Listaverkin sem þjóðin á - kannski 10. júlí 2009 06:30 Halldór Björn innan um þjóðargersemar Fréttablaðið/stefán Þjóðin á verkin en spurt er hvort þjóðin þurfi að greiða fyrir þau dýrum dómum án þess að hafa nokkru sinni fengið greitt fyrir þau þegar þau gleymdust við einkavæðingu bankanna. „Eignarhald núna? Já. Það er enginn í vafa um, það er alveg viðurkennt, að þetta eru verk í þjóðareign. Vandamálið er að skilanefndirnar eru ekki reiðubúnar að viðurkenna alfarið rétt þjóðarinnar til að eiga þessi verk án þess að borga fyrir þau,“ segir Halldór Björn Runólfsson listasafnsstjóri í Listasafni Íslands – en þar verður í dag opnuð gríðarlega spennandi sýning á verkum í eigu ríkisbankanna þriggja. Eitt af mörgu undarlegu í tengslum við einkavæðingu bankanna er hvernig staðið var að mati á listaverkum sem í þeirra eigu voru (og eru). Þau voru sem sagt ekki metin. Þeir sem stjórnuðu sölu bankanna á sínum tíma stóðu svo „vel að verki“ og voru að flýta sér svo mjög að koma bönkunum í einkaeign, að það gleymdist gersamlega að taka með í reikninginn ómetanlega listaverkaeign þeirra þegar bankarnir voru verðlagðir. Einhverjir helstu dýrgripir íslenskrar listasögu – þjóðargersemar – fóru þar fyrir ekkert og einkennilegt að enginn hafi nokkru sinni fengið að súpa seyðið af því. En það er með hina meintu ábyrgð í þessu eins og öðru „hér á landi á“. Safneign bankanna þriggja er um fimm þúsund verk en slá má á að bankarnir hafi bætt við um fimm hundruð verkum frá einkavæðingu. Halldór Björn segir það augljóslega skandal hvernig var staðið að málum – en segja má þeim til hróss sem héldu utan um listaverkaeignina meðan bankarnir voru í ríkiseigu að þeir stóðu sig. Landsbankinn lagði upp úr að kaupa verk eftir gömlu meistarana en Kaupþing nútímamyndlist. Og Halldór Björn er þeirrar skoðunar að sérkennilegt sé ef skilanefndirnar halda því til streitu að þjóðin greiði dýrum dómum fyrir þau verk sem voru í hennar eigu en voru gefin í ógáti við einkavæðingu – verk sem kannski eru um 4.500. „Það væri ósanngjarnt.“ Þá er erfitt að verðmeta verkin vegna ástandsins sem er á íslensku krónunni. „En þetta er sýningin sem almenningur hefur verið að bíða eftir,“ segir Halldór. Á sýninguna hafa verið valin um 90 verk í eigu ríkisbankanna og um 40 úr safni Listasafns Íslands eða alls um 130 verk. Þeirra á meðal Hvítasunnudagur eftir Jóhannes Sveinsson Kjarval, Gullfjöll eftir Svavar Guðnason og Fjall eftir Sigurð Guðmundsson. Mest lesið Tugþúsundir vottuðu Ozzy virðingu Lífið Draumabrúðkaup í sextíu ára gömlum kjól frá ömmu Lífið Góðhjartaður dýrahirðir og tæknigúrú Lífið Ætlar í pásu frá giggum Lífið Forseti Alþingis snæddi kvöldverð með Michael Douglas Lífið Síðasta Þjóðhátíðin í bili hjá FM95BLÖ Lífið Sjóðheitt og splunkunýtt Hollywood par Lífið Ræðir það ekki í fjölskylduboði ef þú hittir frænda þinn á swing-viðburði Lífið Spámenn bjóða betur en veðurfræðingar Lífið Langaði að passa inn en nýtur þess nú að skera sig úr Tíska og hönnun Fleiri fréttir Góðhjartaður dýrahirðir og tæknigúrú Draumabrúðkaup í sextíu ára gömlum kjól frá ömmu Tugþúsundir vottuðu Ozzy virðingu Kokkarnir á Strikinu með stjörnur í augunum þegar Bon Jovi mætti Síðasta Þjóðhátíðin í bili hjá FM95BLÖ Spámenn bjóða betur en veðurfræðingar Ætlar í pásu frá giggum Forseti Alþingis snæddi kvöldverð með Michael Douglas Sjóðheitt og splunkunýtt Hollywood par Katrín Edda selur í Hlíðunum Þriggja ára snáði stal senunni í messu í Fljótshlíð Fyrstu tónleikar Purrksins í fjörutíu ár Sweeney sökuð um kynþáttahyggju Sögulegur klæðnaður á dreglinum Myndaveisla frá troðfullri tuttugu ára Bræðslunni Katy Perry og Justin Trudeau á stefnumóti „Þetta var algjört bíómyndamóment“ Samband Gallagher-bræðra sagt á hálum ís Harrý rétti fram eins konar sáttahönd Stjörnulífið: „Who the fuck is Kaleo?“ Ræðir það ekki í fjölskylduboði ef þú hittir frænda þinn á swing-viðburði Gordon Ramsay gerir upp Íslandsævintýri „Ekkert okkar grunaði að hann myndi fara þessa leið“ Destiny's Child með óvænta endurkomu Jóhanna Guðrún og Ólafur giftu sig Myndaveisla: Landinn skemmti sér konunglega í Vaglaskógi Bandaríkjaforseti birtir bull í bunkum Óvæntur Johnny Depp heiðraði Ozzy með Alice Cooper „Greyið, hann þarf að horfa á mig deyja“ Krakkatían: Dvergarnir sjö, klukkuturn og plánetur Sjá meira
Þjóðin á verkin en spurt er hvort þjóðin þurfi að greiða fyrir þau dýrum dómum án þess að hafa nokkru sinni fengið greitt fyrir þau þegar þau gleymdust við einkavæðingu bankanna. „Eignarhald núna? Já. Það er enginn í vafa um, það er alveg viðurkennt, að þetta eru verk í þjóðareign. Vandamálið er að skilanefndirnar eru ekki reiðubúnar að viðurkenna alfarið rétt þjóðarinnar til að eiga þessi verk án þess að borga fyrir þau,“ segir Halldór Björn Runólfsson listasafnsstjóri í Listasafni Íslands – en þar verður í dag opnuð gríðarlega spennandi sýning á verkum í eigu ríkisbankanna þriggja. Eitt af mörgu undarlegu í tengslum við einkavæðingu bankanna er hvernig staðið var að mati á listaverkum sem í þeirra eigu voru (og eru). Þau voru sem sagt ekki metin. Þeir sem stjórnuðu sölu bankanna á sínum tíma stóðu svo „vel að verki“ og voru að flýta sér svo mjög að koma bönkunum í einkaeign, að það gleymdist gersamlega að taka með í reikninginn ómetanlega listaverkaeign þeirra þegar bankarnir voru verðlagðir. Einhverjir helstu dýrgripir íslenskrar listasögu – þjóðargersemar – fóru þar fyrir ekkert og einkennilegt að enginn hafi nokkru sinni fengið að súpa seyðið af því. En það er með hina meintu ábyrgð í þessu eins og öðru „hér á landi á“. Safneign bankanna þriggja er um fimm þúsund verk en slá má á að bankarnir hafi bætt við um fimm hundruð verkum frá einkavæðingu. Halldór Björn segir það augljóslega skandal hvernig var staðið að málum – en segja má þeim til hróss sem héldu utan um listaverkaeignina meðan bankarnir voru í ríkiseigu að þeir stóðu sig. Landsbankinn lagði upp úr að kaupa verk eftir gömlu meistarana en Kaupþing nútímamyndlist. Og Halldór Björn er þeirrar skoðunar að sérkennilegt sé ef skilanefndirnar halda því til streitu að þjóðin greiði dýrum dómum fyrir þau verk sem voru í hennar eigu en voru gefin í ógáti við einkavæðingu – verk sem kannski eru um 4.500. „Það væri ósanngjarnt.“ Þá er erfitt að verðmeta verkin vegna ástandsins sem er á íslensku krónunni. „En þetta er sýningin sem almenningur hefur verið að bíða eftir,“ segir Halldór. Á sýninguna hafa verið valin um 90 verk í eigu ríkisbankanna og um 40 úr safni Listasafns Íslands eða alls um 130 verk. Þeirra á meðal Hvítasunnudagur eftir Jóhannes Sveinsson Kjarval, Gullfjöll eftir Svavar Guðnason og Fjall eftir Sigurð Guðmundsson.
Mest lesið Tugþúsundir vottuðu Ozzy virðingu Lífið Draumabrúðkaup í sextíu ára gömlum kjól frá ömmu Lífið Góðhjartaður dýrahirðir og tæknigúrú Lífið Ætlar í pásu frá giggum Lífið Forseti Alþingis snæddi kvöldverð með Michael Douglas Lífið Síðasta Þjóðhátíðin í bili hjá FM95BLÖ Lífið Sjóðheitt og splunkunýtt Hollywood par Lífið Ræðir það ekki í fjölskylduboði ef þú hittir frænda þinn á swing-viðburði Lífið Spámenn bjóða betur en veðurfræðingar Lífið Langaði að passa inn en nýtur þess nú að skera sig úr Tíska og hönnun Fleiri fréttir Góðhjartaður dýrahirðir og tæknigúrú Draumabrúðkaup í sextíu ára gömlum kjól frá ömmu Tugþúsundir vottuðu Ozzy virðingu Kokkarnir á Strikinu með stjörnur í augunum þegar Bon Jovi mætti Síðasta Þjóðhátíðin í bili hjá FM95BLÖ Spámenn bjóða betur en veðurfræðingar Ætlar í pásu frá giggum Forseti Alþingis snæddi kvöldverð með Michael Douglas Sjóðheitt og splunkunýtt Hollywood par Katrín Edda selur í Hlíðunum Þriggja ára snáði stal senunni í messu í Fljótshlíð Fyrstu tónleikar Purrksins í fjörutíu ár Sweeney sökuð um kynþáttahyggju Sögulegur klæðnaður á dreglinum Myndaveisla frá troðfullri tuttugu ára Bræðslunni Katy Perry og Justin Trudeau á stefnumóti „Þetta var algjört bíómyndamóment“ Samband Gallagher-bræðra sagt á hálum ís Harrý rétti fram eins konar sáttahönd Stjörnulífið: „Who the fuck is Kaleo?“ Ræðir það ekki í fjölskylduboði ef þú hittir frænda þinn á swing-viðburði Gordon Ramsay gerir upp Íslandsævintýri „Ekkert okkar grunaði að hann myndi fara þessa leið“ Destiny's Child með óvænta endurkomu Jóhanna Guðrún og Ólafur giftu sig Myndaveisla: Landinn skemmti sér konunglega í Vaglaskógi Bandaríkjaforseti birtir bull í bunkum Óvæntur Johnny Depp heiðraði Ozzy með Alice Cooper „Greyið, hann þarf að horfa á mig deyja“ Krakkatían: Dvergarnir sjö, klukkuturn og plánetur Sjá meira