Ísland: Orkugeymsla ESB Jónas Elíasson skrifar 18. apríl 2019 17:23 Tilgangur ESB með 3. orkupakkanum er að tryggja lágt raforkuverð til neytenda. Þetta hefur í stórum dráttum tekist, orkuverð til neytenda er í stórum dráttum sama og olíkostnaðurinn við framleiðsluna. Neðar komast þeir ekki hvort eð er. Hér er raforkuverð til almennings ekki nema brot af olíuverði. Þá fær stóriðjan, ylræktin, hitaveitur og annar iðnaður, raforku á mun hagstæðara verði. Þessa raforku vill ESB fá á almennan markað til sín, og ekkert eðlilegra í sjálfu sér. En tapið á iðnaðinum yrði efnahagslegt áfall, margfalt verra en einhver loðnubrestur. Stjórnvöld vilja samþykkja pakkann og banna sæstreng um leið. Þetta er auðvitað öfug aðferðafræði. Að samþykkja pakkann þegar búið er að leggja sæstreng væri mun rökréttara. Að samþykkja orkumarkaðsreglur ESB og neita svo að tengjast er álíka og maður sem er boðið í partí og segir já, en lokar svo dyrunum og hendir lyklinum svo hann komist ekki út. Skiljanlegt ef hann er nýkominn úr meðferð, en ekki sérlega skynsamlegt. ESB mun skilja samþykkt pakkans svo, að nú séu íslendingar tilbúnir fyrir sameiginlegan orkumarkað ESB, og nú vanti þá bara sæstreng til að tengjast honum. Þrýstingur mun skapast á lagningu sæstrengs, ekki frá ESB stjórninni í Brussel, heldur sjóðum sem vilja nýta fjárfestingatækifærið, sem er um 8oo milljarðar til að byrja með. Fullnýtt innifelur fjárfestingatækifærið tvöföldun á vatnsorkuverum Íslands og u.þ.b. þrjá sæstrengi. Þá verður hægt að keyra alla íslenska vatnsorku á dagmarkað í Evrópu, og næturrafmagn til baka. Hagstætt fyrir Ísland að dómi ESB, næturrafmagn er mun ódýrara en dagrafmagn í Evrópu. Að Íslendingar borga helmingi hærra en þeir gerðu er ekki ókostur að mati ESB, almenningur á að fá rafmagn á sama verði allstaðar í Evrópu og þá kemur aðeins olíuverð til greina. Mjög auðvelt er að finna pólitísk rök fyrir, að svona stefna eigi að gilda í Evrópu og menn eigi ekkert að vera að halda í sína sérstöðu. Endurnýjanleg raforka er af mjög skornum skammti í Evrópu og með þessu fyrirkomulagi fá þeir viðbót sem þá munar verulega um hvað varðar skuldbindingar ESB í loftslagsmálum, því orkugeymslan Ísland gerir þeim mögulegt að fullnýta vindorku og bæta verulega nýtinguna á kolum sínum og olíu. Við deilum þessum skuldbindingum með ESB. Þess vegna vill ESB gjarnan styrkja þessar framkvæmdir, veita þeim lagalega og fjárhagslega fyrirgreiðslu og beina styrki úr sjóðum ESB. Og ekki veitir af, það kemur ekki meiri orka út úr þessum fjárfestingum, bara hærra verð og Íslendingar borga það. Í Evrópu verður olíverðið ráðandi áfram, hugsanlega fá Íslendingar eitthvað meira fyrir sína grænu orku. En þá hækkar verðið hér bara enn meir. Það verða margir sem koma til með að leita að lyklinum sem okkar maður henti, og þeir munu finna hann. Ríkisjóður græðir eitthvað á þessu, hann missir að vísu mikið fé vegna minnkandi umsvifa í iðnaði, en fær hærri arðgreiðslur af virkjunum í staðin. Margir bláeygðir lögfræðingar og hagfræðingar sjá ekki hvað hér er á ferðinni og telja, að við verðum að „standa við skuldbindingar okkar í EES“ og getum lokað okkur inni til frambúðar. Þessi afstaða er að öllu leyti röng. ESB hefur enga hagsmuni af að við innleiðum 3. orkupakkann og lokum landinu um leið, og þeirra afstaða í málinu er að öllu leyti rökrétt. Auðvitað á að fresta þessum pakka þangað til lagning sæstrengs kemur til greina sem sjálfbær fjárfesting.Höfundur er prófessor emeritus. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir Skoðun Sögufölsun eytt í kyrrþey Hjörtur Hjartarson Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Skoðun Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir skrifar Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Sjá meira
Tilgangur ESB með 3. orkupakkanum er að tryggja lágt raforkuverð til neytenda. Þetta hefur í stórum dráttum tekist, orkuverð til neytenda er í stórum dráttum sama og olíkostnaðurinn við framleiðsluna. Neðar komast þeir ekki hvort eð er. Hér er raforkuverð til almennings ekki nema brot af olíuverði. Þá fær stóriðjan, ylræktin, hitaveitur og annar iðnaður, raforku á mun hagstæðara verði. Þessa raforku vill ESB fá á almennan markað til sín, og ekkert eðlilegra í sjálfu sér. En tapið á iðnaðinum yrði efnahagslegt áfall, margfalt verra en einhver loðnubrestur. Stjórnvöld vilja samþykkja pakkann og banna sæstreng um leið. Þetta er auðvitað öfug aðferðafræði. Að samþykkja pakkann þegar búið er að leggja sæstreng væri mun rökréttara. Að samþykkja orkumarkaðsreglur ESB og neita svo að tengjast er álíka og maður sem er boðið í partí og segir já, en lokar svo dyrunum og hendir lyklinum svo hann komist ekki út. Skiljanlegt ef hann er nýkominn úr meðferð, en ekki sérlega skynsamlegt. ESB mun skilja samþykkt pakkans svo, að nú séu íslendingar tilbúnir fyrir sameiginlegan orkumarkað ESB, og nú vanti þá bara sæstreng til að tengjast honum. Þrýstingur mun skapast á lagningu sæstrengs, ekki frá ESB stjórninni í Brussel, heldur sjóðum sem vilja nýta fjárfestingatækifærið, sem er um 8oo milljarðar til að byrja með. Fullnýtt innifelur fjárfestingatækifærið tvöföldun á vatnsorkuverum Íslands og u.þ.b. þrjá sæstrengi. Þá verður hægt að keyra alla íslenska vatnsorku á dagmarkað í Evrópu, og næturrafmagn til baka. Hagstætt fyrir Ísland að dómi ESB, næturrafmagn er mun ódýrara en dagrafmagn í Evrópu. Að Íslendingar borga helmingi hærra en þeir gerðu er ekki ókostur að mati ESB, almenningur á að fá rafmagn á sama verði allstaðar í Evrópu og þá kemur aðeins olíuverð til greina. Mjög auðvelt er að finna pólitísk rök fyrir, að svona stefna eigi að gilda í Evrópu og menn eigi ekkert að vera að halda í sína sérstöðu. Endurnýjanleg raforka er af mjög skornum skammti í Evrópu og með þessu fyrirkomulagi fá þeir viðbót sem þá munar verulega um hvað varðar skuldbindingar ESB í loftslagsmálum, því orkugeymslan Ísland gerir þeim mögulegt að fullnýta vindorku og bæta verulega nýtinguna á kolum sínum og olíu. Við deilum þessum skuldbindingum með ESB. Þess vegna vill ESB gjarnan styrkja þessar framkvæmdir, veita þeim lagalega og fjárhagslega fyrirgreiðslu og beina styrki úr sjóðum ESB. Og ekki veitir af, það kemur ekki meiri orka út úr þessum fjárfestingum, bara hærra verð og Íslendingar borga það. Í Evrópu verður olíverðið ráðandi áfram, hugsanlega fá Íslendingar eitthvað meira fyrir sína grænu orku. En þá hækkar verðið hér bara enn meir. Það verða margir sem koma til með að leita að lyklinum sem okkar maður henti, og þeir munu finna hann. Ríkisjóður græðir eitthvað á þessu, hann missir að vísu mikið fé vegna minnkandi umsvifa í iðnaði, en fær hærri arðgreiðslur af virkjunum í staðin. Margir bláeygðir lögfræðingar og hagfræðingar sjá ekki hvað hér er á ferðinni og telja, að við verðum að „standa við skuldbindingar okkar í EES“ og getum lokað okkur inni til frambúðar. Þessi afstaða er að öllu leyti röng. ESB hefur enga hagsmuni af að við innleiðum 3. orkupakkann og lokum landinu um leið, og þeirra afstaða í málinu er að öllu leyti rökrétt. Auðvitað á að fresta þessum pakka þangað til lagning sæstrengs kemur til greina sem sjálfbær fjárfesting.Höfundur er prófessor emeritus.