Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar 21. nóvember 2024 11:15 Áætlanir um byggingu mölunarverksmiðju stórfyrirtækisins Heidelberg í nágrenni landeldisstöðva í Ölfusi hafa vakið áhyggjur um neikvæð áhrif á rekstur fiskeldisfyrirtækja og uppeldisaðstæður eldisfiska. Í vor var íbúakosningu um skipulagstillögur vegna mölunarverksmiðju Heidelberg og nýrrar hafnar við Þorlákshöfn frestað vegna alvarlegra athugasemda sem gerðar voru af hálfu forsvarsmanna landeldisfyrirtækisins First Water. Ástæðan sú að meirihluti bæjarstjórnar Ölfuss taldi nauðsynlegt að framfylgja rannsóknareglunni og leiða fram sannleikann um áhyggjur First Water. Heidelberg fékk því það hlutverk að láta rannsaka áhyggjurnar. Nú stendur til að íbúar Ölfuss kjósi um fyrrnefnda mölunarverksmiðju og hafnarframkvæmdir samhliða þingkosningum. Fiskeldisfyrirtæki gegna lykilhlutverki í efnahagslegum vexti svæðisins og stuðla að sjálfbærri próteinframleiðslu og nýsköpun. Hins vegar getur stöðugur titringur, mengun og mikill hávaði frá mölunarverksmiðju haft veruleg áhrif á þessi fyrirtæki framtíðaruppbyggingu þeirra. Marklaus úttekt verkfræðifyrirtækis? Verkfræðifyrirtækið COWI skilaði skýrslu í byrjun nóvember sem gerð var til að svara þeim alvarlegu athugasemdum sem First Water gerði við fyrirhugaða mölunarverksmiðju sem staðsetja á nánast við hlið fyrirtækisins við Laxabraut í Þorlákshöfn. Var skýrslan stíluð á Heidelberg á Íslandi. Beindust athugasemdir First Water m.a. að stöðugum titringi sem stafar af starfsemi slíkrar verksmiðju og neikvæðum áhrifum sem slíkur titringur hefur á vaxtaskilyrði eldisfiska og gæði afurða auk fleiri alvarlegra þátta. Í skýrslu COWI virðist fyrst og fremst hafa verið tekið mið af áhrifum verksmiðjunnar á íbúa Þorlákshafnar en í miklu mun minna mæli á starfsemi landeldisfyrirtækja sem liggja steinsnar frá fyrirhugaðri verksmiðju. Neikvæð áhrif á landeldisfisk Rannsóknir sýna að stöðugur titringur getur haft neikvæð áhrif á vöxt, heilsu, streitu og afurðagæði fiska í landeldi. Slíkar aðstæður geta raskað lífeðlisfræðilegri starfsemi fiska, þar með talið ónæmiskerfi þeirra og næringarupptöku. Skert ónæmi eykur viðkvæmni fiska fyrir sjúkdómum, sem getur haft alvarlegar afleiðingar fyrir framleiðslu og afkomu fyrirtækjanna. Samhliða getur minni vaxtarhraði leitt til lægri afurðagæða og framleiðslu, sem skerðir hagkvæmni landeldisins og getur sett frekari áform um uppbyggingu í uppnám. Auk þess getur stöðugur titringur haft áhrif á vatnsgæði í kerfum landeldisstöðva. Rannsóknir hafa sýnt að truflun af þessum toga getur raskað hreinsunarkerfum, valdið óstöðugleika í efnajafnvægi og leitt til skemmda á búnaði til lengri tíma litið. Þetta eykur viðhaldskostnað og skapar hættu á óvæntum bilunum sem geta ógnað rekstraröryggi hjá landeldisfyrirtækjum. Þessir þættir voru ekki skoðað af hálfu verkfræðifyrirtækjanna. Hávaðamengun og skaðleg áhrif á landeldi Hávaði er annar þáttur sem hefur skaðleg áhrif á landeldisrekstur. Hávaði getur valdið viðvarandi streitu hjá fiskum, sem hefur áhrif á líðan þeirra og heilsu. Langtímastreita hjá fiskum líkt og öðrum lífverum hefur neikvæð áhrif á vaxtarskilyrði þeirra og gæði afurða. Ekki var skoðað í skýrslu COWI hversu mikill hávaði muni berast frá rekstri mölunarverksmiðjunnar til eldisstöðvanna. Ekki var tekið mið af endurkasti hljóðs frá byggingunni sjálfri. Mælingar sem gerðar voru á núverandi umhverfisaðstæðum m.t.t. hávaða eru því ómarktækar hvað varðar áhrif á rekstur landeldisfyrirtækjanna. Olíumengun í höfninni Norska úttektarfyrirtækið DNV (Det Norske Veritas) gerði úttekt á öryggi og aðstæðum vegna nýrrar hafnar í Keflavík við Þorlákshöfn, en Heidelberg gerir ráð fyrir um 25 flutningaskipum í viku, bæði með aðflutningi hráefnis og útflutningi afurða. Enda stendur til að mylja niður og flytja út heilt fjall og enn stærri hluta af sjávarbotni á viðkvæmu hrygningarsvæði við Landeyjarhöfn. Vegagerðin hefur varað við því að aðstæður fyrir nýja höfn á þessu svæði séu mjög varasamar. Þar sé hafnarstæðið ekki náttúrulegt og há alda nái langt inn á víkina sem geri aðstæður mjög erfiðar. Þungaflutningar í þessa fyrirhuguðu höfn auka hættu á strand- og olíuslysum, með „mjög alvarlegum afleiðingum“ samkvæmt skýrslu DNV. DNV taldi líkur á slysum vissulega ekki miklar – en það vekur þó athygli að þær líkur eru einungis reiknaðar útfrá umferð og meðaltali sjóslysa í heiminum heilt yfir en ekki út frá þeim varasömu aðstæðum sem geta myndast á þessu erfiða hafnarsvæði. Þó svo að deila megi um líkur á sjóslysum í höfninni þá myndi olíumengun að völdum slíks skips hafa gríðarlega alvarleg áhrif á umhverfið sem og rekstur First Water sem sækir jarðsjó og ferskvatn úr jörðu á þessu svæði til landeldisins. Græn ímynd Ölfuss og Íslands í hættu Ísland er í einstakri stöðu til þess að skapa sér sérstöðu í sölu og markaðssetningu á landeldisfiski á alþjóðavísu. Sterkt orðspor Íslands, græn orka og aðgengi að góðum vatnsgæðum og hreinu umhverfi eru lykilatriði þegar kemur að sölu á hágæða próteini um heim allan. Fyrirætlanir um mölunarverksmiðju Heidelberg í Þorlákshöfn teflir í tvísýnu þeim miklu hagsmunum sem undir eru og mun, til lengri tíma litið, skaða ímynd Ölfus sem leiðandi sveitarfélags þegar kemur að grænni atvinnuuppbyggingu og framleiðslu á hágæða matvælum fyrir heimsmarkaðinn. Höfundur er frambjóðandi í 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi og bæjarfulltrúi í Ölfusi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Ölfus Deilur um iðnað í Ölfusi Matvælaframleiðsla Mest lesið Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Áætlanir um byggingu mölunarverksmiðju stórfyrirtækisins Heidelberg í nágrenni landeldisstöðva í Ölfusi hafa vakið áhyggjur um neikvæð áhrif á rekstur fiskeldisfyrirtækja og uppeldisaðstæður eldisfiska. Í vor var íbúakosningu um skipulagstillögur vegna mölunarverksmiðju Heidelberg og nýrrar hafnar við Þorlákshöfn frestað vegna alvarlegra athugasemda sem gerðar voru af hálfu forsvarsmanna landeldisfyrirtækisins First Water. Ástæðan sú að meirihluti bæjarstjórnar Ölfuss taldi nauðsynlegt að framfylgja rannsóknareglunni og leiða fram sannleikann um áhyggjur First Water. Heidelberg fékk því það hlutverk að láta rannsaka áhyggjurnar. Nú stendur til að íbúar Ölfuss kjósi um fyrrnefnda mölunarverksmiðju og hafnarframkvæmdir samhliða þingkosningum. Fiskeldisfyrirtæki gegna lykilhlutverki í efnahagslegum vexti svæðisins og stuðla að sjálfbærri próteinframleiðslu og nýsköpun. Hins vegar getur stöðugur titringur, mengun og mikill hávaði frá mölunarverksmiðju haft veruleg áhrif á þessi fyrirtæki framtíðaruppbyggingu þeirra. Marklaus úttekt verkfræðifyrirtækis? Verkfræðifyrirtækið COWI skilaði skýrslu í byrjun nóvember sem gerð var til að svara þeim alvarlegu athugasemdum sem First Water gerði við fyrirhugaða mölunarverksmiðju sem staðsetja á nánast við hlið fyrirtækisins við Laxabraut í Þorlákshöfn. Var skýrslan stíluð á Heidelberg á Íslandi. Beindust athugasemdir First Water m.a. að stöðugum titringi sem stafar af starfsemi slíkrar verksmiðju og neikvæðum áhrifum sem slíkur titringur hefur á vaxtaskilyrði eldisfiska og gæði afurða auk fleiri alvarlegra þátta. Í skýrslu COWI virðist fyrst og fremst hafa verið tekið mið af áhrifum verksmiðjunnar á íbúa Þorlákshafnar en í miklu mun minna mæli á starfsemi landeldisfyrirtækja sem liggja steinsnar frá fyrirhugaðri verksmiðju. Neikvæð áhrif á landeldisfisk Rannsóknir sýna að stöðugur titringur getur haft neikvæð áhrif á vöxt, heilsu, streitu og afurðagæði fiska í landeldi. Slíkar aðstæður geta raskað lífeðlisfræðilegri starfsemi fiska, þar með talið ónæmiskerfi þeirra og næringarupptöku. Skert ónæmi eykur viðkvæmni fiska fyrir sjúkdómum, sem getur haft alvarlegar afleiðingar fyrir framleiðslu og afkomu fyrirtækjanna. Samhliða getur minni vaxtarhraði leitt til lægri afurðagæða og framleiðslu, sem skerðir hagkvæmni landeldisins og getur sett frekari áform um uppbyggingu í uppnám. Auk þess getur stöðugur titringur haft áhrif á vatnsgæði í kerfum landeldisstöðva. Rannsóknir hafa sýnt að truflun af þessum toga getur raskað hreinsunarkerfum, valdið óstöðugleika í efnajafnvægi og leitt til skemmda á búnaði til lengri tíma litið. Þetta eykur viðhaldskostnað og skapar hættu á óvæntum bilunum sem geta ógnað rekstraröryggi hjá landeldisfyrirtækjum. Þessir þættir voru ekki skoðað af hálfu verkfræðifyrirtækjanna. Hávaðamengun og skaðleg áhrif á landeldi Hávaði er annar þáttur sem hefur skaðleg áhrif á landeldisrekstur. Hávaði getur valdið viðvarandi streitu hjá fiskum, sem hefur áhrif á líðan þeirra og heilsu. Langtímastreita hjá fiskum líkt og öðrum lífverum hefur neikvæð áhrif á vaxtarskilyrði þeirra og gæði afurða. Ekki var skoðað í skýrslu COWI hversu mikill hávaði muni berast frá rekstri mölunarverksmiðjunnar til eldisstöðvanna. Ekki var tekið mið af endurkasti hljóðs frá byggingunni sjálfri. Mælingar sem gerðar voru á núverandi umhverfisaðstæðum m.t.t. hávaða eru því ómarktækar hvað varðar áhrif á rekstur landeldisfyrirtækjanna. Olíumengun í höfninni Norska úttektarfyrirtækið DNV (Det Norske Veritas) gerði úttekt á öryggi og aðstæðum vegna nýrrar hafnar í Keflavík við Þorlákshöfn, en Heidelberg gerir ráð fyrir um 25 flutningaskipum í viku, bæði með aðflutningi hráefnis og útflutningi afurða. Enda stendur til að mylja niður og flytja út heilt fjall og enn stærri hluta af sjávarbotni á viðkvæmu hrygningarsvæði við Landeyjarhöfn. Vegagerðin hefur varað við því að aðstæður fyrir nýja höfn á þessu svæði séu mjög varasamar. Þar sé hafnarstæðið ekki náttúrulegt og há alda nái langt inn á víkina sem geri aðstæður mjög erfiðar. Þungaflutningar í þessa fyrirhuguðu höfn auka hættu á strand- og olíuslysum, með „mjög alvarlegum afleiðingum“ samkvæmt skýrslu DNV. DNV taldi líkur á slysum vissulega ekki miklar – en það vekur þó athygli að þær líkur eru einungis reiknaðar útfrá umferð og meðaltali sjóslysa í heiminum heilt yfir en ekki út frá þeim varasömu aðstæðum sem geta myndast á þessu erfiða hafnarsvæði. Þó svo að deila megi um líkur á sjóslysum í höfninni þá myndi olíumengun að völdum slíks skips hafa gríðarlega alvarleg áhrif á umhverfið sem og rekstur First Water sem sækir jarðsjó og ferskvatn úr jörðu á þessu svæði til landeldisins. Græn ímynd Ölfuss og Íslands í hættu Ísland er í einstakri stöðu til þess að skapa sér sérstöðu í sölu og markaðssetningu á landeldisfiski á alþjóðavísu. Sterkt orðspor Íslands, græn orka og aðgengi að góðum vatnsgæðum og hreinu umhverfi eru lykilatriði þegar kemur að sölu á hágæða próteini um heim allan. Fyrirætlanir um mölunarverksmiðju Heidelberg í Þorlákshöfn teflir í tvísýnu þeim miklu hagsmunum sem undir eru og mun, til lengri tíma litið, skaða ímynd Ölfus sem leiðandi sveitarfélags þegar kemur að grænni atvinnuuppbyggingu og framleiðslu á hágæða matvælum fyrir heimsmarkaðinn. Höfundur er frambjóðandi í 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi og bæjarfulltrúi í Ölfusi.
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar