Vesen um veganjól ekkert miðað við áður Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 4. desember 2021 20:31 Í dag er mun auðveldara að vera grænkeri um jól en fyrir bara nokkrum árum síðan. Vísir/Adelina Úrval á vegan-fæði hefur aukist gríðarlega undanfarin ár í takt við breyttar matarvenjur landsmanna. Íslenskir framleiðendur hafa verið að auka framleiðslu sína til að koma til móts við grænkera, sérstaklega fyrir jólin. Jólin nálgast óðfluga og flestir eru líklega farnir að undirbúa jólamatinn. En hvað er í boði fyrir fjölskyldumeðlimina sem eru vegan og eru heldur ólíklegir til að bragða á jólasteikinni? Nú eru ýmsar hátíðarsteikur í boði úti í búð sem eru alveg lausar við dýraafurðir.Vísir/Adelina Vegan samfélagið hefur stækkað gríðarlega á síðustu árum og má til dæmis sjá það á Facebook-hópnum Vegan-Ísland, en 24 þúsund manns eru meðlimir í hópnum. Því er ekki skrítið að verslanir hafi fundið fyrir breytingu á eftirspurn á síðustu árum. „Eins og við gerðum fyrir jólin í fyrra og munum gera aftur núna við vorum bara með tilbúna matarbakka. Fólk kom og fékk steikina, sósuna og salatið. Allt sem þurfti í jólamatinn,“ segir Magnús Reyr Agnarsson, einn eigenda Veganbúðarinnar. Hnetusteikin klassísk en grænkerar nýungagjarnir Veganbúðin er stærsta vegan-sérverslunin í heiminum en aðrar verslanir hafa jafnframt verið að auka við úrvalið hjá sér. Lilja Kristín Birgisdóttir markaðssérfræðingur hjá Krónunni.Vísir/Adelina „Við erum að sjá mikla aukningu og það er meiri fjölbreytni en áður og sérstaklega ef við horfum núna á jólin. Það er ekkert svo langt síðan fólk þurfti að hlaupa á milli verslana til að grípa sér vegan hátíðarsteik en í ár erum við að horfa á níu skilgreindar vegan-hátíðarsteikur og fullt annað sem er síðan hægt að gera frá grunni,“ segir Lilja Kristín Birgisdóttir markaðssérfræðingur hjá Krónunni. „Hnetusteikin er klassísk en það hefur orðið svo gríðarleg þroun í þessu, það er komið svo margt annað í staðin. Vegan fólk eins og annað fólk langar að prófa nýjar útgáfur,“ segir Magnús. „Það hefur auðvitað stóraukist. Það er mikið verið að kalla eftir vörum í þessum flokki. Mesta breytingin er úrvalið og gæðin líka, þau eru alltaf að verða betri,“ segir Baldur Ólafsson, markaðsstjóri Bónus. Úrval vegan-vara hefur aukist gríðarlega á síðustu árum.Vísir/Adelina Neysluvenjur breyst og ákall eftir fæði úr jurtaríkinu Það er ekki bara úrval á veganvörum sem hefur breyst heldur neysluvenjur neytenda. „Það eru kannski margir einstaklingar innan sömu fjölskyldna komnir á ólíkt mataræði,“ segir Lilja. „Það er mjög algengt að foreldrar eru að koma hingað með unglingana sína sem ætla að taka skrefið og eru að spyrja hvernig þau eigi að fást við þetta,“ segir Magnús. „Neytendur eru að kalla eftir meira prótíni úr jurtaríkinu og við sjáum mikla aukningu í hnetum og baunum og þessum vöruflokkum,“ segir Baldur. Baldur Ólafsson, markaðsstjóri Bónus.Vísir/Adelina Fyrir utan allar nýjungarnar í framleiðslu og framboði á veganfæði þá leynast víða vegan-vörur, sem ekki voru sérstaklega framleiddar með það í huga að vera vegan. Til dæmis eru flestar piparkökur sem seldar eru úti í búð alveg lausar við dýraafurðir. „Það er fullt af vörum sem eru óvart vegan,“ segir Magnús. „Við leggjum rosalega mikið upp úr því að miðla þessum sérmerkingum, okkur þykir mikilvægt að viðskiptavinir geti tekið þetta upplýsta val,“ segir Lilja. Innlend nýsköpun og framleiðsla að aukast Innlend framleiðsla á Vegan-matvörum hefur þá aukist gríðarlega að undanförnu. „Við fáum inn aðila og smáframleiðendur mjög reglulega sem eru að byrja að framleiða og langar að selja og við tökum vel á móti þeim,“ segir Magnús Magnús Reyr Agnarsson, einn eigenda Veganbúðarinnar.Vísir/Adelina Þið eruð sjálf með framleiðslu? „Já, við framleiðum mjög mikið bæði fyrir aðrar verslunarkeðjur og fyrir okkur sjálf. Við framleiðum Jömm sósurnar og salöt og vinsælustu jólasteikina síðustu tvö ár, svokölluð Jömm Wellington sem við gerum hérna. Það er gríðarlegt magn sem við erum að framleiða fyrir jólin.“ „Já, við erum að reyna að prufa okkur áfram. Núna á þessu ári var Uppsprettan, sem er nýsköpunarsjóður hjá okkur, sem fékk tillögu inn að nýjum hátíðarrétti fyrir veganista, og bara fleiri. Þetta er hnetusteik, sem er gerð úr japönsku tempeh. Þetta er nýung hjá okkur sem mun koma í desember,“ segir Baldur hjá Bónus. Fólk sé að vakna til vitundar um að veganvörur séu ekki síðri á bragðið en þær sem innihaldi dýraafurðir og umhverfisáhrif af framleiðslunni sé jafnframt töluvert minni. Mikið úrval er af vegan mjólkurlíki í langflestum verslunum. Vegan-mjólkin er gríðarlega vinsæl, bæði meðal grænkera og alæta.Vísir/Adelina „Þetta sé framtíðin og þetta er það sem mun þurfa að gerast ef við ætlum til dæmis að stemma stigu við hækkandi hitastig jarðar þá er þetta stór þáttur í því,“ segir Magnús. „Það er eiginlega það sem mér finnst best við þessa vegan umræðu er í raun bara hvað þetta hefur opnað augu manns fyrir vörum sem eru bara þrælgóðar. Sem eru í þessum vöruflokki, sem ég held að fleiri en ég eru að fíla, þeir sem eru ekki vegan í grunninn,“ segir Baldur, markaðsstjóri Bónus. Vegan Matur Verslun Jól Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Innlent Herjólfur siglir ekki meira í dag Innlent Fleiri fréttir Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Sjá meira
Jólin nálgast óðfluga og flestir eru líklega farnir að undirbúa jólamatinn. En hvað er í boði fyrir fjölskyldumeðlimina sem eru vegan og eru heldur ólíklegir til að bragða á jólasteikinni? Nú eru ýmsar hátíðarsteikur í boði úti í búð sem eru alveg lausar við dýraafurðir.Vísir/Adelina Vegan samfélagið hefur stækkað gríðarlega á síðustu árum og má til dæmis sjá það á Facebook-hópnum Vegan-Ísland, en 24 þúsund manns eru meðlimir í hópnum. Því er ekki skrítið að verslanir hafi fundið fyrir breytingu á eftirspurn á síðustu árum. „Eins og við gerðum fyrir jólin í fyrra og munum gera aftur núna við vorum bara með tilbúna matarbakka. Fólk kom og fékk steikina, sósuna og salatið. Allt sem þurfti í jólamatinn,“ segir Magnús Reyr Agnarsson, einn eigenda Veganbúðarinnar. Hnetusteikin klassísk en grænkerar nýungagjarnir Veganbúðin er stærsta vegan-sérverslunin í heiminum en aðrar verslanir hafa jafnframt verið að auka við úrvalið hjá sér. Lilja Kristín Birgisdóttir markaðssérfræðingur hjá Krónunni.Vísir/Adelina „Við erum að sjá mikla aukningu og það er meiri fjölbreytni en áður og sérstaklega ef við horfum núna á jólin. Það er ekkert svo langt síðan fólk þurfti að hlaupa á milli verslana til að grípa sér vegan hátíðarsteik en í ár erum við að horfa á níu skilgreindar vegan-hátíðarsteikur og fullt annað sem er síðan hægt að gera frá grunni,“ segir Lilja Kristín Birgisdóttir markaðssérfræðingur hjá Krónunni. „Hnetusteikin er klassísk en það hefur orðið svo gríðarleg þroun í þessu, það er komið svo margt annað í staðin. Vegan fólk eins og annað fólk langar að prófa nýjar útgáfur,“ segir Magnús. „Það hefur auðvitað stóraukist. Það er mikið verið að kalla eftir vörum í þessum flokki. Mesta breytingin er úrvalið og gæðin líka, þau eru alltaf að verða betri,“ segir Baldur Ólafsson, markaðsstjóri Bónus. Úrval vegan-vara hefur aukist gríðarlega á síðustu árum.Vísir/Adelina Neysluvenjur breyst og ákall eftir fæði úr jurtaríkinu Það er ekki bara úrval á veganvörum sem hefur breyst heldur neysluvenjur neytenda. „Það eru kannski margir einstaklingar innan sömu fjölskyldna komnir á ólíkt mataræði,“ segir Lilja. „Það er mjög algengt að foreldrar eru að koma hingað með unglingana sína sem ætla að taka skrefið og eru að spyrja hvernig þau eigi að fást við þetta,“ segir Magnús. „Neytendur eru að kalla eftir meira prótíni úr jurtaríkinu og við sjáum mikla aukningu í hnetum og baunum og þessum vöruflokkum,“ segir Baldur. Baldur Ólafsson, markaðsstjóri Bónus.Vísir/Adelina Fyrir utan allar nýjungarnar í framleiðslu og framboði á veganfæði þá leynast víða vegan-vörur, sem ekki voru sérstaklega framleiddar með það í huga að vera vegan. Til dæmis eru flestar piparkökur sem seldar eru úti í búð alveg lausar við dýraafurðir. „Það er fullt af vörum sem eru óvart vegan,“ segir Magnús. „Við leggjum rosalega mikið upp úr því að miðla þessum sérmerkingum, okkur þykir mikilvægt að viðskiptavinir geti tekið þetta upplýsta val,“ segir Lilja. Innlend nýsköpun og framleiðsla að aukast Innlend framleiðsla á Vegan-matvörum hefur þá aukist gríðarlega að undanförnu. „Við fáum inn aðila og smáframleiðendur mjög reglulega sem eru að byrja að framleiða og langar að selja og við tökum vel á móti þeim,“ segir Magnús Magnús Reyr Agnarsson, einn eigenda Veganbúðarinnar.Vísir/Adelina Þið eruð sjálf með framleiðslu? „Já, við framleiðum mjög mikið bæði fyrir aðrar verslunarkeðjur og fyrir okkur sjálf. Við framleiðum Jömm sósurnar og salöt og vinsælustu jólasteikina síðustu tvö ár, svokölluð Jömm Wellington sem við gerum hérna. Það er gríðarlegt magn sem við erum að framleiða fyrir jólin.“ „Já, við erum að reyna að prufa okkur áfram. Núna á þessu ári var Uppsprettan, sem er nýsköpunarsjóður hjá okkur, sem fékk tillögu inn að nýjum hátíðarrétti fyrir veganista, og bara fleiri. Þetta er hnetusteik, sem er gerð úr japönsku tempeh. Þetta er nýung hjá okkur sem mun koma í desember,“ segir Baldur hjá Bónus. Fólk sé að vakna til vitundar um að veganvörur séu ekki síðri á bragðið en þær sem innihaldi dýraafurðir og umhverfisáhrif af framleiðslunni sé jafnframt töluvert minni. Mikið úrval er af vegan mjólkurlíki í langflestum verslunum. Vegan-mjólkin er gríðarlega vinsæl, bæði meðal grænkera og alæta.Vísir/Adelina „Þetta sé framtíðin og þetta er það sem mun þurfa að gerast ef við ætlum til dæmis að stemma stigu við hækkandi hitastig jarðar þá er þetta stór þáttur í því,“ segir Magnús. „Það er eiginlega það sem mér finnst best við þessa vegan umræðu er í raun bara hvað þetta hefur opnað augu manns fyrir vörum sem eru bara þrælgóðar. Sem eru í þessum vöruflokki, sem ég held að fleiri en ég eru að fíla, þeir sem eru ekki vegan í grunninn,“ segir Baldur, markaðsstjóri Bónus.
Vegan Matur Verslun Jól Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Innlent Herjólfur siglir ekki meira í dag Innlent Fleiri fréttir Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Sjá meira