Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála felldi í gær úr gildi starfsleyfi Háafells ehf. fyrir sjókvíaeldi í innanverðu Ísafjarðardjúpi. Lögmaður kærenda telur að niðurstaðan komi til með að hafa áhrif á fleiri starfsleyfi.

Í október í fyrra veitti Umhverfisstofnun (UST) Háafelli starfsleyfi til ársframleiðslu á 6.800 tonnum af regnbogasilungi og 200 tonnum af þorski í Ísafjarðardjúpi. Hópur aðila, þar á meðal Náttúruverndarsamtök Íslands, Landssamband veiðifélaga og landeigandi í nágrenninu, kærði leyfisveitinguna.

Kærendur töldu meðal annars að UST hefði ekki uppfyllt málsmeðferðarákvæði laga um mat á umhverfisáhrifum. Einnig töldu þeir að rökstuðningi og rannsókn UST væri ábótavant. Nefndin féllst á það og lét ekki þar við sitja heldur gerði fleiri athugasemdir við feril málsins. Sett var út á framkvæmd birtingar niðurstöðu stofnunarinnar í Stjórnartíðindum og að UST hefði ekki leitað umsagnar viðeigandi heilbrigðisnefndar við útgáfu leyfisins líkt og lög kveða á um. Þá þótti túlkun UST á því hvað teldist vera veiddur fiskur ekki samræmast lögum um lax- og silungsveiði.

„Miðað við forsendur nefndarinnar er þetta tímamótaúrskurður í þessum sjókvíaeldismálum. Það eru gífurlega mörg atriði sem hún tínir til,“ segir Óttar Yngvason, einn lögmanna kærenda.

Til að fyrirtæki geti rekið fiskeldi þurfa þau að fá starfsleyfi frá UST og rekstrarleyfi frá Matvælastofnun (MAST). Mikill vöxtur hefur verið í starfsgreininni að undanförnu en í fyrra var 15 þúsund tonnum af eldisfiski slátrað á Íslandi. Eldisfyrirtæki áætla að sú tala verði komin upp í 40 þúsund tonn árið 2020.

Óttar segir að úrskurður nefndarinnar muni koma til með að hafa umtalsverð áhrif í þessum málaflokki. Sem stendur eru rúmlega 20 þúsund tonn í starfsleyfisveitingarferli hjá UST.

„Niðurstaðan tekur á þessum eldismálum hér með. Líkt og nefndin segir stendur ekki steinn yfir steini í meðferð UST, sem þó er hátíð samanborið við MAST. Vandaðir stjórnsýsluhættir tíðkast ekki hjá þessum stofnunum,“ segir Óttar.

Frá Umhverfisstofnun fengust þau svör að hún þyrfti tíma til að lesa yfir úrskurðinn áður en hún myndi tjá sig um málið.