Þjóðaratkvæði um stjórnarskrárbreytingar næsta haust Þorbjörn Þórðarson skrifar 4. janúar 2016 19:45 Stjórnarskrárnefnd stefnir að því að skila tilbúnu frumvarpi til breytinga á stjórnarskránni áður en Alþingi kemur saman 18. janúar næstkomandi. Stefnt er að því að sjálfstæð þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um frumvarpið í haust. Ekki er stefnt að því lengur að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um frumvarpið samhliða forsetakosningum næsta sumar þar sem of lítill tími er til stefnu fyrir þingið að fjalla um frumvarpið eigi það að nást.Nefndin hefur í yfirstandandi vinnu skoðað fjögur ný ákvæði. Nýtt auðlindaákvæði, ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslur, ákvæði um valdframsal til alþjóðlegra stofnana og ákvæði um umhverfisvernd. Unnið hefur verið eftir því markmiði að ná að ljúka gerð frumvarps til breytinga á stjórnarskránni áður en þetta kjörtímabil er úti svo nýta megi tímabundna heimild sem sett var inn í stjórnarskrána fyrir síðustu þingkosningar um að heimilt sé fram til 30. apríl 2017 að breyta stjórnarskránni í þjóðaratkvæðagreiðslu samþykki Alþingi frumvarp um breytingarnar með minnst 2/3 hlutum greiddra atkvæða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu er texti auðlindákvæðis tilbúinn. Þá hefur stjórnarskrárnefnd náð samkomulagi um að það þurfi undirskriftir 15 prósent atkvæðisbærra manna til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu og að lágmarki 25 prósent þeirra sem eru á kjörskrá segi nei til að hún haldi gildi sínu. Undirskriftunum yrði þá skilað til þess ráðherra sem væri flutningsmaður frumvarpsins.Tvær leiðir til að kalla fram þjóðaratkvæðagreiðslu Stjórnarskrárnefnd hefur ekkert endurskoðað ákvæðin um forseta Íslands í yfirstandandi vinnu. Þetta þýðir að verði frumvarpið að veruleika verði uppi sú sérstaka og óvenjulega staða að tvær leiðir verði færar til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um lög sem Alþingi hefur samþykkt. Annars vegar með áskorunum til forsetans um að beita synjunarvaldi á grundvelli núgildandi 26. gr. stjórnarskrárinnar og hins vegar á grundvelli hins nýja ákvæðis. Gert er ráð fyrir að lög samþykkt frá Alþingi geti farið þessa leið með þeim undantekningum að fjárlög, skattalög og frumvörp til þess að framfylgja þjóðréttarlegum skuldbindingum væru undanskilin. Í þessu sambandi má nefna öll lagafrumvörp sem sprottin væru úr gerðum Evrópusambandsins sem falla undir EES-samninginn yrðu undanþegin þjóðaratkvæði. Á borðinu er hins vegar tillaga um að þingsályktanir vegna þjóðréttarlegra samninga geti farið í þjóðaratkvæðagreiðslur samkvæmt sömu aðferð og með því yrði vandinn vegna ESB gerða leystur en margar ESB-gerðir eru fyrst staðfestar á grundvelli heimildar í þingsályktun og svo fylgt eftir með lagabreytingum. Ef gerð í EES-samningnum krefst lagabreytinga og ákvörðun er staðfest á grundvelli heimildar í þingsályktun þarf alltaf að fylgja henni eftir með viðeigandi lagabreytingum til að gerð teljist innleidd á fullnægjandi hátt.Þingsályktanir sem hafi bein réttaráhrif fari í þjóðaratkvæði Í stjórnarskrárnefnd er deilt um það hvort þetta eigi líka að geta náð til annarra þingsályktunartillagna, til dæmis um rammáætlun og hugsanlega svokallaðala kerfisáætlun sem varðar línulagnir. Umræðan snýr efnislega að því hvort stjórnarskrárákvæði, sem heimilar þjóðaratkvæðagreiðslu að undangenginni söfnun undirskrifta 15 prósent atkvæðisbærra manna, eigi að ná til allra þingsályktunartillagna sem hafa bein réttaráhrif. Þá greinir nefndarmenn á um hvort tímabært sé að ljúka gerð ákvæðis um framsal á valdi til alþjóðlegra stofnana. Þá er ennþá ýmislegt ófrágengið varðandi orðalag ákvæðis um umhverfisvernd. Stjórnarskrárnefnd mun skila tillögu í formi frumvarps til forsætisráðherra. Rætt hefur verið um að í framhaldinu muni fomenn allra flokkanna flytja frumvarp til nýrra stjórnskipunarlaga á þingi. Nefndarmenn vilja ganga þannig frá málum að frumvarpið lendi ekki í ágreiningi á síðari stigum en nefndin vill hafa sterkt bakland allra þingflokka fyrir sameiginlegri niðurstöðu áður en hún lýkur störfum. Mest lesið Óttast að áætlanir ráðherra muni fækka leigubílstjórum Innlent Fundu Guð í App store Erlent Eiga eftir að ráða tólf starfsmenn svo hægt sé að opna allar deildir Innlent Segja áform ráðherra grafa undan þjónustu Innlent Sumarfríið allt of langt fyrir þau börn sem eingangra sig félagslega Innlent Skorast ekki undan ábyrgð vilji flokksmenn nýjan oddvita Innlent Aðalsteinn volgur og Björg orðuð við oddvitann Innlent „Fólk hefur hætt eða nánast verið bolað úr starfi síðan hún tók við“ Innlent Nýburar fæðast í nikótínfráhvörfum Innlent Táningar reka veitingastað: „Maður verður að hafa fyrir lífinu“ Innlent Fleiri fréttir Sumarfríið allt of langt fyrir þau börn sem eingangra sig félagslega Segja áform ráðherra grafa undan þjónustu Óttast að áætlanir ráðherra muni fækka leigubílstjórum Ekki eigi að stjórna borginni út frá „pólitískri kreddu“ Eiga eftir að ráða tólf starfsmenn svo hægt sé að opna allar deildir Skorast ekki undan ábyrgð vilji flokksmenn nýjan oddvita Nýburar fæðast í nikótínfráhvörfum Skipulagsbreytingar á framhaldsskólastigi í vændum Mæður sem taka í vörina á meðgöngu og missáttir leigubílstjórar Björn strax hættur í íþróttaráði: „Þetta var bara prinsippmál“ SUS gefur fundarmönnum bol í anda Charlies Kirk Eins og löglærður forstjóri spítala væri að skera upp sjúklinga Aðalsteinn volgur og Björg orðuð við oddvitann Eldur í ruslageymslu á Selfossi Segist hafa flækst í umfangsmikið fíkniefnamál fyrir hreina tilviljun Annar oddviti L-listans á Akureyri hættir í bæjarstjórn Ók á fimm til sex kyrrstæða bíla Næsta skref að tryggja að próf leigubílstjóra verði alfarið á íslensku „Fólk hefur hætt eða nánast verið bolað úr starfi síðan hún tók við“ Tilkynntur til lögreglu Flóamenn taka fálega í þreifingar Árborgara Óveðurský yfir Sólheimum og deilt á ríkisendurskoðanda Meirihluti vill flugvöllinn áfram í Vatnsmýri Táningar reka veitingastað: „Maður verður að hafa fyrir lífinu“ Stöðvarskyldan snýr aftur: Eykur öryggi farþega og neytendavernd Hildur vill leiða áfram en Guðlaugur loðinn í svörum „Þegar þú verður ráðherra verður þú að tala af ábyrgð“ Ekkert bólaði á ræðumanni Biðin eftir leikskólaplássi kostaði móður vinnuna Lýsti sjálfsvígshugsunum í pontu Alþingis Sjá meira
Stjórnarskrárnefnd stefnir að því að skila tilbúnu frumvarpi til breytinga á stjórnarskránni áður en Alþingi kemur saman 18. janúar næstkomandi. Stefnt er að því að sjálfstæð þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um frumvarpið í haust. Ekki er stefnt að því lengur að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um frumvarpið samhliða forsetakosningum næsta sumar þar sem of lítill tími er til stefnu fyrir þingið að fjalla um frumvarpið eigi það að nást.Nefndin hefur í yfirstandandi vinnu skoðað fjögur ný ákvæði. Nýtt auðlindaákvæði, ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslur, ákvæði um valdframsal til alþjóðlegra stofnana og ákvæði um umhverfisvernd. Unnið hefur verið eftir því markmiði að ná að ljúka gerð frumvarps til breytinga á stjórnarskránni áður en þetta kjörtímabil er úti svo nýta megi tímabundna heimild sem sett var inn í stjórnarskrána fyrir síðustu þingkosningar um að heimilt sé fram til 30. apríl 2017 að breyta stjórnarskránni í þjóðaratkvæðagreiðslu samþykki Alþingi frumvarp um breytingarnar með minnst 2/3 hlutum greiddra atkvæða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu er texti auðlindákvæðis tilbúinn. Þá hefur stjórnarskrárnefnd náð samkomulagi um að það þurfi undirskriftir 15 prósent atkvæðisbærra manna til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu og að lágmarki 25 prósent þeirra sem eru á kjörskrá segi nei til að hún haldi gildi sínu. Undirskriftunum yrði þá skilað til þess ráðherra sem væri flutningsmaður frumvarpsins.Tvær leiðir til að kalla fram þjóðaratkvæðagreiðslu Stjórnarskrárnefnd hefur ekkert endurskoðað ákvæðin um forseta Íslands í yfirstandandi vinnu. Þetta þýðir að verði frumvarpið að veruleika verði uppi sú sérstaka og óvenjulega staða að tvær leiðir verði færar til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um lög sem Alþingi hefur samþykkt. Annars vegar með áskorunum til forsetans um að beita synjunarvaldi á grundvelli núgildandi 26. gr. stjórnarskrárinnar og hins vegar á grundvelli hins nýja ákvæðis. Gert er ráð fyrir að lög samþykkt frá Alþingi geti farið þessa leið með þeim undantekningum að fjárlög, skattalög og frumvörp til þess að framfylgja þjóðréttarlegum skuldbindingum væru undanskilin. Í þessu sambandi má nefna öll lagafrumvörp sem sprottin væru úr gerðum Evrópusambandsins sem falla undir EES-samninginn yrðu undanþegin þjóðaratkvæði. Á borðinu er hins vegar tillaga um að þingsályktanir vegna þjóðréttarlegra samninga geti farið í þjóðaratkvæðagreiðslur samkvæmt sömu aðferð og með því yrði vandinn vegna ESB gerða leystur en margar ESB-gerðir eru fyrst staðfestar á grundvelli heimildar í þingsályktun og svo fylgt eftir með lagabreytingum. Ef gerð í EES-samningnum krefst lagabreytinga og ákvörðun er staðfest á grundvelli heimildar í þingsályktun þarf alltaf að fylgja henni eftir með viðeigandi lagabreytingum til að gerð teljist innleidd á fullnægjandi hátt.Þingsályktanir sem hafi bein réttaráhrif fari í þjóðaratkvæði Í stjórnarskrárnefnd er deilt um það hvort þetta eigi líka að geta náð til annarra þingsályktunartillagna, til dæmis um rammáætlun og hugsanlega svokallaðala kerfisáætlun sem varðar línulagnir. Umræðan snýr efnislega að því hvort stjórnarskrárákvæði, sem heimilar þjóðaratkvæðagreiðslu að undangenginni söfnun undirskrifta 15 prósent atkvæðisbærra manna, eigi að ná til allra þingsályktunartillagna sem hafa bein réttaráhrif. Þá greinir nefndarmenn á um hvort tímabært sé að ljúka gerð ákvæðis um framsal á valdi til alþjóðlegra stofnana. Þá er ennþá ýmislegt ófrágengið varðandi orðalag ákvæðis um umhverfisvernd. Stjórnarskrárnefnd mun skila tillögu í formi frumvarps til forsætisráðherra. Rætt hefur verið um að í framhaldinu muni fomenn allra flokkanna flytja frumvarp til nýrra stjórnskipunarlaga á þingi. Nefndarmenn vilja ganga þannig frá málum að frumvarpið lendi ekki í ágreiningi á síðari stigum en nefndin vill hafa sterkt bakland allra þingflokka fyrir sameiginlegri niðurstöðu áður en hún lýkur störfum.
Mest lesið Óttast að áætlanir ráðherra muni fækka leigubílstjórum Innlent Fundu Guð í App store Erlent Eiga eftir að ráða tólf starfsmenn svo hægt sé að opna allar deildir Innlent Segja áform ráðherra grafa undan þjónustu Innlent Sumarfríið allt of langt fyrir þau börn sem eingangra sig félagslega Innlent Skorast ekki undan ábyrgð vilji flokksmenn nýjan oddvita Innlent Aðalsteinn volgur og Björg orðuð við oddvitann Innlent „Fólk hefur hætt eða nánast verið bolað úr starfi síðan hún tók við“ Innlent Nýburar fæðast í nikótínfráhvörfum Innlent Táningar reka veitingastað: „Maður verður að hafa fyrir lífinu“ Innlent Fleiri fréttir Sumarfríið allt of langt fyrir þau börn sem eingangra sig félagslega Segja áform ráðherra grafa undan þjónustu Óttast að áætlanir ráðherra muni fækka leigubílstjórum Ekki eigi að stjórna borginni út frá „pólitískri kreddu“ Eiga eftir að ráða tólf starfsmenn svo hægt sé að opna allar deildir Skorast ekki undan ábyrgð vilji flokksmenn nýjan oddvita Nýburar fæðast í nikótínfráhvörfum Skipulagsbreytingar á framhaldsskólastigi í vændum Mæður sem taka í vörina á meðgöngu og missáttir leigubílstjórar Björn strax hættur í íþróttaráði: „Þetta var bara prinsippmál“ SUS gefur fundarmönnum bol í anda Charlies Kirk Eins og löglærður forstjóri spítala væri að skera upp sjúklinga Aðalsteinn volgur og Björg orðuð við oddvitann Eldur í ruslageymslu á Selfossi Segist hafa flækst í umfangsmikið fíkniefnamál fyrir hreina tilviljun Annar oddviti L-listans á Akureyri hættir í bæjarstjórn Ók á fimm til sex kyrrstæða bíla Næsta skref að tryggja að próf leigubílstjóra verði alfarið á íslensku „Fólk hefur hætt eða nánast verið bolað úr starfi síðan hún tók við“ Tilkynntur til lögreglu Flóamenn taka fálega í þreifingar Árborgara Óveðurský yfir Sólheimum og deilt á ríkisendurskoðanda Meirihluti vill flugvöllinn áfram í Vatnsmýri Táningar reka veitingastað: „Maður verður að hafa fyrir lífinu“ Stöðvarskyldan snýr aftur: Eykur öryggi farþega og neytendavernd Hildur vill leiða áfram en Guðlaugur loðinn í svörum „Þegar þú verður ráðherra verður þú að tala af ábyrgð“ Ekkert bólaði á ræðumanni Biðin eftir leikskólaplássi kostaði móður vinnuna Lýsti sjálfsvígshugsunum í pontu Alþingis Sjá meira