Saga Kötlu 9. júlí 2011 11:54 Frá Kötlugosi 1918. Katla er eitt hættulegasta eldfjall landsins og hafa hlaup úr Kötlu valdið gríðarlegu tjóni á Suðurlandi. Talið er að Katla hafi gosið um tuttugu sinnum frá landnámi en síðasta stóra gos í Kötlu varð árið 1918. Mesta hættan af Kötlugosunum liggur í jökulhlaupum. Árið 1721 varð eitt mesta gjóskugos Kötlu og fylgdi því gríðarlegt jökulhlaup. Hlaupið kom úr Kötlugjá og rann með svo miklum krafti til sjávar að flóðbylgja myndaðist sem olli meðal annars tjóni í Vestmannaeyjum. Jökulhlaupin úr Kötlu hafa lagt byggðir í auðn, auk þess að mynda mikil sandflæmi umhverfis Kötlu og færa út strandlengju landsins. Katla er ein virkasta eldstöð landsins og eru Kötlugos á sögulegum tíma um tuttugu talsins. Skráð gos, sem skilið hafa eftir sig gjóskulag í nágrenni Mýrdalsjökuls er átján. Katla hefur gosið á 40 til 80 ára fresti, stysta hvíld milli gosa er 13 ár en talið er að allt að 95 ár ghafi liðið milli gosa fyrr á öldum. Síðasta Kötlugos varð árið 1918 og því var Katla komin á tíma, eins og það er orðað, og gosið í dag eitthvað sem menn hafa reiknað með. Aðdragandi Kötlugosa eru snarpir jarðskjálftar. Kötlugos eru yfirleitt öflug þeytigos og nær gosmökkurinn oft náð mikilli hæð. Gjóskufall er oft mikið úr Kötlugosum og dregur hægar úr gjóskufallinu en til dæmis í Heklugosum. Gos í Kötlu hafa varað í allt að fimm mánuði. Önnur hætta sem fylgir Kötlugosum eru miklar skruggur og eldingar. Getur eldingum slegið niður í að minnsta kosti 30 kílómetra fjarlægð frá Kötlu. Tvær manneskjur létust af völdum eldinga í Kötlugosinu 1755. Gos í Kötlu hafa valdið einhverjum mestu umhverfisbreytingum sem orðið hafa á sögulegum tíma hér á landi. Eldgjárgosið breytti landslagi, vatnafari og möguleikum á landnýtingu á öllu suðurlandi. Sandflæmin umhverfis Mýrdalsjökul, til dæmis Skógasandur, Sólheimasandur og Mýrdalssandur, bera afleiðingum Kötlugosa vitni. Mest lesið Bandaríkin beittu neitunarvaldinu gegn kröfu um vopnahlé Erlent Raunvirði íbúða lækkar á ný Innlent Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Innlent „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Innlent Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Innlent Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ Innlent Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Innlent Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Innlent Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Innlent Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Innlent Fleiri fréttir Raunvirði íbúða lækkar á ný Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Biðla til fólks að taka vel á móti sölumönnum þó svikahrappar séu á ferð Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Bókun 35 fór hnökralaust í gegnum fyrstu umræðu en gæti reynt á í næstu Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Tjáir sig um brottvísun Kourani og tekist á um Jimmy Kimmel Tóku fyrstu skóflustungu að næsta áfanga miðbæjarins á Selfossi „Ýtnir og frekir“ útlendingar þykjist heyrnarlausir til að svíkja af fólki fé BSRB fordæmir áform ríkisstjórnar um að skerða réttindi starfsfólks Piltur stakk mann ítrekað en var sýknaður af tilraun til manndráps Hafnir landsins þurfa hátt í hundrað milljarða næstu fimmtán árin Harma áform stjórnvalda sem heimila hækkun gjalda Innan við helmingur segist trúaður Guðjón Ragnar skipaður skólameistari „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Inga á móti neitunarvaldi sveitarfélaga „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Kjósa um sameiningu sveitarfélaganna í lok nóvember og desember Gísli Marteinn „alls ekki“ á leið í framboð Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Ráðherra boðar stórtækar breytingar og Viðskiptaráð vill finna olíu Hafnar kröfu um ógildingu ákvörðunar Skipulagsstofnunar Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Stefnir í að forystan verði óbreytt Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Sjá meira
