Vinna fjölmiðlar gegn landbúnaði? Arnþrúður Heimisdóttir skrifar 20. desember 2010 05:00 Undanfarið hefur verið mikil umræða í fjölmiðlum um breytingar á búvörulögum sem lagðar hafa verið fram. Í umræðunni hefur verið yfirgengilegt magn af misfærslum og að því er virðist skipulögðum áróðri gegn hinu íslenska fjölskyldubúi, og verður því hér gerð tilraun til að setja málið fram á einfaldan hátt á mannamáli. Árum saman hafa verið í gildi lög á Íslandi, um að íslenskir bændur megi samanlagt einungis framleiða visst magn af mjólk, sem fullnægi þörfum landsmanna, og er þetta í daglegu tali kallað mjólkurkvóti. Það sem bændur framleiði umfram þarfir Íslendinga eigi að vera selt til útlanda. Þessi mjólkurkvóti hefur verið seldur á almennum markaði, svo allir geta keypt sér rétt til að selja visst magn af mjólk inn á innanlandsmarkað. Undanfarin ár hefur mjólkursamlag stundað lögbrot með því að kaupa mjólk sem framleidd er án mjólkurkvóta, framleiða úr henni framlegðarháar mjólkurvörur (og fleyta þannig rjómann af markaðnum í bókstaflegri merkingu), og selja á innanlandsmarkað. Vandinn hefur verið, að það hafa ekki verið viðurlög við þessu athæfi. Nú í vor var lögð fram breyting á gildandi búvörulögum. Þar eru sett viðurlög við þessu athæfi, að mjólkursamlag sem brjóti lög á þennan hátt þurfi að borga sekt fyrir það. Svo einfalt er það. Vinna íslenskir fjölmiðlar skipulega gegn landbúnaði á Íslandi Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Andstæðingar sektarákvæðisins eru harðir hjá matvörukeðjum og stórgrósserum, sem hafa alltaf viljað losna við íslenskan landbúnað. Slíkir auðhringir og eignamenn hafa haft mikinn áhuga á því á undanförnum árum að kaupa upp jarðir, hafa vinnumenn á búunum, og framleiða á þeim mjólkurvörur beint í verslanir sínar, og hirða sjálfir ágóðann. Stuðningsmenn Evrópusambandsaðilar eru oft andstæðingar íslensks landbúnaðar líka, því þeir vita að hagsmunir íslensks landbúnaðar þvælast fyrir í aðildarumsókn. Það vekur furðu hve fjölmiðlar hafa hamast á móti þessu máli. Áróðurinn gegn sektarákvæðinu er grófur og einhliða. Dag eftir dag birtu sömu fjölmiðlar viðhorf ýmissa andstæðinga ákvæðisins, og höfðu þeir lítið fyrir því að tala við talsmenn bænda, og ef þeir gera það er þess yfirleitt gætt að koma andstæðingi ákvæðisins að strax á eftir. Vekur það upp illan og mikinn grun um að nú liggi ákveðnir aðilar í fjölmiðlum til að róa gegn sektarákvæðinu. Þetta eru eigendur matvörukeðja, stórfyrirtækja, sem eru jafnvel líka eigendur fjölmiðlanna... og Evrópusambandsáhugamenn og aðrir andstæðingar íslensks landbúnaðar. Er gott fyrir landsmenn að hafa sektarákvæðið? Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Neytendur hafa verið mataðir á þeim áróðri að mjólkin sé dýrari á Íslandi en annars staðar. Það er einfaldlega vitleysa, spyrjið einfaldlega hvað mjólkin kosti í Evrópulöndum þar sem þið þekkið til. Ég spurði nokkra vini um mjólkurverð í stórmörkuðum, núna er algengt verð á mjólkurlítra 102 kr. á Íslandi, en skv. lauslegri könnun meðal kunningja kostar mjólkurlítrinn úti í búð 156 ISK í Frakklandi, 123 ISK í Danmörku, 116 ISK í Finnlandi, 105-242 ISK í Bandaríkjunum og 150 ISK í Bretlandi. Í frumvarpinu er nú gert ráð fyrir að hver og einn mjólkurframleiðandi geti selt allt að 15.000 lítra á innanlandsmarkaði af mjólk sem framleidd er án kvóta, ef mjólkin er unnin og markaðssett heima á búinu. Frumvarpið kemur því mjög til móts við þá sem vilja selja beint frá búi mjólkurvörur sem þeir framleiða sjálfir. Það hefur alltaf verið svo, og mun verða skv. nýjum búvörulögum, að öllum þeim sem hafa hug á að stofna mjólkurvinnslu verður kleift að gera slíkt ef þeir svo kjósa. Íslenskar byggðir eru fallegar, dreifðar, og fjölmörg fjölskyldubú. Íslensk búvörulög gefa þeim nokkra viðmiðun og stöðugleika, þó gríðarlegar hækkanir á aðföngum (áburði, olíu o.fl.) valdi íslenskum fjölskyldubúum miklum búsifjum eins og öðrum fyrirtækjum á landinu. Ef lögbrotum er leyft að rífa niður búvörulögin, vegna undirróðurs og þrýstings frá stórfyrirtækjum, eignamönnum og öðrum andstæðingum íslensks landbúnaðar, þá hverfur líka íslenska fjölskyldu-kúabúið. Þá verður orðið býsna eyðilegt í sveitum landsins. Til umhugsunar um það hvaða áhrif það hefur á búrekstur að hafa ekkert kvótakerfi langar mig að benda á íslenska svínarækt, þar sem tvö fyrirtæki hafa nú 60% markaðarins, og samt eru þau gjaldþrota og í eigu banka. Það væri trúlega hægt að framleiða alla mjólk fyrir íslenskan markað á kannski 5 kúabúum, með 5.000 kúm á hverju búi, í eign einnar matvörukeðju. Er það spennandi tilhugsun? Það að viðhalda landbúnaði á Íslandi er eitt aðal byggðasjónarmiðið. Viljum við byggð í sveitum landsins? Á Íslandi eru 700 bú í mjólkurframleiðslu, og meira en 2000 manns vinna við að framleiða mjólk á kúabúunum (því oftast eru fleiri en einn sem vinnur sem kúabóndi á búinu, t.d. hjón, eða tvær kynslóðir á sama búinu). Við úrvinnslu mjólkur vinna meira en 1000 manns. Með því að leika sér að fjöreggi þessa fólks er semsagt verið að leika sér með atvinnu meira en 3000 manns. Ríkissjóður tapar ekki á því að setja sektarákvæði gegn lögbrotunum. Það kostar ríkissjóð og skattgreiðendur ekkert að setja á sektarákvæði við því þegar lögbrjótar brjóta lög og selja mjólk innanlands, sem lögum samkvæmt á að seljast til útlanda. Eru fjölmiðlar handbendi andstæðinga frumvarpsins? Nú vil ég minna fjölmiðlafólk á, að vald fjölmiðla er mikið og vandmeðfarið. Þrýstingur áhrifamikilla aðila getur verið mikill, en hann getur verið óréttlátur. Persónuleg sjónarmið geta verið sterk, en fjölmiðlamaður stendur sig ekki í starfi sínu ef hann er áróðursmaskína persónulegra sjónarmiða eða valdamanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur verið mikil umræða í fjölmiðlum um breytingar á búvörulögum sem lagðar hafa verið fram. Í umræðunni hefur verið yfirgengilegt magn af misfærslum og að því er virðist skipulögðum áróðri gegn hinu íslenska fjölskyldubúi, og verður því hér gerð tilraun til að setja málið fram á einfaldan hátt á mannamáli. Árum saman hafa verið í gildi lög á Íslandi, um að íslenskir bændur megi samanlagt einungis framleiða visst magn af mjólk, sem fullnægi þörfum landsmanna, og er þetta í daglegu tali kallað mjólkurkvóti. Það sem bændur framleiði umfram þarfir Íslendinga eigi að vera selt til útlanda. Þessi mjólkurkvóti hefur verið seldur á almennum markaði, svo allir geta keypt sér rétt til að selja visst magn af mjólk inn á innanlandsmarkað. Undanfarin ár hefur mjólkursamlag stundað lögbrot með því að kaupa mjólk sem framleidd er án mjólkurkvóta, framleiða úr henni framlegðarháar mjólkurvörur (og fleyta þannig rjómann af markaðnum í bókstaflegri merkingu), og selja á innanlandsmarkað. Vandinn hefur verið, að það hafa ekki verið viðurlög við þessu athæfi. Nú í vor var lögð fram breyting á gildandi búvörulögum. Þar eru sett viðurlög við þessu athæfi, að mjólkursamlag sem brjóti lög á þennan hátt þurfi að borga sekt fyrir það. Svo einfalt er það. Vinna íslenskir fjölmiðlar skipulega gegn landbúnaði á Íslandi Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Andstæðingar sektarákvæðisins eru harðir hjá matvörukeðjum og stórgrósserum, sem hafa alltaf viljað losna við íslenskan landbúnað. Slíkir auðhringir og eignamenn hafa haft mikinn áhuga á því á undanförnum árum að kaupa upp jarðir, hafa vinnumenn á búunum, og framleiða á þeim mjólkurvörur beint í verslanir sínar, og hirða sjálfir ágóðann. Stuðningsmenn Evrópusambandsaðilar eru oft andstæðingar íslensks landbúnaðar líka, því þeir vita að hagsmunir íslensks landbúnaðar þvælast fyrir í aðildarumsókn. Það vekur furðu hve fjölmiðlar hafa hamast á móti þessu máli. Áróðurinn gegn sektarákvæðinu er grófur og einhliða. Dag eftir dag birtu sömu fjölmiðlar viðhorf ýmissa andstæðinga ákvæðisins, og höfðu þeir lítið fyrir því að tala við talsmenn bænda, og ef þeir gera það er þess yfirleitt gætt að koma andstæðingi ákvæðisins að strax á eftir. Vekur það upp illan og mikinn grun um að nú liggi ákveðnir aðilar í fjölmiðlum til að róa gegn sektarákvæðinu. Þetta eru eigendur matvörukeðja, stórfyrirtækja, sem eru jafnvel líka eigendur fjölmiðlanna... og Evrópusambandsáhugamenn og aðrir andstæðingar íslensks landbúnaðar. Er gott fyrir landsmenn að hafa sektarákvæðið? Hér eru ýmis atriði til umhugsunar: Neytendur hafa verið mataðir á þeim áróðri að mjólkin sé dýrari á Íslandi en annars staðar. Það er einfaldlega vitleysa, spyrjið einfaldlega hvað mjólkin kosti í Evrópulöndum þar sem þið þekkið til. Ég spurði nokkra vini um mjólkurverð í stórmörkuðum, núna er algengt verð á mjólkurlítra 102 kr. á Íslandi, en skv. lauslegri könnun meðal kunningja kostar mjólkurlítrinn úti í búð 156 ISK í Frakklandi, 123 ISK í Danmörku, 116 ISK í Finnlandi, 105-242 ISK í Bandaríkjunum og 150 ISK í Bretlandi. Í frumvarpinu er nú gert ráð fyrir að hver og einn mjólkurframleiðandi geti selt allt að 15.000 lítra á innanlandsmarkaði af mjólk sem framleidd er án kvóta, ef mjólkin er unnin og markaðssett heima á búinu. Frumvarpið kemur því mjög til móts við þá sem vilja selja beint frá búi mjólkurvörur sem þeir framleiða sjálfir. Það hefur alltaf verið svo, og mun verða skv. nýjum búvörulögum, að öllum þeim sem hafa hug á að stofna mjólkurvinnslu verður kleift að gera slíkt ef þeir svo kjósa. Íslenskar byggðir eru fallegar, dreifðar, og fjölmörg fjölskyldubú. Íslensk búvörulög gefa þeim nokkra viðmiðun og stöðugleika, þó gríðarlegar hækkanir á aðföngum (áburði, olíu o.fl.) valdi íslenskum fjölskyldubúum miklum búsifjum eins og öðrum fyrirtækjum á landinu. Ef lögbrotum er leyft að rífa niður búvörulögin, vegna undirróðurs og þrýstings frá stórfyrirtækjum, eignamönnum og öðrum andstæðingum íslensks landbúnaðar, þá hverfur líka íslenska fjölskyldu-kúabúið. Þá verður orðið býsna eyðilegt í sveitum landsins. Til umhugsunar um það hvaða áhrif það hefur á búrekstur að hafa ekkert kvótakerfi langar mig að benda á íslenska svínarækt, þar sem tvö fyrirtæki hafa nú 60% markaðarins, og samt eru þau gjaldþrota og í eigu banka. Það væri trúlega hægt að framleiða alla mjólk fyrir íslenskan markað á kannski 5 kúabúum, með 5.000 kúm á hverju búi, í eign einnar matvörukeðju. Er það spennandi tilhugsun? Það að viðhalda landbúnaði á Íslandi er eitt aðal byggðasjónarmiðið. Viljum við byggð í sveitum landsins? Á Íslandi eru 700 bú í mjólkurframleiðslu, og meira en 2000 manns vinna við að framleiða mjólk á kúabúunum (því oftast eru fleiri en einn sem vinnur sem kúabóndi á búinu, t.d. hjón, eða tvær kynslóðir á sama búinu). Við úrvinnslu mjólkur vinna meira en 1000 manns. Með því að leika sér að fjöreggi þessa fólks er semsagt verið að leika sér með atvinnu meira en 3000 manns. Ríkissjóður tapar ekki á því að setja sektarákvæði gegn lögbrotunum. Það kostar ríkissjóð og skattgreiðendur ekkert að setja á sektarákvæði við því þegar lögbrjótar brjóta lög og selja mjólk innanlands, sem lögum samkvæmt á að seljast til útlanda. Eru fjölmiðlar handbendi andstæðinga frumvarpsins? Nú vil ég minna fjölmiðlafólk á, að vald fjölmiðla er mikið og vandmeðfarið. Þrýstingur áhrifamikilla aðila getur verið mikill, en hann getur verið óréttlátur. Persónuleg sjónarmið geta verið sterk, en fjölmiðlamaður stendur sig ekki í starfi sínu ef hann er áróðursmaskína persónulegra sjónarmiða eða valdamanna.
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun