Landsig við jarðhitavirkjanir vekur athygli Svavar Hávarðsson skrifar 10. apríl 2017 07:00 Þrjú teymi mældu 150 punkta auk mæligagna frá um 100 föstum mælistöðvum. Gæslan aðstoðaði þar sem þess þurfti með. Mynd/Landmælingar Íslands Endurmæling Landmælinga Íslands (LÍ) sumarið 2016 á landshnitakerfi Íslands leiddi í ljós ummerki eldgosa og jarðskjálfta, en jafnframt eru áhrif af landnýtingu manna eins og í kringum jarðhitavirkjanir eftirtektarverð. Landshnitakerfið hefur verið mælt tvisvar áður með GPS-tækni, fyrst árið 1993 og svo aftur árið 2004, en frá verkefninu segir í nýjustu ársskýrslu LÍ. Guðmundur Valsson, mælingaverkfræðingur hjá LÍ, bendir á að frumniðurstöður mælinganna lágu fyrir í lok desember; landið rekur í sundur með mjög jöfnum hraða eða um einn sentimetra á ári í hvora átt – nokkuð sem lengi hefur verið vitað. Landshnitakerfið hefur verið mælt tvisvar áður með GPS-tækni, fyrst árið 1993 og svo aftur árið 2004 og frá síðustu mælingu má sjá hvar mest hefur gengið á í náttúru Íslands. Hreyfingar í kringum upptök Suðurlandsskjálftanna 2008 eru til dæmis allt aðrar en víðast hvar annars staðar á landinu.Guðmundur Valsson„Þetta voru 40 sentimetrar sem gliðnunin varð í skjálftunum á milli Selfoss og Hveragerðis,“ segir Guðmundur en hreyfingar norðan Vatnajökuls skera sig nokkuð úr við mælingarnar nú, en þar má merkja áhrif eldgossins í Holuhrauni 2014-2015. Má nefna gliðnun upp á 60 sentimetra við Kverkfjöll en talsverðar hæðarbreytingar hafa einnig orðið á þessu 12 ára tímabili á milli mælinga. Þar má m.a. nefna ris á Vatnajökli og umhverfis hann og má leiða líkur að því að þar séu að koma fram áhrif þynningar jökulsins en einnig aukinnar kvikumyndunar undir honum. Mest mældist risið í Jökulheimum eða um 40 sentimetrar. Til samanburðar var risið þar á tímabilinu 1993 til 2004 helmingi minna. „Það sem er merkilegt er að það virðist vera mikið landris í og við Vatnajökul almennt – sést það greinilega við Svínafell í Öræfum og nálægt Hala í Suðursveit, svo dæmi sé tekið,“ segir Guðmundur sem segir jafnframt áhugavert að skoða mikið landsig í kringum helstu jarðhitavirkjanir landsins – bæði við Hellisheiðarvirkjun og á Reykjanesi – en þar nemur sigið einum sentimetra á ári, eða 18 sentimetra síðan 2004 þegar það mældist mest. „Ég skoðaði mælingar sem Orkustofnun gerði í kringum árið 2000 og þá var ekki þetta sig, sýndist mér. Það verður athyglisvert hvað gerist í Þeistareykjum eftir að vinnsla hefst þar, við erum með mælipunkt þar nálægt svo það er nærtækt.“ Hæðarbreytingar meðfram ströndinni vöktu einnig athygli vísindamanna, þar sem þær geta ýmist unnið með eða gegn áhrifum hækkandi sjávarborðs, en þær eru greinilegastar á Reykjanesi. Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Klara Baldursdóttir er látin Innlent Vísbendingar um að síðasta vígið sé fallið Innlent Konan sem féll í Brúará er látin Innlent Deilurnar halda áfram og Musk boðar „Ameríkuflokkinn“ Erlent „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Innlent Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Innlent Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Innlent „Ef þetta gengur vel mun hún eignast allan bátinn“ Innlent Aftur logar eldur í Læradal Erlent Stærsta árásin á Kharkív hingað til Erlent Fleiri fréttir Enn eitt banaslysið í Brúará, landvinningar lúsmýs og þungarokkshátíð Vísbendingar um að síðasta vígið sé fallið „Ef þetta gengur vel mun hún eignast allan bátinn“ Konan sem féll í Brúará er látin Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Klara Baldursdóttir er látin Þyrla Landhelgisgæslunnar kölluð út vegna göngumanns „Kraftmiklar og afgerandi aðgerðir gegn skipulagðri brotastarfsemi“ „Þegar fjármagnið klárast, þá klárast líka aðgengið“ Hressar og skemmtilegar systur með geitur á Geysi Loka hluta útsýnispallsins vegna aurskriðu Sjávarútvegurinn standi höllum fæti Starfsáætlun Alþingis felld úr gildi Höggin dynji á sjávarútveginum og áhugi kvenna á iðnstörfum minnkar Erlendur ferðamaður féll í Brúará Ein á móti rýmkuðu sorgarleyfi „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Missti nánast sjónina þegar sláttuorf skaut steini í annað augað Mál áfengisverslananna komin til ákærusviðs, aftur Frumvarp um farþegalista samþykkt Kolbrún segir gesti nefndarinnar handbendi minnihlutans Löng bílaröð meðan hæðarslá er lagfærð Öllum sagt upp: „Ekkert verið að hugsa um félagsmiðstöðvastarf“ Launahækkunin mun fara í gegn en kerfið endurskoðað í haust Búa sig undir margmenni á Hengil Ultra Ásthildur Lóa skammar þingheim Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Launahækkanir ráðamanna og rifrildi Trumps og Musks í hádegisfréttum Sjá meira
