Vinna fjölmiðlar gegn landbúnaði? Arnþrúður Heimisdóttir skrifar 20. desember 2010 05:00 Undanfarið hefur verið mikil umræða í fjölmiðlum um breytingar á búvörulögum sem lagðar hafa verið fram. Í umræðunni hefur verið yfirgengilegt magn af misfærslum og að því er virðist skipulögðum áróðri gegn hinu íslenska fjölskyldubúi, og verður því hér gerð tilraun til að setja málið fram á einfaldan hátt á mannamáli. Árum saman hafa verið í gildi lög á Íslandi, um að íslenskir bændur megi samanlagt einungis framleiða visst magn af mjólk, sem fullnægi þörfum landsmanna, og er þetta í daglegu tali kallað mjólkurkvóti. Það sem bændur framleiði umfram þarfir Íslendinga eigi að vera selt til útlanda. Þessi mjólkurkvóti hefur verið seldur á almennum markaði, svo allir geta keypt sér rétt til að selja visst magn af mjólk inn á innanlandsmarkað. Undanfarin ár hefur mjólkursamlag stundað lögbrot með því að kaupa mjólk sem framleidd er án mjólkurkvóta, framleiða úr henni framlegðarháar mjólkurvörur (og fleyta þannig rjómann af markaðnum í bókstaflegri merkingu), og selja á innanlandsmarkað. Vandinn hefur verið, að það hafa ekki verið viðurlög við þessu athæfi. Nú í vor var lögð fram breyting á gildandi búvörulögum. Þar eru sett viðurlög við þessu athæfi, að mjólkursamlag sem brjóti lög á þennan hátt þurfi að borga sekt fyrir það. Svo einfalt er það. Vinna íslenskir fjölmiðlar skipulega gegn landbúnaði á Íslandi Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Andstæðingar sektarákvæðisins eru harðir hjá matvörukeðjum og stórgrósserum, sem hafa alltaf viljað losna við íslenskan landbúnað. Slíkir auðhringir og eignamenn hafa haft mikinn áhuga á því á undanförnum árum að kaupa upp jarðir, hafa vinnumenn á búunum, og framleiða á þeim mjólkurvörur beint í verslanir sínar, og hirða sjálfir ágóðann. Stuðningsmenn Evrópusambandsaðilar eru oft andstæðingar íslensks landbúnaðar líka, því þeir vita að hagsmunir íslensks landbúnaðar þvælast fyrir í aðildarumsókn. Það vekur furðu hve fjölmiðlar hafa hamast á móti þessu máli. Áróðurinn gegn sektarákvæðinu er grófur og einhliða. Dag eftir dag birtu sömu fjölmiðlar viðhorf ýmissa andstæðinga ákvæðisins, og höfðu þeir lítið fyrir því að tala við talsmenn bænda, og ef þeir gera það er þess yfirleitt gætt að koma andstæðingi ákvæðisins að strax á eftir. Vekur það upp illan og mikinn grun um að nú liggi ákveðnir aðilar í fjölmiðlum til að róa gegn sektarákvæðinu. Þetta eru eigendur matvörukeðja, stórfyrirtækja, sem eru jafnvel líka eigendur fjölmiðlanna... og Evrópusambandsáhugamenn og aðrir andstæðingar íslensks landbúnaðar. Er gott fyrir landsmenn að hafa sektarákvæðið? Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Neytendur hafa verið mataðir á þeim áróðri að mjólkin sé dýrari á Íslandi en annars staðar. Það er einfaldlega vitleysa, spyrjið einfaldlega hvað mjólkin kosti í Evrópulöndum þar sem þið þekkið til. Ég spurði nokkra vini um mjólkurverð í stórmörkuðum, núna er algengt verð á mjólkurlítra 102 kr. á Íslandi, en skv. lauslegri könnun meðal kunningja kostar mjólkurlítrinn úti í búð 156 ISK í Frakklandi, 123 ISK í Danmörku, 116 ISK í Finnlandi, 105-242 ISK í Bandaríkjunum og 150 ISK í Bretlandi. Í frumvarpinu er nú gert ráð fyrir að hver og einn mjólkurframleiðandi geti selt allt að 15.000 lítra á innanlandsmarkaði af mjólk sem framleidd er án kvóta, ef mjólkin er unnin og markaðssett heima á búinu. Frumvarpið kemur því mjög til móts við þá sem vilja selja beint frá búi mjólkurvörur sem þeir framleiða sjálfir. Það hefur alltaf verið svo, og mun verða skv. nýjum búvörulögum, að öllum þeim sem hafa hug á að stofna mjólkurvinnslu verður kleift að gera slíkt ef þeir svo kjósa. Íslenskar byggðir eru fallegar, dreifðar, og fjölmörg fjölskyldubú. Íslensk búvörulög gefa þeim nokkra viðmiðun og stöðugleika, þó gríðarlegar hækkanir á aðföngum (áburði, olíu o.fl.) valdi íslenskum fjölskyldubúum miklum búsifjum eins og öðrum fyrirtækjum á landinu. Ef lögbrotum er leyft að rífa niður búvörulögin, vegna undirróðurs og þrýstings frá stórfyrirtækjum, eignamönnum og öðrum andstæðingum íslensks landbúnaðar, þá hverfur líka íslenska fjölskyldu-kúabúið. Þá verður orðið býsna eyðilegt í sveitum landsins. Til umhugsunar um það hvaða áhrif það hefur á búrekstur að hafa ekkert kvótakerfi langar mig að benda á íslenska svínarækt, þar sem tvö fyrirtæki hafa nú 60% markaðarins, og samt eru þau gjaldþrota og í eigu banka. Það væri trúlega hægt að framleiða alla mjólk fyrir íslenskan markað á kannski 5 kúabúum, með 5.000 kúm á hverju búi, í eign einnar matvörukeðju. Er það spennandi tilhugsun? Það að viðhalda landbúnaði á Íslandi er eitt aðal byggðasjónarmiðið. Viljum við byggð í sveitum landsins? Á Íslandi eru 700 bú í mjólkurframleiðslu, og meira en 2000 manns vinna við að framleiða mjólk á kúabúunum (því oftast eru fleiri en einn sem vinnur sem kúabóndi á búinu, t.d. hjón, eða tvær kynslóðir á sama búinu). Við úrvinnslu mjólkur vinna meira en 1000 manns. Með því að leika sér að fjöreggi þessa fólks er semsagt verið að leika sér með atvinnu meira en 3000 manns. Ríkissjóður tapar ekki á því að setja sektarákvæði gegn lögbrotunum. Það kostar ríkissjóð og skattgreiðendur ekkert að setja á sektarákvæði við því þegar lögbrjótar brjóta lög og selja mjólk innanlands, sem lögum samkvæmt á að seljast til útlanda. Eru fjölmiðlar handbendi andstæðinga frumvarpsins? Nú vil ég minna fjölmiðlafólk á, að vald fjölmiðla er mikið og vandmeðfarið. Þrýstingur áhrifamikilla aðila getur verið mikill, en hann getur verið óréttlátur. Persónuleg sjónarmið geta verið sterk, en fjölmiðlamaður stendur sig ekki í starfi sínu ef hann er áróðursmaskína persónulegra sjónarmiða eða valdamanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Vindhögg Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur verið mikil umræða í fjölmiðlum um breytingar á búvörulögum sem lagðar hafa verið fram. Í umræðunni hefur verið yfirgengilegt magn af misfærslum og að því er virðist skipulögðum áróðri gegn hinu íslenska fjölskyldubúi, og verður því hér gerð tilraun til að setja málið fram á einfaldan hátt á mannamáli. Árum saman hafa verið í gildi lög á Íslandi, um að íslenskir bændur megi samanlagt einungis framleiða visst magn af mjólk, sem fullnægi þörfum landsmanna, og er þetta í daglegu tali kallað mjólkurkvóti. Það sem bændur framleiði umfram þarfir Íslendinga eigi að vera selt til útlanda. Þessi mjólkurkvóti hefur verið seldur á almennum markaði, svo allir geta keypt sér rétt til að selja visst magn af mjólk inn á innanlandsmarkað. Undanfarin ár hefur mjólkursamlag stundað lögbrot með því að kaupa mjólk sem framleidd er án mjólkurkvóta, framleiða úr henni framlegðarháar mjólkurvörur (og fleyta þannig rjómann af markaðnum í bókstaflegri merkingu), og selja á innanlandsmarkað. Vandinn hefur verið, að það hafa ekki verið viðurlög við þessu athæfi. Nú í vor var lögð fram breyting á gildandi búvörulögum. Þar eru sett viðurlög við þessu athæfi, að mjólkursamlag sem brjóti lög á þennan hátt þurfi að borga sekt fyrir það. Svo einfalt er það. Vinna íslenskir fjölmiðlar skipulega gegn landbúnaði á Íslandi Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Andstæðingar sektarákvæðisins eru harðir hjá matvörukeðjum og stórgrósserum, sem hafa alltaf viljað losna við íslenskan landbúnað. Slíkir auðhringir og eignamenn hafa haft mikinn áhuga á því á undanförnum árum að kaupa upp jarðir, hafa vinnumenn á búunum, og framleiða á þeim mjólkurvörur beint í verslanir sínar, og hirða sjálfir ágóðann. Stuðningsmenn Evrópusambandsaðilar eru oft andstæðingar íslensks landbúnaðar líka, því þeir vita að hagsmunir íslensks