæsti sem íslenskur vísindamaður hefur fengið til að stjórna Evrópuverkefni og munu íslenskir þátttakendur verkefnisins fá um þriðjung fjárins. "Okkur eru treyst fyrir háum fjármunum úr sjóði þar sem mikil samkeppni er um fjármagnið," segir Freysteinn. Jarðvísindastofnun Háskólans og Veðurstofa Íslands eru leiðandi í verkefninu en aðrir íslenskir aðilar sem taka þátt í því eru almannavarnadeild ríkislögreglustjóra og upplýsingatæknifyrirtækin Miracle og Samsýn sem starfa á sviði kortagerðar, landupplýsinga- og stjórnkerfa. Reiknað er með að samanlagt komi vel á annað hundrað evrópskir vísindamenn. "Þessi styrkur er mjög mikilvægur fyrir rannsóknarstarf á Íslandi, bæði vegna þess að þetta er há fjárhæð, beint og óbeint, og ekki síður vegna tengslanetsins sem við fáum. Þarna eru saman komnir 26 aðilar í tíu Evrópulöndum, leiðandi stofnanir á sviði eldfjallarannsókna. Markmið verkefnisins, sem stendur næsta þriðja og hálfa árið, er að þróa nýjar leiðir til að meta eldgos og fyrirboða þeirra og kemur það þannig til með að geta nýst almenningi á Íslandi og í Evrópu með beinum hætti. "Við stefnum að því að þróa nýtt kerfi til eldfjallavöktunar, þar sem við samþættum mismunandi fræðigreinar og samtúlkum gögn á skilvirkari hátt en áður, flýta úrvinnsluferli, þróa ný mælitæki og tengja þetta inn í nýtt viðvörunarkerfi og samstarfsnet fyrir eldfjallarannsóknir. Bæði getum við ráðið fólk í ný störf inn á viðkomandi svið, við fáum tækjabúnað sem verður komið fyrir á eldfjöllum, við ætlum að þróa ný tæki og síðan fáum við formlegt, öflugt samskiptanet í eldfjallafræði." Freysteinn segir ávinninginn af þessum rannsóknum geta orðið mikinn fyrir almenning á Íslandi og í Evrópu, ekki síður en fyrir vísindamenn. "Almannavarnir koma til með að fá betri upplýsingar um fyrirboða eldgosa og atburðarás í eldgosi og þaðan fara upplýsingarnar áfram til yfirvalda og almennings. Þetta getur skipt miklu máli, bæði í námunda við gosstöðvar og við gerð spálíkana um öskudreifingu í háloftunum, sem nýtist flugsamgöngum." Þótt verkefnið sé yfirgripsmikið segir Freysteinn það geta hafist nokkuð fljótt. "Í umsókninni um styrkinn lögðum við fram ýtarlegt yfirlit um þau verkefni sem átti að vinna. Fyrsti verkefnisfundurinn með öllum samstarfsaðilum var haldinn fyrir helgi, þar sem við fórum yfir sviðið og lögðum línurnar. Við erum því að byrja en erum með skýra og nákvæma áætlun um hvernig við ætlum að ná markmiðum okkar næsta þrjú og hálft ár." Mest lesið „Ég gat ekki haldið aftur tárunum“ Lífið Af hverju vinkar Teslan alltaf á sama stað? Lífið Sýnishorn úr nýjustu mynd Hlyns Pálmasonar Lífið Pete Davidson að verða pabbi: „Nú vita allir að við sváfum saman“ Lífið Útilokar fimmta hjónabandið: „Ég held ég sé búinn með það“ Lífið Connie Francis er látin Lífið „Maður þarf alltaf að hafa augun opin“ Lífið „Búið ykkur undir bragðsprengju í munni“ Lífið samstarf Emma Watson svipt ökuleyfinu Lífið „Þú stýrir þínum rokkstjörnulífsstíl“ Lífið Fleiri fréttir Útilokar fimmta hjónabandið: „Ég held ég sé búinn með það“ Sýnishorn úr nýjustu mynd Hlyns Pálmasonar Pete Davidson að verða pabbi: „Nú vita allir að við sváfum saman“ Af hverju vinkar Teslan alltaf á sama stað? Connie Francis er látin „Maður þarf alltaf að hafa augun opin“ „Ég gat ekki haldið aftur tárunum“ Birta og Króli eiga von á dreng Sumarlegt og ofurhollt kínóasalat að hætti Jönu Emma Watson svipt ökuleyfinu Yngsti gusumeistari landsins Sjarmerandi raðhús í 105 Sögufrægur gítar Stones fannst hálfri öld eftir að honum var stolið „Þetta er miklu stærra en fólk gerir sér grein fyrir“ „Óljósir, fallegir og stundum óþægilegir hlutir“ Óútgefinni tónlist Beyoncé stolið úr bíl danshöfundar „Þú stýrir þínum rokkstjörnulífsstíl“ „Yndislegir vinir gáfu okkur saman í plötubúð“ Sögulegt sveitaball í hundrað ár Boxari selur íbúð með heitum potti og Esju útsýni Telur að 511 kílómetra hlaupið styrki hlauparann „Kókaín hefur tekið mig aftur og aftur til helvítis“ Ómissandi gönguleiðir sem þú verður að prófa Stjörnulífið: „Engar áhyggjur við erum ekki skilin“ Riddarar kærleikans í hringferð um landið Endaði á geðdeild eftir notkun MDMA í sálfræðimeðferð Reykvíkingur ársins tileinkar samstarfsfólki útnefninguna Nágrannar kveðja sjónvarpsskjáinn „Það verður erfitt að trúa því að lífið muni einhvern tímann leiða eitthvað gott af sér” Krakkatían: Narnía, krónprins og sundlaugar Sjá meira
"Fyrir háskólann og Veðurstofuna er þetta mikilvæg viðurkenning á því starfi sem búið er að vinna á undanförnum árum," segir Freysteinn Sigmundsson, jarðeðlisfræðingur við Norræna eldfjallasetrið á Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands. Freysteinn er stjórnandi viðamikils samvinnuverkefnis evrópskra háskóla, stofnana og fyrirtækja, "Ofurstöðvar í eldfjallafræði - FutureVolc", sem miðar að því að samþætta vöktun og rannsóknir á eldfjöllum. Verkefnið hefur fengið vilyrði fyrir tæplega sex milljóna evra styrk frá Evrópusambandinu, jafnvirði um 950 milljóna króna. Styrkurinn er sá hæsti sem íslenskur vísindamaður hefur fengið til að stjórna Evrópuverkefni og munu íslenskir þátttakendur verkefnisins fá um þriðjung fjárins. "Okkur eru treyst fyrir háum fjármunum úr sjóði þar sem mikil samkeppni er um fjármagnið," segir Freysteinn. Jarðvísindastofnun Háskólans og Veðurstofa Íslands eru leiðandi í verkefninu en aðrir íslenskir aðilar sem taka þátt í því eru almannavarnadeild ríkislögreglustjóra og upplýsingatæknifyrirtækin Miracle og Samsýn sem starfa á sviði kortagerðar, landupplýsinga- og stjórnkerfa. Reiknað er með að samanlagt komi vel á annað hundrað evrópskir vísindamenn. "Þessi styrkur er mjög mikilvægur fyrir rannsóknarstarf á Íslandi, bæði vegna þess að þetta er há fjárhæð, beint og óbeint, og ekki síður vegna tengslanetsins sem við fáum. Þarna eru saman komnir 26 aðilar í tíu Evrópulöndum, leiðandi stofnanir á sviði eldfjallarannsókna. Markmið verkefnisins, sem stendur næsta þriðja og hálfa árið, er að þróa nýjar leiðir til að meta eldgos og fyrirboða þeirra og kemur það þannig til með að geta nýst almenningi á Íslandi og í Evrópu með beinum hætti. "Við stefnum að því að þróa nýtt kerfi til eldfjallavöktunar, þar sem við samþættum mismunandi fræðigreinar og samtúlkum gögn á skilvirkari hátt en áður, flýta úrvinnsluferli, þróa ný mælitæki og tengja þetta inn í nýtt viðvörunarkerfi og samstarfsnet fyrir eldfjallarannsóknir. Bæði getum við ráðið fólk í ný störf inn á viðkomandi svið, við fáum tækjabúnað sem verður komið fyrir á eldfjöllum, við ætlum að þróa ný tæki og síðan fáum við formlegt, öflugt samskiptanet í eldfjallafræði." Freysteinn segir ávinninginn af þessum rannsóknum geta orðið mikinn fyrir almenning á Íslandi og í Evrópu, ekki síður en fyrir vísindamenn. "Almannavarnir koma til með að fá betri upplýsingar um fyrirboða eldgosa og atburðarás í eldgosi og þaðan fara upplýsingarnar áfram til yfirvalda og almennings. Þetta getur skipt miklu máli, bæði í námunda við gosstöðvar og við gerð spálíkana um öskudreifingu í háloftunum, sem nýtist flugsamgöngum." Þótt verkefnið sé yfirgripsmikið segir Freysteinn það geta hafist nokkuð fljótt. "Í umsókninni um styrkinn lögðum við fram ýtarlegt yfirlit um þau verkefni sem átti að vinna. Fyrsti verkefnisfundurinn með öllum samstarfsaðilum var haldinn fyrir helgi, þar sem við fórum yfir sviðið og lögðum línurnar. Við erum því að byrja en erum með skýra og nákvæma áætlun um hvernig við ætlum að ná markmiðum okkar næsta þrjú og hálft ár."
Mest lesið „Ég gat ekki haldið aftur tárunum“ Lífið Af hverju vinkar Teslan alltaf á sama stað? Lífið Sýnishorn úr nýjustu mynd Hlyns Pálmasonar Lífið Pete Davidson að verða pabbi: „Nú vita allir að við sváfum saman“ Lífið Útilokar fimmta hjónabandið: „Ég held ég sé búinn með það“ Lífið Connie Francis er látin Lífið „Maður þarf alltaf að hafa augun opin“ Lífið „Búið ykkur undir bragðsprengju í munni“ Lífið samstarf Emma Watson svipt ökuleyfinu Lífið „Þú stýrir þínum rokkstjörnulífsstíl“ Lífið Fleiri fréttir Útilokar fimmta hjónabandið: „Ég held ég sé búinn með það“ Sýnishorn úr nýjustu mynd Hlyns Pálmasonar Pete Davidson að verða pabbi: „Nú vita allir að við sváfum saman“ Af hverju vinkar Teslan alltaf á sama stað? Connie Francis er látin „Maður þarf alltaf að hafa augun opin“ „Ég gat ekki haldið aftur tárunum“ Birta og Króli eiga von á dreng Sumarlegt og ofurhollt kínóasalat að hætti Jönu Emma Watson svipt ökuleyfinu Yngsti gusumeistari landsins Sjarmerandi raðhús í 105 Sögufrægur gítar Stones fannst hálfri öld eftir að honum var stolið „Þetta er miklu stærra en fólk gerir sér grein fyrir“ „Óljósir, fallegir og stundum óþægilegir hlutir“ Óútgefinni tónlist Beyoncé stolið úr bíl danshöfundar „Þú stýrir þínum rokkstjörnulífsstíl“ „Yndislegir vinir gáfu okkur saman í plötubúð“ Sögulegt sveitaball í hundrað ár Boxari selur íbúð með heitum potti og Esju útsýni Telur að 511 kílómetra hlaupið styrki hlauparann „Kókaín hefur tekið mig aftur og aftur til helvítis“ Ómissandi gönguleiðir sem þú verður að prófa Stjörnulífið: „Engar áhyggjur við erum ekki skilin“ Riddarar kærleikans í hringferð um landið Endaði á geðdeild eftir notkun MDMA í sálfræðimeðferð Reykvíkingur ársins tileinkar samstarfsfólki útnefninguna Nágrannar kveðja sjónvarpsskjáinn „Það verður erfitt að trúa því að lífið muni einhvern tímann leiða eitthvað gott af sér” Krakkatían: Narnía, krónprins og sundlaugar Sjá meira