Endurmæling Landmælinga Íslands (LÍ) sumarið 2016 á landshnitakerfi Íslands leiddi í ljós ummerki eldgosa og jarðskjálfta, en jafnframt eru áhrif af landnýtingu manna eins og í kringum jarðhitavirkjanir eftirtektarverð. Landshnitakerfið hefur verið mælt tvisvar áður með GPS-tækni, fyrst árið 1993 og svo aftur árið 2004, en frá verkefninu segir í nýjustu ársskýrslu LÍ. Guðmundur Valsson, mælingaverkfræðingur hjá LÍ, bendir á að frumniðurstöður mælinganna lágu fyrir í lok desember; landið rekur í sundur með mjög jöfnum hraða eða um einn sentimetra á ári í hvora átt – nokkuð sem lengi hefur verið vitað. Landshnitakerfið hefur verið mælt tvisvar áður með GPS-tækni, fyrst árið 1993 og svo aftur árið 2004 og frá síðustu mælingu má sjá hvar mest hefur gengið á í náttúru Íslands. Hreyfingar í kringum upptök Suðurlandsskjálftanna 2008 eru til dæmis allt aðrar en víðast hvar annars staðar á landinu.Guðmundur Valsson„Þetta voru 40 sentimetrar sem gliðnunin varð í skjálftunum á milli Selfoss og Hveragerðis,“ segir Guðmundur en hreyfingar norðan Vatnajökuls skera sig nokkuð úr við mælingarnar nú, en þar má merkja áhrif eldgossins í Holuhrauni 2014-2015. Má nefna gliðnun upp á 60 sentimetra við Kverkfjöll en talsverðar hæðarbreytingar hafa einnig orðið á þessu 12 ára tímabili á milli mælinga. Þar má m.a. nefna ris á Vatnajökli og umhverfis hann og má leiða líkur að því að þar séu að koma fram áhrif þynningar jökulsins en einnig aukinnar kvikumyndunar undir honum. Mest mældist risið í Jökulheimum eða um 40 sentimetrar. Til samanburðar var risið þar á tímabilinu 1993 til 2004 helmingi minna. „Það sem er merkilegt er að það virðist vera mikið landris í og við Vatnajökul almennt – sést það greinilega við Svínafell í Öræfum og nálægt Hala í Suðursveit, svo dæmi sé tekið,“ segir Guðmundur sem segir jafnframt áhugavert að skoða mikið landsig í kringum helstu jarðhitavirkjanir landsins – bæði við Hellisheiðarvirkjun og á Reykjanesi – en þar nemur sigið einum sentimetra á ári, eða 18 sentimetra síðan 2004 þegar það mældist mest. „Ég skoðaði mælingar sem Orkustofnun gerði í kringum árið 2000 og þá var ekki þetta sig, sýndist mér. Það verður athyglisvert hvað gerist í Þeistareykjum eftir að vinnsla hefst þar, við erum með mælipunkt þar nálægt svo það er nærtækt.“ Hæðarbreytingar meðfram ströndinni vöktu einnig athygli vísindamanna, þar sem þær geta ýmist unnið með eða gegn áhrifum hækkandi sjávarborðs, en þær eru greinilegastar á Reykjanesi.
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Klara Baldursdóttir er látin Innlent Vísbendingar um að síðasta vígið sé fallið Innlent Konan sem féll í Brúará er látin Innlent Deilurnar halda áfram og Musk boðar „Ameríkuflokkinn“ Erlent „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Innlent Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Innlent Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Innlent „Ef þetta gengur vel mun hún eignast allan bátinn“ Innlent Aftur logar eldur í Læradal Erlent Stærsta árásin á Kharkív hingað til Erlent Fleiri fréttir Enn eitt banaslysið í Brúará, landvinningar lúsmýs og þungarokkshátíð Vísbendingar um að síðasta vígið sé fallið „Ef þetta gengur vel mun hún eignast allan bátinn“ Konan sem féll í Brúará er látin Fimm frumvörp fjögurra ráðuneyta samþykkt Klara Baldursdóttir er látin Þyrla Landhelgisgæslunnar kölluð út vegna göngumanns „Kraftmiklar og afgerandi aðgerðir gegn skipulagðri brotastarfsemi“ „Þegar fjármagnið klárast, þá klárast líka aðgengið“ Hressar og skemmtilegar systur með geitur á Geysi Loka hluta útsýnispallsins vegna aurskriðu Sjávarútvegurinn standi höllum fæti Starfsáætlun Alþingis felld úr gildi Höggin dynji á sjávarútveginum og áhugi kvenna á iðnstörfum minnkar Erlendur ferðamaður féll í Brúará Ein á móti rýmkuðu sorgarleyfi „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Missti nánast sjónina þegar sláttuorf skaut steini í annað augað Mál áfengisverslananna komin til ákærusviðs, aftur Frumvarp um farþegalista samþykkt Kolbrún segir gesti nefndarinnar handbendi minnihlutans Löng bílaröð meðan hæðarslá er lagfærð Öllum sagt upp: „Ekkert verið að hugsa um félagsmiðstöðvastarf“ Launahækkunin mun fara í gegn en kerfið endurskoðað í haust Búa sig undir margmenni á Hengil Ultra Ásthildur Lóa skammar þingheim Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Launahækkanir ráðamanna og rifrildi Trumps og Musks í hádegisfréttum Sjá meira