Katla er eitt hættulegasta eldfjall landsins og hafa hlaup úr Kötlu valdið gríðarlegu tjóni á Suðurlandi. Talið er að Katla hafi gosið um tuttugu sinnum frá landnámi en síðasta stóra gos í Kötlu varð árið 1918. Mesta hættan af Kötlugosunum liggur í jökulhlaupum. Árið 1721 varð eitt mesta gjóskugos Kötlu og fylgdi því gríðarlegt jökulhlaup. Hlaupið kom úr Kötlugjá og rann með svo miklum krafti til sjávar að flóðbylgja myndaðist sem olli meðal annars tjóni í Vestmannaeyjum. Jökulhlaupin úr Kötlu hafa lagt byggðir í auðn, auk þess að mynda mikil sandflæmi umhverfis Kötlu og færa út strandlengju landsins. Katla er ein virkasta eldstöð landsins og eru Kötlugos á sögulegum tíma um tuttugu talsins. Skráð gos, sem skilið hafa eftir sig gjóskulag í nágrenni Mýrdalsjökuls er átján. Katla hefur gosið á 40 til 80 ára fresti, stysta hvíld milli gosa er 13 ár en talið er að allt að 95 ár ghafi liðið milli gosa fyrr á öldum. Síðasta Kötlugos varð árið 1918 og því var Katla komin á tíma, eins og það er orðað, og gosið í dag eitthvað sem menn hafa reiknað með. Aðdragandi Kötlugosa eru snarpir jarðskjálftar. Kötlugos eru yfirleitt öflug þeytigos og nær gosmökkurinn oft náð mikilli hæð. Gjóskufall er oft mikið úr Kötlugosum og dregur hægar úr gjóskufallinu en til dæmis í Heklugosum. Gos í Kötlu hafa varað í allt að fimm mánuði. Önnur hætta sem fylgir Kötlugosum eru miklar skruggur og eldingar. Getur eldingum slegið niður í að minnsta kosti 30 kílómetra fjarlægð frá Kötlu. Tvær manneskjur létust af völdum eldinga í Kötlugosinu 1755. Gos í Kötlu hafa valdið einhverjum mestu umhverfisbreytingum sem orðið hafa á sögulegum tíma hér á landi. Eldgjárgosið breytti landslagi, vatnafari og möguleikum á landnýtingu á öllu suðurlandi. Sandflæmin umhverfis Mýrdalsjökul, til dæmis Skógasandur, Sólheimasandur og Mýrdalssandur, bera afleiðingum Kötlugosa vitni.
Mest lesið Bandaríkin beittu neitunarvaldinu gegn kröfu um vopnahlé Erlent Raunvirði íbúða lækkar á ný Innlent Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Innlent „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Innlent Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Innlent Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ Innlent Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Innlent Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Innlent Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Innlent Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Innlent Fleiri fréttir Raunvirði íbúða lækkar á ný Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Biðla til fólks að taka vel á móti sölumönnum þó svikahrappar séu á ferð Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Bókun 35 fór hnökralaust í gegnum fyrstu umræðu en gæti reynt á í næstu Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Tjáir sig um brottvísun Kourani og tekist á um Jimmy Kimmel Tóku fyrstu skóflustungu að næsta áfanga miðbæjarins á Selfossi „Ýtnir og frekir“ útlendingar þykjist heyrnarlausir til að svíkja af fólki fé BSRB fordæmir áform ríkisstjórnar um að skerða réttindi starfsfólks Piltur stakk mann ítrekað en var sýknaður af tilraun til manndráps Hafnir landsins þurfa hátt í hundrað milljarða næstu fimmtán árin Harma áform stjórnvalda sem heimila hækkun gjalda Innan við helmingur segist trúaður Guðjón Ragnar skipaður skólameistari „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Inga á móti neitunarvaldi sveitarfélaga „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Kjósa um sameiningu sveitarfélaganna í lok nóvember og desember Gísli Marteinn „alls ekki“ á leið í framboð Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Ráðherra boðar stórtækar breytingar og Viðskiptaráð vill finna olíu Hafnar kröfu um ógildingu ákvörðunar Skipulagsstofnunar Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Stefnir í að forystan verði óbreytt Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Sjá meira