Uppruni ímyndar Íslands 28. júní 2006 13:30 Er gests augað glöggt? Teikning af Brúará, eftir George Steuart Mackenzies, sem birtist í bókinni Travels in the Island of Iceland árið 1811. Íslendingar hafa löngum verið viðkvæmir fyrir sjálfum sér og líkar ekki alltaf það sem misglöggir erlendir gestir láta út úr sér og frá sér um menningu og staðhætti hérlendis. Sagnfræðingurinn Sumarliði Ísleifsson þekkir þessa viðkvæmni býsna vel, enda hefur hann um árabil rannsakað skrif erlendra manna um Ísland og í fyrirlestri sínum í bókasal Þjóðmenningarhússins í dag mun hann fjalla um þær ímyndir og hugmyndir. Fyrirlesturinn markar opnun sýningar í Þjóðmenningarhúsinu sem nefnist "Í spegli Íslands," en þar er fjallað um slík skrif og saga þeirra rakin allt til 16. aldar. Sumarliði kallar erindið "Carta Marina og ímyndir Íslands," og mun hann fjalla um kort eitt sem Svíinn Olaus Magnus teiknaði á fyrri hluta 16. aldar en þar dregur hann ekki aðeins upp myndir af löndunum heldur greinir einnig frá ýmsu sem hann telur sig vita um þau. "Ég velti því fyrir mér hversu góð heimild kortið er um Ísland, um staðhætti hér, örnefni og náttúrufyrirbæri og annað slíkt. Einnig er forvitnilegt að kanna þær hugmyndir sem koma fram á kortinu um land og þjóð - uppruna þeirra hugmynda, hversu lengi þær hafa enst og hvort þær séu ljóslifandi enn þann dag í dag," segir Sumarliði. Sumarliði útskýrir að teiknarinn hafi aldrei stigið fæti hér á land, en ásamt því að gera kortið skrifaði hann líka þúsund síðna bók sem fjallar um sögu Norðurlandanna og þar á meðal Íslands. "Sennilega er hvatinn að baki þessu framtaki hans að Magnus var síðasti sænski katólski biskupinn og var landflótta í Róm á þessum tíma og þar suður frá voru menn að spyrjast fyrir um Norðurlöndin." Hann verður var við ranghugmyndir um Norðurlöndin og tekur á vissan hátt að sér að leiðrétta misskilning um sína heimahaga og þar með um Ísland. "Hann aflar sér upplýsinga hér og þar og hefur greinilega haft aðgang að öðrum ritum um Ísland en hann hefur tæplega, þótt það sé ekki vitað, haft neinn íslenskan heimildamann." Sumarliði segir að kortið sé merkilegt fyrir margra hluta sakir, til dæmis sé það mjög fallegt. "Út frá mínum rannsóknum er það líka forvitnilegt vegna þeirra ímynda sem þar birtast. Það sýnir tvenns konar öfgar - annars vegar furðueyjuna Ísland, þar sem paradísareyjan birtist, og hins vegar hin slæma eyja. Frá sjónarhóli nútímamanna er sérkennilegt að birta þær á sama kortinu." Sumarliði telur að kortið hafi haft mikil áhrif á hugmyndir útlendinga um Ísland og þar af leiðandi áhrif á sjálfsskilning Íslendinga en áréttar jafnframt að slíkur skilningur verði til í víxlverkun og eigi sér flóknar en forvitnilegar hugmyndasögulegar rætur. Erindið flytur Sumarliði í hádeginu í dag en sýningin sjálf stendur til 13. ágúst. Menning Mest lesið „Þetta styrkti mig rosalega en þetta braut mig líka“ Tónlist Fréttatía vikunnar: Lögreglan, körfubolti og frambjóðendur Lífið Sérfræðingar rýna í Bakgarðshlaupið: „Endamarkið er í hausnum á þér“ Lífið „Ég dreg mig í hlé og fer bara og stofna kaffihús“ Lífið Fjórar dýrindis diskósúpur úr hráefnum sem annars hefði verið hent Lífið Grænmetisæta í 38 ár en ekki lengur Lífið Kynfræðingur selur slotið á landsbyggðinni Lífið Gefi raunsanna mynd af stefnumótahremmingum trans kvenna Bíó og sjónvarp „Veit ekkert hvernig þessi ferð endar, en ég er samt mjög ánægð með að hafa lagt af stað“ Lífið Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Lífið Fleiri fréttir Fréttatía vikunnar: Lögreglan, körfubolti og frambjóðendur Fjórar dýrindis diskósúpur úr hráefnum sem annars hefði verið hent Kynfræðingur selur slotið á landsbyggðinni Sérfræðingar rýna í Bakgarðshlaupið: „Endamarkið er í hausnum á þér“ „Ég dreg mig í hlé og fer bara og stofna kaffihús“ Grænmetisæta í 38 ár en ekki lengur Una Torfadóttir með sína útgáfu af Bubbalagi frá 1998 Hyggjast renna fimmtíu íslenskum lögum inn í karaokívélarnar Magnús Árni selur sögufrægt hús með kastalaturni „Veit ekkert hvernig þessi ferð endar, en ég er samt mjög ánægð með að hafa lagt af stað“ Ekki með mönnum á hennar aldri því „þeir eru allir látnir“ Minningar um líf sem er að hverfa Lolla í Litlu hryllingsbúðinni:„Þetta er auðvitað geggjað hlutverk“ Jón Daði og María Ósk eignuðust dreng Tíu ár og aukin meðvitund í bransanum Hvetur fólk til þess að leika sér Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Annie Mist og Frederik eignuðust dreng Hljómborðsleikari ELO fallinn frá Engir palestínskir fánar í Eurovision-höllinni Mikið fjör á opnun kosningaskrifstofu Gnarr Sjarmerandi og seiðandi á sjötugsaldri Nemendur Flóaskóla slá í gegn með Langspilin sín „Kveiktum næstum í öllu sumarbústaðalandinu“ „Nútíminn er trunta“ Sagan á bak við djarft listaverk Ásdísar Ránar Rithöfundurinn Paul Auster er látinn „Eurovision mamman“ með gleði og kærleika að vopni Múgur og margmenni fylgdust með ótrúlegu ostakúluáti „Hin raunverulegu stólaskipti fóru fram í dag“ Sjá meira
Íslendingar hafa löngum verið viðkvæmir fyrir sjálfum sér og líkar ekki alltaf það sem misglöggir erlendir gestir láta út úr sér og frá sér um menningu og staðhætti hérlendis. Sagnfræðingurinn Sumarliði Ísleifsson þekkir þessa viðkvæmni býsna vel, enda hefur hann um árabil rannsakað skrif erlendra manna um Ísland og í fyrirlestri sínum í bókasal Þjóðmenningarhússins í dag mun hann fjalla um þær ímyndir og hugmyndir. Fyrirlesturinn markar opnun sýningar í Þjóðmenningarhúsinu sem nefnist "Í spegli Íslands," en þar er fjallað um slík skrif og saga þeirra rakin allt til 16. aldar. Sumarliði kallar erindið "Carta Marina og ímyndir Íslands," og mun hann fjalla um kort eitt sem Svíinn Olaus Magnus teiknaði á fyrri hluta 16. aldar en þar dregur hann ekki aðeins upp myndir af löndunum heldur greinir einnig frá ýmsu sem hann telur sig vita um þau. "Ég velti því fyrir mér hversu góð heimild kortið er um Ísland, um staðhætti hér, örnefni og náttúrufyrirbæri og annað slíkt. Einnig er forvitnilegt að kanna þær hugmyndir sem koma fram á kortinu um land og þjóð - uppruna þeirra hugmynda, hversu lengi þær hafa enst og hvort þær séu ljóslifandi enn þann dag í dag," segir Sumarliði. Sumarliði útskýrir að teiknarinn hafi aldrei stigið fæti hér á land, en ásamt því að gera kortið skrifaði hann líka þúsund síðna bók sem fjallar um sögu Norðurlandanna og þar á meðal Íslands. "Sennilega er hvatinn að baki þessu framtaki hans að Magnus var síðasti sænski katólski biskupinn og var landflótta í Róm á þessum tíma og þar suður frá voru menn að spyrjast fyrir um Norðurlöndin." Hann verður var við ranghugmyndir um Norðurlöndin og tekur á vissan hátt að sér að leiðrétta misskilning um sína heimahaga og þar með um Ísland. "Hann aflar sér upplýsinga hér og þar og hefur greinilega haft aðgang að öðrum ritum um Ísland en hann hefur tæplega, þótt það sé ekki vitað, haft neinn íslenskan heimildamann." Sumarliði segir að kortið sé merkilegt fyrir margra hluta sakir, til dæmis sé það mjög fallegt. "Út frá mínum rannsóknum er það líka forvitnilegt vegna þeirra ímynda sem þar birtast. Það sýnir tvenns konar öfgar - annars vegar furðueyjuna Ísland, þar sem paradísareyjan birtist, og hins vegar hin slæma eyja. Frá sjónarhóli nútímamanna er sérkennilegt að birta þær á sama kortinu." Sumarliði telur að kortið hafi haft mikil áhrif á hugmyndir útlendinga um Ísland og þar af leiðandi áhrif á sjálfsskilning Íslendinga en áréttar jafnframt að slíkur skilningur verði til í víxlverkun og eigi sér flóknar en forvitnilegar hugmyndasögulegar rætur. Erindið flytur Sumarliði í hádeginu í dag en sýningin sjálf stendur til 13. ágúst.
Menning Mest lesið „Þetta styrkti mig rosalega en þetta braut mig líka“ Tónlist Fréttatía vikunnar: Lögreglan, körfubolti og frambjóðendur Lífið Sérfræðingar rýna í Bakgarðshlaupið: „Endamarkið er í hausnum á þér“ Lífið „Ég dreg mig í hlé og fer bara og stofna kaffihús“ Lífið Fjórar dýrindis diskósúpur úr hráefnum sem annars hefði verið hent Lífið Grænmetisæta í 38 ár en ekki lengur Lífið Kynfræðingur selur slotið á landsbyggðinni Lífið Gefi raunsanna mynd af stefnumótahremmingum trans kvenna Bíó og sjónvarp „Veit ekkert hvernig þessi ferð endar, en ég er samt mjög ánægð með að hafa lagt af stað“ Lífið Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Lífið Fleiri fréttir Fréttatía vikunnar: Lögreglan, körfubolti og frambjóðendur Fjórar dýrindis diskósúpur úr hráefnum sem annars hefði verið hent Kynfræðingur selur slotið á landsbyggðinni Sérfræðingar rýna í Bakgarðshlaupið: „Endamarkið er í hausnum á þér“ „Ég dreg mig í hlé og fer bara og stofna kaffihús“ Grænmetisæta í 38 ár en ekki lengur Una Torfadóttir með sína útgáfu af Bubbalagi frá 1998 Hyggjast renna fimmtíu íslenskum lögum inn í karaokívélarnar Magnús Árni selur sögufrægt hús með kastalaturni „Veit ekkert hvernig þessi ferð endar, en ég er samt mjög ánægð með að hafa lagt af stað“ Ekki með mönnum á hennar aldri því „þeir eru allir látnir“ Minningar um líf sem er að hverfa Lolla í Litlu hryllingsbúðinni:„Þetta er auðvitað geggjað hlutverk“ Jón Daði og María Ósk eignuðust dreng Tíu ár og aukin meðvitund í bransanum Hvetur fólk til þess að leika sér Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Annie Mist og Frederik eignuðust dreng Hljómborðsleikari ELO fallinn frá Engir palestínskir fánar í Eurovision-höllinni Mikið fjör á opnun kosningaskrifstofu Gnarr Sjarmerandi og seiðandi á sjötugsaldri Nemendur Flóaskóla slá í gegn með Langspilin sín „Kveiktum næstum í öllu sumarbústaðalandinu“ „Nútíminn er trunta“ Sagan á bak við djarft listaverk Ásdísar Ránar Rithöfundurinn Paul Auster er látinn „Eurovision mamman“ með gleði og kærleika að vopni Múgur og margmenni fylgdust með ótrúlegu ostakúluáti „Hin raunverulegu stólaskipti fóru fram í dag“ Sjá meira