landbúnaðar þvælast fyrir í aðildarumsókn. Það vekur furðu hve fjölmiðlar hafa hamast á móti þessu máli. Áróðurinn gegn sektarákvæðinu er grófur og einhliða. Dag eftir dag birtu sömu fjölmiðlar viðhorf ýmissa andstæðinga ákvæðisins, og höfðu þeir lítið fyrir því að tala við talsmenn bænda, og ef þeir gera það er þess yfirleitt gætt að koma andstæðingi ákvæðisins að strax á eftir. Vekur það upp illan og mikinn grun um að nú liggi ákveðnir aðilar í fjölmiðlum til að róa gegn sektarákvæðinu. Þetta eru eigendur matvörukeðja, stórfyrirtækja, sem eru jafnvel líka eigendur fjölmiðlanna... og Evrópusambandsáhugamenn og aðrir andstæðingar íslensks landbúnaðar. Er gott fyrir landsmenn að hafa sektarákvæðið? Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Neytendur hafa verið mataðir á þeim áróðri að mjólkin sé dýrari á Íslandi en annars staðar. Það er einfaldlega vitleysa, spyrjið einfaldlega hvað mjólkin kosti í Evrópulöndum þar sem þið þekkið til. Ég spurði nokkra vini um mjólkurverð í stórmörkuðum, núna er algengt verð á mjólkurlítra 102 kr. á Íslandi, en skv. lauslegri könnun meðal kunningja kostar mjólkurlítrinn úti í búð 156 ISK í Frakklandi, 123 ISK í Danmörku, 116 ISK í Finnlandi, 105-242 ISK í Bandaríkjunum og 150 ISK í Bretlandi. Í frumvarpinu er nú gert ráð fyrir að hver og einn mjólkurframleiðandi geti selt allt að 15.000 lítra á innanlandsmarkaði af mjólk sem framleidd er án kvóta, ef mjólkin er unnin og markaðssett heima á búinu. Frumvarpið kemur því mjög til móts við þá sem vilja selja beint frá búi mjólkurvörur sem þeir framleiða sjálfir. Það hefur alltaf verið svo, og mun verða skv. nýjum búvörulögum, að öllum þeim sem hafa hug á að stofna mjólkurvinnslu verður kleift að gera slíkt ef þeir svo kjósa. Íslenskar byggðir eru fallegar, dreifðar, og fjölmörg fjölskyldubú. Íslensk búvörulög gefa þeim nokkra viðmiðun og stöðugleika, þó gríðarlegar hækkanir á aðföngum (áburði, olíu o.fl.) valdi íslenskum fjölskyldubúum miklum búsifjum eins og öðrum fyrirtækjum á landinu. Ef lögbrotum er leyft að rífa niður búvörulögin, vegna undirróðurs og þrýstings frá stórfyrirtækjum, eignamönnum og öðrum andstæðingum íslensks landbúnaðar, þá hverfur líka íslenska fjölskyldu-kúabúið. Þá verður orðið býsna eyðilegt í sveitum landsins. Til umhugsunar um það hvaða áhrif það hefur á búrekstur að hafa ekkert kvótakerfi langar mig að benda á íslenska svínarækt, þar sem tvö fyrirtæki hafa nú 60% markaðarins, og samt eru þau gjaldþrota og í eigu banka. Það væri trúlega hægt að framleiða alla mjólk fyrir íslenskan markað á kannski 5 kúabúum, með 5.000 kúm á hverju búi, í eign einnar matvörukeðju. Er það spennandi tilhugsun? Það að viðhalda landbúnaði á Íslandi er eitt aðal byggðasjónarmiðið. Viljum við byggð í sveitum landsins? Á Íslandi eru 700 bú í mjólkurframleiðslu, og meira en 2000 manns vinna við að framleiða mjólk á kúabúunum (því oftast eru fleiri en einn sem vinnur sem kúabóndi á búinu, t.d. hjón, eða tvær kynslóðir á sama búinu). Við úrvinnslu mjólkur vinna meira en 1000 manns. Með því að leika sér að fjöreggi þessa fólks er semsagt verið að leika sér með atvinnu meira en 3000 manns. Ríkissjóður tapar ekki á því að setja sektarákvæði gegn lögbrotunum. Það kostar ríkissjóð og skattgreiðendur ekkert að setja á sektarákvæði við því þegar lögbrjótar brjóta lög og selja mjólk innanlands, sem lögum samkvæmt á að seljast til útlanda. Eru fjölmiðlar handbendi andstæðinga frumvarpsins? Nú vil ég minna fjölmiðlafólk á, að vald fjölmiðla er mikið og vandmeðfarið. Þrýstingur áhrifamikilla aðila getur verið mikill, en hann getur verið óréttlátur. Persónuleg sjónarmið geta verið sterk, en fjölmiðlamaður stendur sig ekki í starfi sínu ef hann er áróðursmaskína persónulegra sjónarmiða eða valdamanna.
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar