Gervigreind, fordómar og siðferði – nýir tímar, ný viðmið Sigvaldi Einarsson skrifar 4. febrúar 2025 11:02 Þegar við tölum um gervigreind, tölum við ekki bara um tól eða tækni – við tölum um samfélagslega byltingu. Við tölum um nýja tíma þar sem mannkynið þarf að setja reglurnar og skilgreina siðferðið. Í nýlegri umfjöllun Guardian var fjallað um opið bréf sem yfir 100 vísindamenn og hugsuðir, þar á meðal rithöfundurinn Stephen Fry, hafa undirritað. Í bréfinu er kallað eftir skýrari stefnu um þróun gervigreindar með sjálfsmeðvitund og tilfinningar. Þar er varað við því að þróunin gæti haft siðferðislegar afleiðingar, sérstaklega ef gervigreind gæti orðið sjálfsmeðvituð eða jafnvel talist „ný tegund.“ Vísindamennirnir, Patrick Butlin (Oxford) og Theodoros Lappas (Athens University of Economics and Business), leggja til að: Forgangsraða rannsóknum á meðvitund gervigreindar til að koma í veg fyrir misnotkun og mögulega þjáningu. Setja siðferðislegar takmarkanir á þróun sjálfsmeðvitaðrar gervigreindar og tryggja að ferlið fari fram í áföngum. Deila niðurstöðum opinberlega og stuðla að gagnsærri umræðu um málið. Þeir varpa fram stórri spurningu: Ef gervigreind öðlast meðvitund, myndi það að slökkva á henni jafngilda því að drepa dýr? Fordómar í gervigreind – spegilmynd samfélagsins Eitt af stærstu áskorunum gervigreindar er að hún lærir af okkur – og þar með líka af okkar mistökum. Fordómar, hvort sem þeir tengjast kyni, kynþætti, aldri eða öðru, geta smitast inn í kerfi sem læra af gögnum úr fortíðinni. Þetta þýðir að við þurfum ekki aðeins að þróa tæknina – við þurfum líka að gera hana sanngjarna. Það er ekki spurning um hvort gervigreind verður hluti af lífi okkar, heldur hvernig við notum hana. Ef við gerum ekkert, mun hún einungis endurspegla þá skekkju sem þegar er til staðar í samfélaginu. Þess vegna þurfa allir, ekki bara forritarar og vísindamenn, að taka þátt í umræðunni og þróuninni. Siðferði í gervigreind – val sem skiptir máli Möguleikinn á meðvitaðri gervigreind er ef til vill ekki raunverulegur enn þá, en siðferðilegar spurningar sem tengjast notkun hennar eru þegar orðnar aðkallandi. Við þurfum að taka afstöðu til þess hvort og hvernig við leyfum gervigreind að hafa áhrif á líf okkar. Gervigreind í skóla – tækifæri, ekki ógn Það skiptir ekki máli hvort við séum hrædd eða spennt – gervigreind er hér til að vera. Þess vegna þurfum við að fræða unga fólkið okkar um hvernig hún virkar, hvernig hún getur hjálpað og hverjar afleiðingarnar eru. Við kennum börnum stafsetningu, stærðfræði og gagnrýna hugsun. Af hverju ekki líka gervigreind? Í stað þess að banna notkun hennar í skólum ættum við að kenna nemendum hvernig á að nota hana á skynsamlegan og siðferðislega ábyrgan hátt. Hugsum til framtíðar Við höfum einstakt tækifæri til að gera Ísland að leiðandi þjóð í notkun gervigreindar á siðferðislega ábyrgan hátt. Það krefst umræðu, fræðslu og hugrekkis til að prófa nýja hluti. Ef við tökum ekki þátt, munu aðrir skilgreina reglurnar fyrir okkur. Tökum því skrefið saman – leyfum unga fólkinu að prófa, læra og skapa með gervigreind. Því framtíðin bíður ekki eftir neinum. Höfundur er MBA nemandi hjá Akademías. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Sigvaldi Einarsson Mest lesið Halldór 03.05.2025 Halldór Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Sjá meira
Þegar við tölum um gervigreind, tölum við ekki bara um tól eða tækni – við tölum um samfélagslega byltingu. Við tölum um nýja tíma þar sem mannkynið þarf að setja reglurnar og skilgreina siðferðið. Í nýlegri umfjöllun Guardian var fjallað um opið bréf sem yfir 100 vísindamenn og hugsuðir, þar á meðal rithöfundurinn Stephen Fry, hafa undirritað. Í bréfinu er kallað eftir skýrari stefnu um þróun gervigreindar með sjálfsmeðvitund og tilfinningar. Þar er varað við því að þróunin gæti haft siðferðislegar afleiðingar, sérstaklega ef gervigreind gæti orðið sjálfsmeðvituð eða jafnvel talist „ný tegund.“ Vísindamennirnir, Patrick Butlin (Oxford) og Theodoros Lappas (Athens University of Economics and Business), leggja til að: Forgangsraða rannsóknum á meðvitund gervigreindar til að koma í veg fyrir misnotkun og mögulega þjáningu. Setja siðferðislegar takmarkanir á þróun sjálfsmeðvitaðrar gervigreindar og tryggja að ferlið fari fram í áföngum. Deila niðurstöðum opinberlega og stuðla að gagnsærri umræðu um málið. Þeir varpa fram stórri spurningu: Ef gervigreind öðlast meðvitund, myndi það að slökkva á henni jafngilda því að drepa dýr? Fordómar í gervigreind – spegilmynd samfélagsins Eitt af stærstu áskorunum gervigreindar er að hún lærir af okkur – og þar með líka af okkar mistökum. Fordómar, hvort sem þeir tengjast kyni, kynþætti, aldri eða öðru, geta smitast inn í kerfi sem læra af gögnum úr fortíðinni. Þetta þýðir að við þurfum ekki aðeins að þróa tæknina – við þurfum líka að gera hana sanngjarna. Það er ekki spurning um hvort gervigreind verður hluti af lífi okkar, heldur hvernig við notum hana. Ef við gerum ekkert, mun hún einungis endurspegla þá skekkju sem þegar er til staðar í samfélaginu. Þess vegna þurfa allir, ekki bara forritarar og vísindamenn, að taka þátt í umræðunni og þróuninni. Siðferði í gervigreind – val sem skiptir máli Möguleikinn á meðvitaðri gervigreind er ef til vill ekki raunverulegur enn þá, en siðferðilegar spurningar sem tengjast notkun hennar eru þegar orðnar aðkallandi. Við þurfum að taka afstöðu til þess hvort og hvernig við leyfum gervigreind að hafa áhrif á líf okkar. Gervigreind í skóla – tækifæri, ekki ógn Það skiptir ekki máli hvort við séum hrædd eða spennt – gervigreind er hér til að vera. Þess vegna þurfum við að fræða unga fólkið okkar um hvernig hún virkar, hvernig hún getur hjálpað og hverjar afleiðingarnar eru. Við kennum börnum stafsetningu, stærðfræði og gagnrýna hugsun. Af hverju ekki líka gervigreind? Í stað þess að banna notkun hennar í skólum ættum við að kenna nemendum hvernig á að nota hana á skynsamlegan og siðferðislega ábyrgan hátt. Hugsum til framtíðar Við höfum einstakt tækifæri til að gera Ísland að leiðandi þjóð í notkun gervigreindar á siðferðislega ábyrgan hátt. Það krefst umræðu, fræðslu og hugrekkis til að prófa nýja hluti. Ef við tökum ekki þátt, munu aðrir skilgreina reglurnar fyrir okkur. Tökum því skrefið saman – leyfum unga fólkinu að prófa, læra og skapa með gervigreind. Því framtíðin bíður ekki eftir neinum. Höfundur er MBA nemandi hjá Akademías.
Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun