Glæta fremur en von Þorsteinn Pálsson skrifar 13. apríl 2013 07:00 Athyglisvert framlag til umræðunnar um viðreisn þjóðarbúsins birtist á forsíðu þessa blaðs í vikunni. Þar sagði forseti ASÍ að stöðugur gjaldmiðill væri forsenda þess að verkalýðshreyfingin og ný ríkisstjórn gætu átt samleið. Á sama vettvangi sagði framkvæmdastjóri SA að skoða ætti hvort unnt væri að taka upp fastgengisstefnu á ný. Það sýnir ábyrga hugsun að Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, hefur ítrekað lýst því á undanförnum vikum að umgjörð þeirra efnahagsráðstafana sem flokkur hans hyggst beita sér fyrir sé sátt við aðila vinnumarkaðarins. Nokkrir aðrir stjórnmálaleiðtogar hafa látið svipuð orð falla. Frumkvæðið að þessari umræðu hefur ekki fangað athygli fjölmiðla fyrr en Fréttablaðið leitaði eftir viðbrögðum talsmanna vinnumarkaðarins. Segja má að þetta sé eina viðleitnin til að beina efnahagsumræðunni inn á skynsamlegar brautir. Að því leyti er þetta fyrsta glætan í kosningabaráttunni. Von er sennilega of sterkt orð í þessu samhengi. Til þess hefur verðbólguhugsun Framsóknarflokksins verið of ráðandi í umræðunni. Eigi að síður er ástæða til að gefa þessari glætu gaum. Þríhliða samkomulag ríkisvaldsins, launþega og atvinnurekenda er gagnslítið nema því sé gefið efnislegt innihald sem máli skiptir. Á þessu kjörtímabili hefur ekki verið ófriður á vinnumarkaði í þeim skilningi að verkföll hafi lamað verðmætasköpunina. Á hinn bóginn hefur ekki verið fyrir hendi samstaða um leiðir til að tryggja kaupmátt og stöðugleika. Það er rétt hjá forystumönnum samtaka launafólks og atvinnulífs að peningamálin eru lykillinn að þeim dyrum sem ljúka þarf upp til að ná megi samstöðu af þessu tagi.Traust Framsóknarflokkurinn er vissulega ímynd þeirrar verðbólguhugsunar sem líklegast verður ofan á í kosningunum. Engum dettur þó í hug að hann yrði Þrándur í Götu stöðugleikaráðstafana ef þrýstingur í þá veru yrði nægjanlega mikill. Fylgisaukning Framsóknarflokksins á að sjálfsögðu ekki rætur í ósk kjósenda um verðbólgu. Sagan kennir okkur að verðbólgan er jafnan afleiðing þess að ekki er til staðar traust og samstaða um raunhæfar leiðir. Og verðbólguhugsunin er alltaf borin fram undir merkjum göfugra fyrirheita. Eftir á iðrast svo bæði stjórnmálaforingjar og kjósendur eins og alkóhólisti sem fellur fyrir guðaveigum. En hver á að byggja upp traust um raunhæfar leiðir til stöðugleika og verðmætasköpunar eins og mál hafa skipast? Eðlilegast er að kalla eftir forystu af vettvangi stjórnmálanna. Í þau skipti sem þríhliða samkomulag hefur verið reynt, eins og 1986 og 1990, hefur frumkvæðið þó komið sameiginlega frá vinnumarkaðnum. Samtök launafólks og atvinnulífs hafa ekki stjórnskipulegt umboð þó að þau gegni mikilvægu hlutverki í lýðræðislegum stjórnarháttum landsins. Það gerir dæmið lítið eitt snúið. Veruleikinn er hins vegar sá að stjórnmálin eru of löskuð eftir hrunið og þetta kjörtímabil til þess að geta með góðu móti og nógu hratt endurvakið upp á eigin spýtur það traust sem raunhæfar lausnir byggja á. Möguleikinn á breiðri sátt um ábyrgar efnahagsráðstafanir er því undirorpinn samstöðu og frumkvæði samtaka á vinnumarkaðnum. Þau þurfa að nýta þá glætu sem er í stöðunni. Það er mikið í húfi og tíminn er dýrmætur.Stórt orð, stór ákvörðun Flestir líta svo á að upptök allra vandræða séu í hruninu. Það á þó ekki við um gjaldmiðilsvandræðin. Hrunið var að stórum hluta afleiðing þeirra. Upptök vandræðanna liggja í því að krónan ofreis langt umfram þau verðmæti sem þjóðin skapaði. Flest bendir til að því hafi ráðið veikleiki peningakerfisins fremur en veikleiki þeirra sem stjórnuðu kerfinu. En niðurstaðan er sú sama: Lífskjörin á árunum fyrir hrun voru fölsk. Menn geta ekki beitt raunhæfum viðreisnarráðum nema viðurkenna þá staðreynd. Nú er kominn fram mjór vísir að því bæði í pólitíkinni og á vinnumarkaðnum að það megi gerast. Tímasetningin skiptir öllu máli. Það er of seint að ætla að ræða þessa hluti með haustinu eins og aðilar vinnumarkaðarins áforma. Gangi allt sem horfir er hætt við að á nokkrum dögum í kjölfar kosninga verði samið um nýtt stjórnarsamstarf á forsendum verðbólguhugarfarsins hvort sem Framsóknarflokkurinn horfir til hægri eða vinstri. Þörfin á stöðugleika og samstöðu er svo brýn að ástæða er fyrir hverja þá sem koma að myndun ríkisstjórnar að bjóða aðilum vinnumarkaðarins formlega aðild að henni. Til þess þarf að brjóta viðjar vanans. Það kallar á nýja hugsun bæði í pólitíkinni og á vinnumarkaðnum. Þjóðarsátt er stórt orð. Hún verður aðeins að veruleika með stórum ákvörðunum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2013 Skoðun Þorsteinn Pálsson Mest lesið Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Athyglisvert framlag til umræðunnar um viðreisn þjóðarbúsins birtist á forsíðu þessa blaðs í vikunni. Þar sagði forseti ASÍ að stöðugur gjaldmiðill væri forsenda þess að verkalýðshreyfingin og ný ríkisstjórn gætu átt samleið. Á sama vettvangi sagði framkvæmdastjóri SA að skoða ætti hvort unnt væri að taka upp fastgengisstefnu á ný. Það sýnir ábyrga hugsun að Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, hefur ítrekað lýst því á undanförnum vikum að umgjörð þeirra efnahagsráðstafana sem flokkur hans hyggst beita sér fyrir sé sátt við aðila vinnumarkaðarins. Nokkrir aðrir stjórnmálaleiðtogar hafa látið svipuð orð falla. Frumkvæðið að þessari umræðu hefur ekki fangað athygli fjölmiðla fyrr en Fréttablaðið leitaði eftir viðbrögðum talsmanna vinnumarkaðarins. Segja má að þetta sé eina viðleitnin til að beina efnahagsumræðunni inn á skynsamlegar brautir. Að því leyti er þetta fyrsta glætan í kosningabaráttunni. Von er sennilega of sterkt orð í þessu samhengi. Til þess hefur verðbólguhugsun Framsóknarflokksins verið of ráðandi í umræðunni. Eigi að síður er ástæða til að gefa þessari glætu gaum. Þríhliða samkomulag ríkisvaldsins, launþega og atvinnurekenda er gagnslítið nema því sé gefið efnislegt innihald sem máli skiptir. Á þessu kjörtímabili hefur ekki verið ófriður á vinnumarkaði í þeim skilningi að verkföll hafi lamað verðmætasköpunina. Á hinn bóginn hefur ekki verið fyrir hendi samstaða um leiðir til að tryggja kaupmátt og stöðugleika. Það er rétt hjá forystumönnum samtaka launafólks og atvinnulífs að peningamálin eru lykillinn að þeim dyrum sem ljúka þarf upp til að ná megi samstöðu af þessu tagi.Traust Framsóknarflokkurinn er vissulega ímynd þeirrar verðbólguhugsunar sem líklegast verður ofan á í kosningunum. Engum dettur þó í hug að hann yrði Þrándur í Götu stöðugleikaráðstafana ef þrýstingur í þá veru yrði nægjanlega mikill. Fylgisaukning Framsóknarflokksins á að sjálfsögðu ekki rætur í ósk kjósenda um verðbólgu. Sagan kennir okkur að verðbólgan er jafnan afleiðing þess að ekki er til staðar traust og samstaða um raunhæfar leiðir. Og verðbólguhugsunin er alltaf borin fram undir merkjum göfugra fyrirheita. Eftir á iðrast svo bæði stjórnmálaforingjar og kjósendur eins og alkóhólisti sem fellur fyrir guðaveigum. En hver á að byggja upp traust um raunhæfar leiðir til stöðugleika og verðmætasköpunar eins og mál hafa skipast? Eðlilegast er að kalla eftir forystu af vettvangi stjórnmálanna. Í þau skipti sem þríhliða samkomulag hefur verið reynt, eins og 1986 og 1990, hefur frumkvæðið þó komið sameiginlega frá vinnumarkaðnum. Samtök launafólks og atvinnulífs hafa ekki stjórnskipulegt umboð þó að þau gegni mikilvægu hlutverki í lýðræðislegum stjórnarháttum landsins. Það gerir dæmið lítið eitt snúið. Veruleikinn er hins vegar sá að stjórnmálin eru of löskuð eftir hrunið og þetta kjörtímabil til þess að geta með góðu móti og nógu hratt endurvakið upp á eigin spýtur það traust sem raunhæfar lausnir byggja á. Möguleikinn á breiðri sátt um ábyrgar efnahagsráðstafanir er því undirorpinn samstöðu og frumkvæði samtaka á vinnumarkaðnum. Þau þurfa að nýta þá glætu sem er í stöðunni. Það er mikið í húfi og tíminn er dýrmætur.Stórt orð, stór ákvörðun Flestir líta svo á að upptök allra vandræða séu í hruninu. Það á þó ekki við um gjaldmiðilsvandræðin. Hrunið var að stórum hluta afleiðing þeirra. Upptök vandræðanna liggja í því að krónan ofreis langt umfram þau verðmæti sem þjóðin skapaði. Flest bendir til að því hafi ráðið veikleiki peningakerfisins fremur en veikleiki þeirra sem stjórnuðu kerfinu. En niðurstaðan er sú sama: Lífskjörin á árunum fyrir hrun voru fölsk. Menn geta ekki beitt raunhæfum viðreisnarráðum nema viðurkenna þá staðreynd. Nú er kominn fram mjór vísir að því bæði í pólitíkinni og á vinnumarkaðnum að það megi gerast. Tímasetningin skiptir öllu máli. Það er of seint að ætla að ræða þessa hluti með haustinu eins og aðilar vinnumarkaðarins áforma. Gangi allt sem horfir er hætt við að á nokkrum dögum í kjölfar kosninga verði samið um nýtt stjórnarsamstarf á forsendum verðbólguhugarfarsins hvort sem Framsóknarflokkurinn horfir til hægri eða vinstri. Þörfin á stöðugleika og samstöðu er svo brýn að ástæða er fyrir hverja þá sem koma að myndun ríkisstjórnar að bjóða aðilum vinnumarkaðarins formlega aðild að henni. Til þess þarf að brjóta viðjar vanans. Það kallar á nýja hugsun bæði í pólitíkinni og á vinnumarkaðnum. Þjóðarsátt er stórt orð. Hún verður aðeins að veruleika með stórum ákvörðunum.
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun