Þær kröfur sem Starfsgreinasambandið hefur sett fram í kjaraviðræðum sínum við Samtök atvinnulífsins (SA) fela í sér að laun meginþorra félagsmanna í aðildarfélögum sambandsins hækki á bilinu tæplega 70 prósent til 85 prósent á næstu þremur árum, samkvæmt útreikningum sem byggjast á kröfugerð sambandsins.

Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins hefur Efling haldið þessum kröfum sambandsins til streitu í viðræðum sínum við SA.

Þannig er gert ráð fyrir því í kröfugerðinni að regluleg heildarmánaðarlaun hópbifreiðarstjóra innan Eflingar fari úr að meðaltali 493 þúsund krónum, eins og þau voru í fyrra, í 913 þúsund krónur árið 2021 og hækki þannig um 85 prósent. Er þá miðað við óbreyttan fjölda greiddra yfirvinnutíma.

Launahækkun almenns iðnverkafólks innan félaga Starfsgreinasambandsins mun jafnframt nema tæpum 70 prósentum til ársins 2021, svo annað dæmi sé tekið, ef fallist verður á kröfur sambandsins.

Viðræðum Eflingar, VR, Verkalýðsfélags Akraness og Verkalýðsfélags Grindavíkur við Samtök atvinnulífsins var sem kunnugt er slitið eftir stuttan fund í húsakynnum ríkissáttasemjara í gær. Hafa stéttarfélögin þegar hafið undirbúning verkfallsaðgerða og verður áætlun um slíkar aðgerðir lögð fyrir samninganefnd og stjórnir félaganna til samþykktar í dag.

Þá ákvað Starfsgreinasambandið enn fremur að vísa kjaradeilu sinni við atvinnurekendur til ríkissáttasemjara en í þeirri deilu fer sambandið með umboð fyrir sextán af nítján aðildarfélögum sínum. Þrátt fyrir að viðræðurnar hafi þokast áfram á umliðnum vikum sagði sambandið að „ekki [yrði] komist lengra nema með aðkomu ríkissáttasemjara“.

Nái kröfur Starfsgreinasambandsins á hendur Samtökum atvinnulífsins fram að ganga er ljóst að launakostnaður fyrirtækja mun stóraukast á næstu þremur árum og í einhverjum tilfellum næstum því tvöfaldast.

Útreikningar sem eru byggðir á kröfugerð sambandsins leiða til að mynda í ljós að regluleg heildarmánaðarlaun flutningabílstjóra myndu hækka að meðaltali um 80 prósent – úr 537 þúsund krónum í 967 þúsund krónur – á næstu þremur árum ef fallist yrði á kröfugerðina óbreytta.

Þá fela kröfurnar einnig í sér að regluleg heildarlaun almenns fiskvinnslufólks verði hækkuð að meðaltali um 70 prósent á tímabilinu og fari í tæplega 740 þúsund krónur árið 2021, sé miðað við samsetningu launaliða eins og hún var árið 2017.

Auk óbreytts fjölda greiddra yfirvinnutíma er í útreikningunum gert ráð fyrir að hlutfallið á milli reglulegra launa og grunnlauna haldist óbreytt og að hæsta aldursþrep verði hækkað úr fimm árum í sjö ár, í samræmi við kröfugerð Starfsgreinasambandsins, sem gerir ráð fyrir tveggja prósenta bili á milli aldursþrepa.

Launahlutfallið hvergi hærra

Hlutfall launa af verðmætasköpun atvinnulífsins nam ríflega 62 prósentum á árinu 2017 og er það hæsta hér á landi á meðal OECD-ríkjanna. Það þýðir að hvergi innan aðildarríkja OECD rennur stærri hluti þess virðisauka, sem verður til við atvinnustarfsemi, til launþega en á Íslandi. Í skýrslu sem Gylfi Zoëga hagfræðiprófessor vann fyrir stjórnvöld í fyrra um stöðu efnahagsmála í aðdraganda kjarasamninga er tekið fram að umrætt hlutfall sé nú nálægt hápunkti áranna fyrir hrun sem bendi til þess að hagnaður sé ekki mikill í sögulegu samhengi.

Vergar þáttatekjur atvinnulífsins, sem eru hér skilgreindar sem verg landsframleiðsla, fyrir utan hið opinbera og fjármálakerfið, að frádregnum óbeinum sköttum, skiptast í laun og fjármagn.

Miðað við tölur Hagstofu Íslands má gera ráð fyrir að hlutfall launa og launatengdra gjalda af vergum þáttatekjum hafi farið yfir 62 prósent hér á landi á síðasta ári en til samanburðar er launahlutfallið um 59 prósent í Svíþjóð, 57 prósent í Kanada og 40 prósent á Grikklandi, svo fáein dæmi séu tekin.

Ábyrgð þeirra sem reka fyrirtækin er mikil

„Ábyrgð samfélagsins gagnvart því að tryggja vinnuaflinu viðunandi lífskjör hlýtur að vera mikil. Ábyrgð þeirra sem reka fyrirtæki í því að borga fólkinu sem býr til hagnaðinn og býr til gróðann,“ segir Sólveig Anna.

„Ég þekki það af eigin raun að það gengur ekki upp að komast af á þeim launum sem láglaunakonum eru boðin, þegar þú bætir ofan á húsnæðiskostnaði og gífurlega háum lántökukostnaði. Hér er hópur fólks, sem þrátt fyrir langa vinnudaga og mikið álag starfar við undirstöðuatvinnugreinar, nær aldrei að vinna sér inn nógu mikið til að geta um frjálst höfuð strokið efnahagslega. Þetta er staðreynd í þessu auðuga og fámenna samfélagi. Ég trúi ekki öðru en að við njótum stuðnings samborgara okkar.“