Nýju rökin áróðursmeistarans Jón Þór Ólason skrifar 9. apríl 2018 07:00 Einar K. Guðfinnsson, formaður stjórnar Landssambands fiskeldisstöðva, viðheldur enn þrályndi sínu í grein er hann ritar í Fréttablaðið þann 23. mars sl. og telur mig stritast við að halda uppi andófi gegn uppbyggingu atvinnutækifæra og verðmætasköpunar í fiskeldi. Ekki er nú málefnaleg byrjunin hjá honum Einari, en lengi skal manninn reyna. Rétt er að halda því til haga að ég er í engu afhuga fiskeldi í lokuðum kerfum. „Þrákelkni“ mín snýr einvörðungu að eldi í sjókvíum og þá sérstaklega þeirri ótrúlegu staðreynd að notast sé við kynbættan lax af norskum stofni í eldinu. Það er hins vegar gömul saga og ný að ef einhver gerist svo djarfur að vilja vernda náttúru Íslands fyrir náttúruspjöllum fær viðkomandi slíka einkunn frá þeim sem rekur áróðursmaskínuna. Í þeirri grein er Einar kveðst vera að svara fór ég skilmerkilega yfir þá miklu fjárhagslegu hagsmuni sem eru í húfi í hinum dreifðu byggðum landsins. Eins og við var að búast svaraði Einar því hins vegar í engu enda stendur hann þétt að baki hinum erlendu aflandsfélögum sem ætla að fénýta íslenska náttúru. Einar lætur sannleikann ekki þvælast fyrir sér er hann síterar til áhættumats Hafrannsóknastofnunar þar sem hann heldur því ranglega fram að áhætta af erfðablöndun sé bundin við þrjár ár aukinheldur sem hann heldur því fram að sú erfðablöndun sem tilkynnt var af framangreindri stofnun í sex vatnsföllum á Vestfjörðum ágústmánuði í fyrra, sé ekki marktæk þar sem árnar eigi það sammerkt að vera ekki með eiginlega laxastofna! Er það nema von að mér verði orða vant að lesa svona rangfærslur. Einari er vel kunnugt um það að margir þættir í hinu tilvitnaða áhættumati eru mjög umdeildir, m.a. það dreifingarlíkan sem mat þetta byggir á. Í skýrslunni kemur vissulega fram að gert sé ráð fyrir að fjórar ár séu í hvað mestri hættu, þ.e. af þeim ám er féllu undir þau viðmið er skýrsluhöfundar miðuðu við. Í þessu sambandi má m.a. vísa til nýlegs viðtals við Leó Alexander Guðmundsson líffræðing þar sem hann lýsir þeirri skoðun sinni að laxeldi ógni villta laxastofninum og vísar sérstaklega til þess að ýmsar ár sem séu á eldissvæðum séu ekki inni í áhættumatinu. Þá vísar Leó einnig til þess að erfðasamsetning stofna á Vestfjörðum gefi til kynna að þeir myndi sérstakan erfðahóp, m.a. þær ár sem Einar kveður ekki vera með eiginlega laxastofna. Sjókvíaeldi er vissulega stundað í nálægð við veiðiár og árósa í Noregi, sem skýrir m.a. hið skelfilega ástand laxastofna í Noregi þar sem erfðamengun hefur verið greind í tveimur þriðja hluta laxastofnana. Einar skautar hins vegar í öllu fram hjá að svara því er fram kemur í skýrslu norsku vísindanefndarinnar þar sem staðfest var að mestu ógnina við villta laxastofninn þar í landi megi rekja til laxeldis í sjókvíum og að laxalúsin frá sjókvíaeldinu nái til allra stofna í Noregi, líka þeirra sem eru ekki í nálægð við veiðiár og árósa. Norskar rannsóknir hafa líka sýnt að strokulaxar hafa ferðast í allt að 2.000 km áður en þeir hafa gengið upp í ár. Hér má t.a.m. taka ána Tista í Noregi sem dæmi en hún er í um 500 km fjarlægð frá næstu eldisstöð en er samt sem áður uppfull af eldislaxi. Þessar staðreyndir byggja á vísindum og þekkingu. Þá vísar Einar til þess að á sama tíma og laxeldi hafi margfaldast í Noregi séu villilaxastofnarnir þeir sterkustu í Norður-Atlantshafi. Það mætti hafa gaman af þessari nálgun Einars að staðreyndum ef málefnið væri ekki svona alvarlegt. Staðreyndin er einfaldlega sú að umræddur erfðamengaður villilaxastofn hefur ávallt verið sá sterkasti á umræddu svæði en hefur engu að síður minnkað um rúmlega helming. Til að setja þetta í rökfræðilegt samhengi að hætti áróðursmeistarans mætti líkja þessu við það að gefið hefði verið út sérstakt leyfi á Íslandi í lok maí 1844 til veiða á geirfugli þar sem sá stofn væri sá sterkasti í Norður-Atlantshafi, en eins og sagan segir okkur voru þeir tveir síðustu veiddir í Eldey í júní 1844. Að lokum varðandi tilvísun Einars til niðurstaðna Kevins Glover, prófessors í Bergen. Glover hefur sjálfur staðfest að umrætt líkan eigi ekki við Ísland þar sem eldi á norskum ræktuðum laxi feli í sér aukaáhættu vegna viðbótar erfðafræðilegra þátta sem ekki er tekið tillit til í líkaninu. Glover hefur einnig í ræðu og riti lýst þeirri skoðun sinni að full ástæða sé til að óttast erfðablöndun villtra laxa og eldislaxa hér á landi og að viðbúið yrði að sambærileg þróun mundi eiga sér stað á Íslandi og í Noregi með auknu laxeldi. Þar með eru öll „rök“ Einars K. Guðfinnssonar, sem hann skrýddi sig með, fallin. Það þarf ekkert lítið barn til að hrópa „En áróðursmeistarinn er allsber“ til að opna augu almennings hér um.Höfundur er formaður Stangaveiðifélags Reykjavíkur og lögmaður Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir Skoðun Fremst meðal jafningja: Halla Tómasdóttir á Bessastaði Birna Jónsdóttir Skoðun Katrín á Bessastaði Björn Snæbjörnsson Skoðun Hverjir bera ábyrgð á að halda launum kvenna niðri? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg Skoðun Öllu frelsi fylgir ábyrgð, líka tjáningarfrelsinu Arnar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað viljum við? skrifar Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Fremst meðal jafningja: Halla Tómasdóttir á Bessastaði Birna Jónsdóttir skrifar Skoðun Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Hulda eða Stoltenberg? Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Katrín á Bessastaði Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Hvað er það sem Alþingi ber að vernda á Þingvöllum? Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Öllu frelsi fylgir ábyrgð, líka tjáningarfrelsinu Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn á tímum sundrungar Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað væri lífið án vina? Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hverjir bera ábyrgð á að halda launum kvenna niðri? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg skrifar Skoðun Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Tímabær orð Unnar Arndísardóttur um afstæði barneigna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í hjarta sínu græn, en varla í reynd Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Halla Hrund - ein af okkur Hjálmar Gíslason skrifar Skoðun Að sameina frekar en sundra Fríða Björk Ingvarsdóttir skrifar Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhlutlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Einar K. Guðfinnsson, formaður stjórnar Landssambands fiskeldisstöðva, viðheldur enn þrályndi sínu í grein er hann ritar í Fréttablaðið þann 23. mars sl. og telur mig stritast við að halda uppi andófi gegn uppbyggingu atvinnutækifæra og verðmætasköpunar í fiskeldi. Ekki er nú málefnaleg byrjunin hjá honum Einari, en lengi skal manninn reyna. Rétt er að halda því til haga að ég er í engu afhuga fiskeldi í lokuðum kerfum. „Þrákelkni“ mín snýr einvörðungu að eldi í sjókvíum og þá sérstaklega þeirri ótrúlegu staðreynd að notast sé við kynbættan lax af norskum stofni í eldinu. Það er hins vegar gömul saga og ný að ef einhver gerist svo djarfur að vilja vernda náttúru Íslands fyrir náttúruspjöllum fær viðkomandi slíka einkunn frá þeim sem rekur áróðursmaskínuna. Í þeirri grein er Einar kveðst vera að svara fór ég skilmerkilega yfir þá miklu fjárhagslegu hagsmuni sem eru í húfi í hinum dreifðu byggðum landsins. Eins og við var að búast svaraði Einar því hins vegar í engu enda stendur hann þétt að baki hinum erlendu aflandsfélögum sem ætla að fénýta íslenska náttúru. Einar lætur sannleikann ekki þvælast fyrir sér er hann síterar til áhættumats Hafrannsóknastofnunar þar sem hann heldur því ranglega fram að áhætta af erfðablöndun sé bundin við þrjár ár aukinheldur sem hann heldur því fram að sú erfðablöndun sem tilkynnt var af framangreindri stofnun í sex vatnsföllum á Vestfjörðum ágústmánuði í fyrra, sé ekki marktæk þar sem árnar eigi það sammerkt að vera ekki með eiginlega laxastofna! Er það nema von að mér verði orða vant að lesa svona rangfærslur. Einari er vel kunnugt um það að margir þættir í hinu tilvitnaða áhættumati eru mjög umdeildir, m.a. það dreifingarlíkan sem mat þetta byggir á. Í skýrslunni kemur vissulega fram að gert sé ráð fyrir að fjórar ár séu í hvað mestri hættu, þ.e. af þeim ám er féllu undir þau viðmið er skýrsluhöfundar miðuðu við. Í þessu sambandi má m.a. vísa til nýlegs viðtals við Leó Alexander Guðmundsson líffræðing þar sem hann lýsir þeirri skoðun sinni að laxeldi ógni villta laxastofninum og vísar sérstaklega til þess að ýmsar ár sem séu á eldissvæðum séu ekki inni í áhættumatinu. Þá vísar Leó einnig til þess að erfðasamsetning stofna á Vestfjörðum gefi til kynna að þeir myndi sérstakan erfðahóp, m.a. þær ár sem Einar kveður ekki vera með eiginlega laxastofna. Sjókvíaeldi er vissulega stundað í nálægð við veiðiár og árósa í Noregi, sem skýrir m.a. hið skelfilega ástand laxastofna í Noregi þar sem erfðamengun hefur verið greind í tveimur þriðja hluta laxastofnana. Einar skautar hins vegar í öllu fram hjá að svara því er fram kemur í skýrslu norsku vísindanefndarinnar þar sem staðfest var að mestu ógnina við villta laxastofninn þar í landi megi rekja til laxeldis í sjókvíum og að laxalúsin frá sjókvíaeldinu nái til allra stofna í Noregi, líka þeirra sem eru ekki í nálægð við veiðiár og árósa. Norskar rannsóknir hafa líka sýnt að strokulaxar hafa ferðast í allt að 2.000 km áður en þeir hafa gengið upp í ár. Hér má t.a.m. taka ána Tista í Noregi sem dæmi en hún er í um 500 km fjarlægð frá næstu eldisstöð en er samt sem áður uppfull af eldislaxi. Þessar staðreyndir byggja á vísindum og þekkingu. Þá vísar Einar til þess að á sama tíma og laxeldi hafi margfaldast í Noregi séu villilaxastofnarnir þeir sterkustu í Norður-Atlantshafi. Það mætti hafa gaman af þessari nálgun Einars að staðreyndum ef málefnið væri ekki svona alvarlegt. Staðreyndin er einfaldlega sú að umræddur erfðamengaður villilaxastofn hefur ávallt verið sá sterkasti á umræddu svæði en hefur engu að síður minnkað um rúmlega helming. Til að setja þetta í rökfræðilegt samhengi að hætti áróðursmeistarans mætti líkja þessu við það að gefið hefði verið út sérstakt leyfi á Íslandi í lok maí 1844 til veiða á geirfugli þar sem sá stofn væri sá sterkasti í Norður-Atlantshafi, en eins og sagan segir okkur voru þeir tveir síðustu veiddir í Eldey í júní 1844. Að lokum varðandi tilvísun Einars til niðurstaðna Kevins Glover, prófessors í Bergen. Glover hefur sjálfur staðfest að umrætt líkan eigi ekki við Ísland þar sem eldi á norskum ræktuðum laxi feli í sér aukaáhættu vegna viðbótar erfðafræðilegra þátta sem ekki er tekið tillit til í líkaninu. Glover hefur einnig í ræðu og riti lýst þeirri skoðun sinni að full ástæða sé til að óttast erfðablöndun villtra laxa og eldislaxa hér á landi og að viðbúið yrði að sambærileg þróun mundi eiga sér stað á Íslandi og í Noregi með auknu laxeldi. Þar með eru öll „rök“ Einars K. Guðfinnssonar, sem hann skrýddi sig með, fallin. Það þarf ekkert lítið barn til að hrópa „En áróðursmeistarinn er allsber“ til að opna augu almennings hér um.Höfundur er formaður Stangaveiðifélags Reykjavíkur og lögmaður
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun